کشف حیات زمینی!

کشف حیات زمینی شاید تلاش عجیب و کار بیهوده‌ای باشد، اما رهیافت هوشمندانه‌ای که تیمی بین‌المللی از دانشمندان برای نیل به چنین هدفی بدان متوسل شدند، می‌تواند رهگشای کشف حیات فرازمینی هم باشد. گزارش این کشف در شماره امروز نشریه علمی nature انتشار یافته است.

 

مایکل استرزیک (Michael Sterzik) از ESO و سرپرست نویسندگان این گزارش در این‌باره می‌گوید: “ما از حقه‌ای موسوم به رصد زمین‌تاب استفاده کردیم تا بدینوسیله زمین را مثل یک سیاره فرازمینی رصد کنیم. نور خورشید، در پی برخورد به زمین، به ماه بازمی‌تابد و سطح ماه هم مثل آینه‌ای غول‌آسا، بخشی از نور زمین را به سمت خودمان پس می‌فرستد و این همان نوری است که توسط VLT رصد شد.”

 

ستاره‌شناسان با بررسی نور ضعیف زمین‌تاب، در پی کشف شاخص‌هایی نظیر ترکیب شیمیایی گازهای سازنده جو زمین بودند که نشان از وجود حیات زمینی می‌دهد. بدین‌وسیله سیاره خودمان، مبنای پژوهش‌های آتی برای کشف حیات در فراسوی منظومه خورشیدی ما خواهد بود.

 

یافتن ردپاهای حیات، یا “زیست‌نشانه”‌ها به کمک روش‌های معمول، کار دشواری است، اما این تیم، پیشقراول بهره‌گیری از روش جدیدی شد که حساسیت بیشتری را به خرج می‌دهد. این دانشمندان به جای بررسی میزان درخشندگی نسبی رنگ‌های سازنده نور زمین‌تاب، از طریق روشی موسوم به اسپکتروپولاریمتری (یا “طیف‌قطبش‌سنجی”)، دست به بررسی میزان قطبش نور دریافتی زدند. تلسکوپ VLT با اِعمال همین روش در رصد نور زمین‌تاب، موفق به کسب نشانه‌های برجسته‌ای از حیات زمینی شد.

 

استفانو باگنولو (Stefano Bagnulo) از رصدخانه آرماگ ایرلند و نیز با کمک نویسندگان گزارش مزبور، مزیت توسل به چنین روشی را اینگونه توضیح می‌دهد: “نوری که از یک سیاره دوردست به دست‌مان می‌رسد، در مقابل نور ستاره مادرش رنگ می‌بازد و لذا بررسی‌اش فوق‌العاده مشکل است؛ مثل اینکه بخواهید نور بازتابی از یک دانه غبار را در کنار یک لامپ فوق‌العاده قوی بررسی کنید، اما نور بازتابی از سیاره، خوشبختانه قطبیده است، حال‌آنکه نور ستاره اینگونه نیست. بنابراین با روش‌های قطبش‌سنجی می‌توان نور سیاره را از ستاره مادرش تفکیک کرد.”

 

این تیم علاوه بر بررسی قطبش نور بازتابی زمین از ماه، به ارزیابی طیف رنگی آن هم پرداختند، چنانکه واقعاً در حال بررسی یک سیاره فرازمینی‌ هستند. نتیجه‌ها هم حکایت از این می‌کرد که جو زمین تا حدودی آکنده از ابر است، بخش قابل توجهی از سطح سیاره را اقیانوس‌ها شکل داده‌اند و از همه مهم‌تر، در زمین گیاه وجود دارد. این دانشمندان حتی موفق به ثبت دگرگونی در پوشش ابری و گیاهی زمین حین بازتاب نور قسمت‌های مختلف آن بر سطح ماه شدند.

 

انریک پال (Enric Palle) از انستیتو اخترفیزیک جزایر قناری و همچنین از کمک‌نویسندگان این پژوهش می‌افزاید: “کشف حیات در ماورای منظومه خورشیدی‌مان به دو چیز بستگی دارد: اول وجود حیات فرازمینی، و دوم بهره‌مندی از روش‌های فنی تشخیص این نوع از حیات. این پژوهش، گام بلندی در مسیر دستیابی به این روش بود.” استرزیک نیز می‌افزاید: “اسپکتروپولامیتری در نهایت به ما خواهد گفت که آیا حیات ساده نباتی- مبتنی بر روش فتوسنتز – در سایر نقاط جهان هستی هم وجود دارد یا خیر، اما شکی نیست که ما در پی آدم فضایی‌ها و حیات هوشمند فرازمینی نیستیم.”

 

نسل بعدی تلسکوپ‌ها، نظیر “تلسکوپ بی‌اندازه بزرگ اروپایی” (E-ELT) شاید اخبار اطمینان‌بخشی راجع به تنها نبودن حیات حاصلخیز زمینی در گستره خلوت فضا بدهد. (رجوع کنید به “افق‌های تازه فراروی تلسکوپ غول‌آسای اروپا“)

 

 

*منبع: ScienceDaily

 

نحوه تشکیل نور زمین‌تاب و تفاوت‌های طیفی آن با نور مستقیم خورشید. منبع: ESO

 

کشف شبیه‌ترین سیاره فراخورشیدی به زمین –