روند افزایشی قیمت مسکن و نرخ اجاره بهاء در تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران ادامه دارد. تنها در تیر امسال میانگین قیمت مسکن نسبت به یک‌سال قبل ۵۴ درصد افزایش یافته است. میانگین نرخ اجاره‌بهاء نیز در مناطق مختلف شهری ۳۰ تا ۷۰ درصد بیشتر شده است. در چنین شرایطی دولت لایحه «حمایت از مستاجران» را در دستور کار قرار داده و همزمان مدیرعامل بانک مسکن خواستار افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن شده است.
ابوالقاسم رحیمی نیارکی مدیرعامل بانک مسکن گفته که این بانک پیشنهاد افزایش سقف تسهیلات او اق مسکن به ۸۰ میلیون تومان را به بانک مرکزی ارائه کرده است.
در حال حاضر سقف این تسهیلات در تهران ۶۰ میلیون تومان، در شهرهای بزرگ با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار تن ۵۰ میلیون تومان و در شهرهای دیگر ۴۰ میلیون تومان است.
بانک مسکن در مجموع به متقاضیان خرید مسکن در تهران ۸۰ میلیون تومان، در شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار تن ۶۰ میلیون تومان و سایر شهرها ۴۰ میلیون تومان وام بانکی پرداخت می‌کند. سود بانکی بخشی از این تسهیلات ۶ درصد و بخش دیگری که با خرید اوراق مسکن پرداخت می‌شود، ۱۷,۵ درصد اعلام شده است.
براساس بخشنامه بانک مسکن خانواده‌های بدون مسکن در تهران می‌توانند با سپرده‌گذاری یکساله و خرید اوراق مشارکت در مجموع ۱۶۰ میلیون تومان وام بانکی دریافت کنند. دوره زمانی بازپرداخت این وام ۱۲ ساله و قسط ماهیانه آن یک میلیون و ۷۳۱ هزار تومان است.
مبلغ پرداختی در شهرهای با جمعیت بیشتر از ۲۰۰ هزار تن، ۱۲۰ میلیون تومان با قسط یک میلیون و ۲۸۹ هزار تومان تعیین شده است. در سایر شهرها نیز ۸۰ میلیون تومان وام با قسط ماهیانه ۸۶۵ هزار تومان به متقاضیان پرداخت می‌شود.
میانگین یک مترمربع واحد مسکونی در تهران ۶ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان اعلام شده است. براین اساس ارزش یک واحد مسکونی ۶۰ مترمربعی ۴۱۸ میلیون تومان است.
در واقع تسهیلات خرید مسکن تک‌نفره در بهترین حالت کمتر از یک چهارم قیمت یک واحد مسکونی را پوشش می‌دهد. وام‌های دو نفره نیز کمتر حدود یک سوم میانگین قیمت یک واحد مسکونی در تهران است.
محمدحسن مرادی مدیر امور طرح و برنامه بانک مسکن به خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، گفته که این بانک به منظور افزایش قدرت خرید متقاضیان تصمیم دارد تسهیلات خرید مسکن را افزایش دهد. این در حالی است که بانک‌های ایران با بحران کمبود منابع مالی روبرو هستند و امکان پرداخت تسهیلات تکلیفی را ندارند.
مستاجران در انتظار لایحه حمایتی
همزمان با تصمیم بانک مسکن برای افزایش سقف تسهیلات، دولت نیز در نظر دارد لایحه «حمایت از مستاجران» را به مجلس شورای اسلامی بفرستد. در این لایحه حداکثر افزایش سالانه اجاره ۱۰ درصد پیش‌بینی شده و مالکان چنانچه با مستاجران قرارداد دو ساله امضاء کنند، از معافیت مالیاتی برخوردار خواهند شد.
این لایحه قرار است پس از تصویب در کمیسیون لوایح دولت به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود.
به گفته حامد مظاهریان معاون مسکن وزارت راه و شهرسازی تصویب این لایحه «مانع افزایش خودسرانه و خارج عرف نرخ اجاره» خواهد شد.
نرخ اجاره‌بها از آغاز سالجاری برابر با قیمت مسکن رشد کرده است. به گفته نائب رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران میانگین نرخ اجاره‌بها ۴۰ درصد افزایش یافته است. این رقم برای برخی مناطق تهران حدود ۷۳ درصد برآورد می‌شود.
جهش نرخ اجاره بهاء همراه با افزایش قیمت دیگر کالاهای ضروری مستاجران کم‌درآمد را به کوچ به مناطق ارزان‌تر و واحدهای مسکونی کوچک‌تر ناچار کرده است.
به گفته حسام‌الدین عقبایی نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، حدود ۸۰ درصد مستاجران کارگر یا کارمند دستمزد‌بگیر هستند. برپایه گزارش منابع دولتی، یک سوم درآمد سالانه خانوارها برای مسکن هزینه می‌شود.