سقوط ریال و افزایش قیمت ارز بر قیمت کاغذ اثر گذاشت: قیمت کتاب در ایران «شناور» شده است. کتابفروشان به سبب بحران ارز، قیمت کتاب را که در درون کتاب درج شده و معمولاً قابل تغییر نیست، با چسباندن برچسب تغییر می‌دهند. این کتاب‌های «برچسبی» تا ۳۰ درصد گران‌تر در اختیار خوانندگان کتاب قرار می‌گیرند. توقف انتشار کتاب‌های مرجع دور از انتظار نیست.

یک کتابفروشی در تهران (عکس: آرشیو)

پدیده «کتاب‌های برچسبی» در بازار کتاب ایران، پدیده تازه‌ای نیست. در سال‌های دهه ۱۳۶۰ در دوران جنگ هشت ساله، کتاب‌هایی که در اواخر دوران پهلوی منتشر شده بود، در بازار کتاب ایران با برچسب و با چندین برابر قیمت عرضه می‌شد. اکنون بعد از خروج آمریکا از برجام و در حالی که قرار است از نوامبر سال جاری نفت ایران تحریم شود، با سقوط روزافزون ریال در برابر دلار آمریکا، گرانی به کاغذ هم سرایت و قیمت کتاب را شناور کرده است.

بانک مرکزی در روزهای گذشته اعلام کرده بود  که به واردات کاغذ ارز دولتی تعلق می‌گیرد. با این‌حال قیمت کاغذ نیز مانند سایر کالاها در ایران گران شده. رسانه‌های داخلی گزارش داده‌اند که هر بند کاغذ بالکی که معمولاً در انتشار کتاب به کار می‌رود به  ۹۰ تا ۱۱۰ هزار تومان رسیده است. ۴۰ الی ۴۵ درصد هزینه‌های نشر مربوط به کاغذ می‌شود. افزایش کنونی قیمت کاغذ فقط بر ۱۵ درصد کل قیمت پشت جلد اثرگذار است. با این‌حال قیمت کتاب تا ۳۰ درصد هم افزایش یافته. این پدیده را می‌توان در مورد دیگر کالاها هم مشاهده کرد.

محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره افزایش قیمت کتاب به خبرگزاری مهر گفته است:

«کتاب از معدود کالاهایی است که قیمت آن در داخل محصول درج می‌شود و خدشه‌ناپذیر است. اگر قرار باشد قیمت کتاب تغییر کند به تبع آن باید حق‌الزحمه مؤلف و مترجم نیز تغییر و آنها نیز از مساله سود ببرند که این اتفاق نمی‌افتد و همین مسأله این تغییر قیمت را امری نامتعارف می‌کند. مشکل ما الان این است که در مواجهه با این دست پدیده‌ها قاعده‌مندی و تعاریف دقیقی برای تغییر قیمت محصول نداریم و در بهترین حالت بازار و قانون عرضه و تقاضا است که وضعیت را مشخص کرده و محدوده‌ای را مشخص می‌کند.»

در سال ۹۱ نیز قیمت کاغذ تحت تأثیر تحریم‌های اقتصادی علیه ایران پیش از مذاکرات لوزان افزایش یافت و به هر بند ۶۰ هزار تومان رسید. در آن زمان ناشران انتشار کتاب‌ را متوقف کردند. رسانه‌های داخلی در آن زمان گزارش داده بودند که ناشران فقط کتاب‌های درسی منتشر می‌کردند. در وهله نخست انتشار کتاب‌های حجیم و کتاب‌های مرجع متوقف شده بود.

بیشتر بخوانید:

اغمای کتاب و کتابخوانی در ایران