مدتی است که رهبران حماس «مقاومت صلح‌آمیز» را به جای مبارزه مسلحانه به عنوان شعار و سیاست کلیدی خود برگزیده‌اند، روز سه‌شنبه ۲۹ مه، اما رگباری از خمپاره و راکت از طرف غزه به سوی اسرائیل شلیک شد؛ در همان حال نیز، دو کشتی برای شکستن محاصره از این بندر محصور به حرکت درآمدند. آیا سیاست حماس دوباره تغییر کرده است؟
درحالی که از دو ماه پیش حماس مستمراً تمایلش برای پرهیز از اقدامات خشونت‌آمیز را نشان داده و بر این گرایش تأکید کرده بود، امروز استراتژی این سازمان به نظر سمت و سوی مبهمی به خود گرفته است.
صبح روز ۲۹ مه، دو کشتی ماهیگیری که به همراهی چند صد قایق کوچک رنگارنگ بندر غزه را ترک کردند. مسافران این کشتی را بیماران در انتظار درمان، دانشجویان، بیکاران و همچنین مجروحان «راهپیمایی بازگشت» که ۳۰ام مارس آغاز شده، تشکیل می‌دادند.
این «کشتی‌های آزادی» با هدفی آشکار رهسپار دریاهای آزاد شدند: شکستن محاصره خاکی و آبی‌ای که از سال ۲۰۰۶ از سوی اسرائیل بر سرزمین‌های محصور فلسطینی در نوار غزه تحمیل شده است.
این حرکت پیش از هر چیز حرکتی نمادین بود. مقصد رسمی و اعلام‌شده این کشتی‌ها قبرس بود، اما سناریوی دیگری سرانجام تحقق یافت که البته قابل‌پیش‌بینی هم بود: در غزه، هر قایقی که بیش از ۱۶ کیلومتر از ساحل دور شود، توسط نیروی دریایی اسرائیل متوقف می‌گردد. و این همان اتفاقی بود که رخ داد.
باز هم ۲۹ مه، و همچنان در همان غزه، عملیات دیگری روی داد که بسیار ستیزه‌جویانه‌تر بود. از نخستین ساعات روز، رگباری از خمپاره و راکت به سوی اسرائیل شلیک شد.
از جنگ ۲۰۱۴ به این سو، هرگز چنین حملات شدیدی سابقه نداشته است. این حملات از سوی اسرائیل فوراً پاسخ داده شد. از اواسط همان روز، ارتش اسرائیل هفت نقطه از مواضع حماس و متحد آن، جهاد اسلامی را در غزه بمباران کرد.
یک سلسله اقدامات تلافی‌جویانه
رگبار خمپاره‌ای که صبح سه‌شنبه شلیک شد و مسئولیت آن را جهاد اسلامی بر عهده گرفت، بخشی از سلسله حملات و اقدامات تلافی‌جویانه‌ای بود که از چندین روز پیش آغازه شده. سه عضو این گروه روز یکشنبه ۲۷ مه توسط ارتش اسرائیل کشته شده بودند.
حتی اگر بگوییم که حماس مستقیماً در این حملات نقشی نداشته، بعید است که این حزب اسلام‌گرا که از قدرت تمام و کمالی در سرزمین‌های تحت‌محاصره برخوردار است، از این عملیات بی‌خبر بوده است.
اتفاقات روز ۲۹ مه را باید در چشم‌اندازتحولات روز به روزِ دو ماه اخیر، پس از آغاز راهپیمایی بازگشت در سرزمین‌های اشغالی فلسطینی بررسی کرد. این راهپیمایی که در بدو امر غیرسیاسی بود، به‌سرعت از سوی جناح‌های سیاسی حاضر در غزه حمایت شد که در صف اول آنها جنبش حماس قرار داشت که رکن بنیادین آن تا مدتها مبارزه مسلحانه علیه اسرائیل بود.
مدتی است اما که رهبران حماس «مقاومت صلح‌آمیز» را به عنوان شعار و سیاست کلیدی خود برگزیده‌اند، تا جایی‌که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، در روز نهم آوریل، در حالی سخنرانی کرد که پشت سرش تصویری از سه شمایل مبارزات غیرخشونت‌آمیز نصب شده بود: نلسون ماندلا، مارتین لوتر کینگ و ماهاتماگاندی.
«استراتژی» جدید حماس
به‌زعم مخمیر ابوصدا، استاد علوم سیاسیِ دانشگاه الأزهر، ناوگان کوچکی که از غزه حرکت کرد در چارچوب «استراتژی» جدید حماس جای می‌گیرد: «برخلاف انتقاداتی که در مورد تظاهرات لب مرز شنیده می‌شود، این کشتی‌ها به دنبال ورود به قلمروی اسرائیل یا آسیب زدن به سیم‌خاردارها نبودند. پیام آنها نمادین و خطاب به جامعه جهانی بود: مردم می‌خواهند به جهانیان نشان دهند که دیگر تحمل محاصره را ندارند».
بنابراین، در اسکله و لب دریا خط مشی صلح‌طلبانه‌ای حاکم است. اما رگبارهای مکرر ظاهراً نشان از این امر دارند که حماس دوباره تصمیم به ازسرگیری مبارزه مسلحانه گرفته است. حماس در بیانیه‌ای این حملات را «حق طبیعی» «مقاومت» برای «دفاع از مردم خود» خوانده و خاطرنشان ساخته است که «مسئولیت هرگونه تشدید و وخامت اوضاع در آینده با ارتش اسرائیل است».
به‌زعم مخمیرابوصدا، «با راهپیمایی بازگشت، حماس و جهاد اسلامی تصمیم به اتخاذ مشی غیرخشونت‌آمیز گرفتند. اما پس از کشته شدن این همه آدم توسط ارتش اسرائیل، شاید آنها به این تصمیم رسیده‌اند که زمان واکنش نشان دادن فرا رسیده است. برای آنکه به اسرائیلی‌ها نشان دهند که وسیله و امکان دفاع از خویش را دارند.» هنوز اما برای پیش‌بینی اوضاع خیلی زود است.
منبع: LACROIX
بیشتر بخوانید: