برخی از صاحب‌نظران موضوع اصلی اجلاس بعدی سران اتحادیه عرب را ایران و نفوذ آن در منطقه می‌دانند و معتقدند ریاض می‌خواهد شرکای خود در این اجلاس را به موضع‌گیری در مقابل ایران بکشاند.
به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، ۲۱ کشور عربی از ۲۲ عضو اتحادیه عرب یکشنبه ۱۵ آوریل / ۲۶ فروردین در ظهران، واقع در شرق عربستان سعودی اجلاس خود را برگزار خواهند کرد. عضویت سوریه در این اتحادیه از آغاز جنگ داخلی این کشور در سال ۲۰۱۱ به تعلیق در آمده است.
قبل از برگزاری اجلاس سران اتحادیه عرب، وزیران خارجه کشورهای عربی نشست مقدماتی خود را پنج‌شنبه ۱۲ آوریل / ۲۳ فروردین در ریاض برگزار کردند.
صاحب‌نظران، اختلاف‌های منطقه‌ای عربستان سعودی و ایران را از موضوعات اصلی اجلاس اتحادیه عرب می‌دانند.
آندرئاس کریگ، از دانشگاه کینگز لندن با بیان این‌که «ایران در مرکز اجلاس سران اتحادیه عرب قرار خواهد داشت»، می‌گوید: «استدلال مهارسازی ایران به‌طور عمده توسط عربستان سعودی و امارات متحده عربی و همچنین کشورهای عربی دیگر از جمله مصر مطرح می‌شود.»
او می‌افزاید: «عربستان سعودی همچنین به سوی عراق روی آورده تا بتواند پیوندهایی ایجاد کرده و با شبه‌نظامیان طرفدار ایران در این کشور مقابله کند.»
در حالی که واشنگتن، پاریس و لندن، پس از حمله شیمیایی ادعایی به شهر دوما رژیم سوریه را تهدید به حمله نظامی کردهاند، مواضع کشورهای اتحادیه عرب می‌تواند به موضوع سرنوشت بشار اسد در سوریه گسترش یابد.
کریم بیطار، از مؤسسه روابط بین‌الملل و استراتژیک در پاریس در این‌باره می‌گوید: «برخی قدرت‌های منطقه‌ای، به‌ویژه ترکیه و عربستان سعودی، پیش از این از سرنگونی رژیم سوریه حمایت می‌کردند اما اکنون موضع ماندن اسد در قدرت را پذیرفته‌اند.»
به‌گفته بیطار «حامیان ایرانی بشار اسد نیز آگاهند که حمایت آن‌ها به‌تنهایی پیش نخواهد رفت و شروع کردهاند به پذیرفتن این نظر که باید درباره زمینه‌های نفوذ در قلمرو سوریه مذاکره کرد.»
کریم بیطار می‌افزاید: «سعودی‌ها فشار خواهند آورد تا موضعی سخت‌تر در مورد ایران گرفته شود، نه الزاماً در مورد پرونده هسته‌ای بلکه در مورد نفوذ ایران در کشورهای عربی به‌ویژه در عراق، سوریه، یمن و لبنان.»
در یمن کشوری که در آن جنگ نیابتی بین ریاض و تهران سه سال است که ادامه دارد و نزدیک به ۱۰ هزار نفر در آن کشته شده‌اند، حملات موشکی شیعیان حوثیِ مورد حمایت ایران به خاک عربستان سعودی در ماه‌های اخیر افزایش یافته است.
ریاض تهران را به تأمین موشک‌های حوثی‌ها و «تجاوز مستقیم» به خاک سعودی متهم می‌کند و احتمالاً این موضوع در اجلاس اتحادیه عرب نیز مورد بحث قرار می‌گیرد. وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب نیز در نشست مقدماتی خود در ریاض «دخالت ایران در امور کشورهای عربی» را محکوم کرده و اعلام کردند که «ایران از حوثی‌ها در یمن حمایت می‌کند.»
بهرام قاسمی، سخنگوى وزارت امور خارجه ایران امروز (جمعه) این اتهامات را «واهى، بى‌اساس و ناشی از توهم و توهین‌آمیز» خواند و گفت چنین مواضعی «منطقه را بیش از پیش از رسیدن به ثبات و آرامش دور می‌کند».
از سوی دیگر عادل جبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی از این‌که مسائل مربوط به قطر در دستور کار اجلاس اتحادیه عرب قرار گیرد مخالف است.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین روابط دیپلماتیک خود با قطر را قطع کردهاند. این کشورها قطر را متهم به «حمایت از تروریسم» می‌کنند. این بحران به‌رغم تلاش‌های کویت، آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی ۱۰ ماه است که ادامه دارد.
در همین حال ریاض مالکی، وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین نیز اعلام کرده که اتحادیه عرب از تلاش دولت فلسطین برای ناکام گذاشتن اسرائیل در به دست آوردن کرسی عضویت غیر دائم در شورای امنیت سازمان ملل، حمایت می‌کند.
در حالی که فلسطینی‌ها بار دیگر در اعتراض به اشغال سرزمین‌هایشان توسط اسرائیل دست به تظاهرات روزانه زده‌اند، هنان عشواری، از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین امیدوار است که اجلاس سران عرب در قطعنامه‌ای رسمی در مورد آینده بیت‌المقدس (اورشلیم) موضع‌گیری کند.
عشواری به خبرگزاری فرانسه گفت: «امیدوارم که این اجلاس همطراز با این چالش باشد زیرا ما با دوران بی‌سابقه‌ای مواجه هستیم، دورانی که بخت‌های دستیابی به صلح را به خطر می‌اندازد و بیشتر فلسطینی‌ها را قربانی می‌کند.»
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برخلاف رؤسای جمهور قبلی ایالات متحده در ماه دسامبر سال گذشته اعلام کرد که واشنگتن بیت‌المقدس (اورشلیم) را به‌عنوان پایتخت اسرائیل به‌رسمیت می‌شناسد و سفارت آمریکا به این شهر منتقل خواهد شد. این اقدام ترامپ خشم فلسطینی‌ها را برانگیخت. زمان انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس (اورشلیم) میانه ماه مه سال جاری اعلام شده است.
اگر چه نشانه‌های روابط استراتژیک بین اسرائیل و عربستان سعودی، که دشمن مشترکی به نام ایران دارند، افزایش یافته، اما ریاض موضع رسمی خود در مورد فلسطینی‌ها و بیت‌المقدس (اورشلیم) را تغییر نداده است.
ملک سلمان، پادشاه سعودی ۲ آوریل / ۱۳ فروردین در یک تماس تلفنی با ترامپ بر «موضع محکم پادشاهی عربستان سعودی بر سر مسئله فلسطین و حقوق مشروع مردم فلسطین برای داشتن یک کشور مستقل و بیت‌المقدس (اورشلیم) به‌عنوان پایتخت آن» تأکید کرد.
وزیران خارجه کشورهای عربی در نشست مقدماتی روز گذشته خود نیز با تصمیم آمریکا برای انتقال سفارت این کشور از تل‌آویو به بیت‌المقدس (اورشلیم) مخالفت کرده و آن را «نقض خطرناک» قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های شورای امنیت دانستند.
بیشتر بخوانید: