سارا روشن –یکشنبه، ۶ آذر ماه (۲۷ نوامبر) جشنواره فیلم‌های مستند “ایدفا” در شهر آمستردام به پایان رسید. یکی از فیلم‌هایی که نامزد دریافت جایزه بخش نیمه‌بلند بود، فیلم “از پله‌ها بالا می‌رود” از رخساره قائم مقامی بود. البته این جایزه به این فیلم تعلق نگرفت.
این فیلم داستان اکرم، زن ۵۰ ساله‌ای‌ست که به‌تازگی شروع به نقاشی کردن روی بوم کرده است.
[صدای فیلم]
یه روز نوه‌م، اومد به‌م گفته‌ش که مامان جان! این کارت پستال خانه کعبه‌ست، بگیر واسه من نقاشی کن از روش. می‌خوام ببرم مدزسه. من گفتم مامان جان، من که نقاشی بلد نیستم، قربونت برم. گفت حالا سعی خودت رو بکن. گفتم بذار حالا باشه. پیش خودم فکر کردم خدایا بکشم، نکشم! گفتم بذار حالا امتحان می‌کنم، پیش بچه آبروم نره. گفتم خدایا کمکم کن، کاری کن که بتونم خانه کعبه رو بکشم. خلاصه اون روز موفق شدم الحمدالله رب العالمین خونه کعبه رو با پاستل بکشم و بعدش هم شروع کردم به نقاشی، ولی نقاشی هام خیلی جالب نشد. می‌ترسیدم که مثلاً اگر کسی این‌ها رو ببیینه، آبرویم بره، خدایا من چی کار کنم؟
داستان فیلم داستان نقاشی کردن اکرم نیست، بلکه نمایانگر تلاش او برای ادامه نقاشی کردن و برگزاری یک نمایشگاه در پاریس است.
رخساره قائم مقامی، مستندساز نقاشان
رخساره قائم مقامی، کارگردان این فیلم اکرم و همسرش را چند هفته قبل از سفر او به پاریس و در طی اقامتش در این شهر از نزدیک دنبال می‌کند. این دومین فیلم رخساره قائم مقامی درباره نقاشی و نقش نقاشی در زندگی انسان‌هاست. در فیلم قبلی‌‌اش، “سیانوزه”، داستان جمشید امین‌فر را تعریف می‌کند. نقاشی که سال‌ها روبروی دانشگاه تهران در خیابان انقلاب کنار خیابان نقاشی می‌کشید و تابلوهایش را به رهگذران می‌فروخت.
سارا روشن: داستان فیلم داستان نقاشی کردن اکرم نیست، بلکه نمایانگر تلاش او برای ادامه نقاشی کردن و برگزاری یک نمایشگاه در پاریس است.(عکس: رخساره قائم‌مقامی، کارگردان)
موضوع این دو فیلم، “از پله‌ها بالا می‌رود” و “سیانوزه” بسیار شبیه هم است، کارگردان این دو نقاش را در مرحله‌ای از کارشان دنبال می‌کند که برای ادامه کار در کلنجار با محیط و خانواده‌شان هستند. نقاشی برای هر دو شخصیت فیلم‌ها به معنای انگیزه‌ای‌ست برای ادامه دادن به زندگی. البته سبک این دو مستند بسیار متفاوت است. مستند سیانوزه، مستند- انیمیشن است. کارگردان با متحرک‌سازی نقاشی‌های جمشید امین‌فر که شخصیت اصلی داستان است، از زبان او، افکار و پیچیدگی ذهن هنرمند را نشان می‌دهد. ولی “از پله‌ها بالا می‌رود” مستند داستانی است و کارگردان، شخصیت اصلی فیلم، اکرم را در گفت‌وگو با همسرش و در حال نقاشی کشیدن به تصویر می‌کشد.
اکرم پر از انگیزه برای نقاشی کشیدن
اکرم در سن ۹ سالگی با مردی که ۱۷ سال از خودش بزرگ‌تر بوده است ازدواج می‌کند، در فیلم از گفت‌وگوی او با همسرش می‌فهمی که حالا که سنش بیشتر شده، قدرت بیشتری در بیان احساساتش پیدا کرده است.
[صدای فیلم]
اکرم- یادت هست که به من گفتی نرو سر چهار راه که قرار بود شاه و فرح بیان؟ گفتی اگر اونجا بی‌حجاب ببینمت قلم پاتو خورد می‌کنم؟ یادت هست؟
همسرش- یادمه!
اکرم برای چی من بدبخت نرفتم دیگه مدرسه؟
همسرش-حالا خیال کن رفتی! چه فرقی می‌کنه؟
اکرم فرقش اینه که می‌خوام کتاب بخونم، نمی‌تونم. یک سری کتاب‌های هنری دارم!
به غیر از داستان زیبای خود اکرم و نقاشی‌های پر از رنگ و گویای او، رابطه‌ای که بین کارگردان فیلم و اکرم شکل گرفته، هم بسیار جالب است. اکرم با صداقت و به‌راحتی درباره گذشته‌اش و احساساتش حرف می‌زند.
اکرم بعد از برگزاری یک نمایشگاه در تهران، برای برگزاری نمایشگاهی به پاریس دعوت شده، ولی مطمئن نیست که بتواند همسرش را راضی کند.
بعد از تلاش بچه‌های اکرم و راضی شدن همسرش، اکرم راهی پاریس می‌شود و در آنجا بعد از دیدن شهر و بازدید موزه لوور با انگیزه بیشتری به ایران باز می‌گردد.
[صدای فیلم]
اکرم- الان که اینا رو دیدم، دلم می‌خواد هر چی پول دارم، رنگ بخرم، بریزم و بپاشم، درست کنم.
زنان نقاش
اکرم تنها زن ایرانی نیست که در سن بالا به نقاشی کشیدن روی آورده است. مکرمه، زن بابلی ۸۰ ساله که ابراهیم مختاری یک مستند از او ساخته بود، صنوبر، ۷۶ ساله که در جنوب تهران، کنار خیابان نقاشی‌های کودکانه می‌کشد و یا عصمت خالقی، زن ۸۳ که تازه دو سال است روی بوم شروع به نقاشی‌هایی پر از رنگ و پر از داستان کرده است، از نمونه‌های دیگر این دست زنان هستند.
“از پله‌ها بالا می‌رود”، فیلمی است صادقانه، پر از تحرک، با گفت‌وگو‌هایی بامزه و پر از رنگ و داستان‌های کشیده‌شده روی بوم‌ها!
ایمیل تهیه‌کننده:
در همین زمینه:
::گزارش‌های سارا روشن در رادیو زمانه::