چه کسانی در هفته‌ای که گذشت، با اظهارات یا رفتار خود شوک خبری ایجاد کردند؟ ایران چه رویدادهایی را در طول هفت روز گذشته از سر گذرانده است؟ این سوالهایی است که در ” نبض سیاست” به آن می‌پردازیم. در این هفته به سراغ چهار رویداد می‌رویم. حمله خشونت بار ماموران دادستانی به روزنامه ایران و تلاش ناکام آنها برای بازداشت علی اکبر جوانفکر مشاور رسانه ای احمدی نژاد که می‌توان آن را مهم‌ترین خبر هفته و دارای ارزش خبری” استثنا یا غیر عادی بودن” دانست.
تصمیم قدرت های غربی برای اعمال فاز تازه تحریم ها علیه ایران که به دلیل دامنه دربرگیری یکی از مهم‌ترین خبرهای هفته گذشته بود، تصویب قطعنامه ای در سازمان ملل متحد پیرامون نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی که از ارزش خبری”تازگی” برخوردار بود و اظهارات سرلشگر “محمدعلی جعفری” درباره نقش سردار “حسن تهرانی” در پروژه های موشکی ایران نیز از میان عناصر خبری دارای ارزش” استثنا و غیرعادی بودن” محسوب می‌شد.
خشونت در روزنامه ایران
انتشار مصاحبه علی اکبر جوانفکر مشاور رسانه ای رئیس جمهوری در روزنامه “اعتماد” همچون جرقه‌ای در انبار باروت بود. او در این مصاحبه ضمن انتقاد از بازداشت تعدادی از اعضای تیم احمدی‌نژاد از سوی قوه قضاییه، به دادستان کل کشور توصیه کرده بود برای آنکه «عزتش» حفظ شود٬ بهتر است سکوت کند.
هنوز ۲۴ ساعت از انتشار این مصاحبه نگذشته بود که دادستانی تهران حکم توقیف “اعتماد” را پیش روی الیاس حضرتی، مدیرمسوول آن قرار داد. توقیف اعتماد نخستین تیر ترکش مصاحبه جوانفکر بود. قوه قضاییه در فاز بعدی، پیکان حمله را متوجه شخص جوانفکر کرد و او را به خاطر محتوای ویژه‌نامه جنجالی «خاتون» که در مرداد گذشته به عنوان ضمیمه روزنامه ایران چاپ شده بود به یک سال حبس و سه سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی محکوم کرد. ابلاغ حکم قضایی به مشاور رسانه ای احمدی نژاد به منزله شروع فاز تازه ای از تنش در روابط دولت و نهادهای وابسته به رهبری تلقی شد. تنشی که در ماه های اخیر به طور مداوم جریان داشته و به نظر می‌رسد که با نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی در حال افزایش است.
هواداران آیت الله خامنه ای از تیم احمدی نژاد به عنوان “جریان انحرافی” یاد می‌کنند و مدعی‌اند که اعضای این تیم قصد حذف روحانیون از ساختار سیاسی جمهوری اسلامی دارند. آنها طی ماه‌های گذشته دو نفر از چهره‌های نزدیک به احمدی نژاد یعنی اسنفدیار رحیم مشایی و حمید بقایی را در سیبل حمله خود داشتند اما پس از سکوت اجباری این چهره‌ها حالا نوبت به چهره‌های دیگر تیم دولت رسیده‌است.
کشمش میان هواداران رهبری و هواداران احمدی نژاد به شکاف بی‌سابقه در رأس قدرت جمهوری اسلامی منجر شده است. نمایی از این شکاف در جریان حمله خشونت بار ماموران دادستانی به ساختمان روزنامه ایران حین کنفرانس مطبوعاتی علی اکبر جوانفکر مشاهده شد
از دید هواداران آیت الله خامنه‌ای، علی‌اکبر جوانفکر هم یکی از اعضای اصلی “جریان انحرافی” تلقی می‌شود. آنها در تلاش هستند که تمامی چهره‌های اصلی تیم احمدی‌نژاد را در تنگنا قرار دهند و امکان مانور آنها برای انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی را سلب کنند.
کشمش میان هواداران رهبری و هواداران احمدی‌نژاد به شکاف بی‌سابقه در راس قدرت جمهوری اسلامی منجر شده است. نمایی از این شکاف در جریان حمله خشونت بار ماموران دادستانی به ساختمان روزنامه ایران حین کنفرانس مطبوعاتی علی اکبر جوانفکر مشاهده شد. ماموران در این حمله بر دستهای جوانفکر دستبند زدند. برخی تاسیسات روزنامه را تخریب کردند. حدود ۴۰ نفر از روزنامه‌نگاران و کارکنان روزنامه ایران را بازداشت کردند و با پرتاب گاز اشک آور میان کارکنان روزنامه، به تکمیل حلقه خشونت پرداختند.
در نهایت جوانفکر با رایزنی مقام های عالی رتبه از بازداشت رهایی یافت اما ماجرا را نباید پایان یافته تلقی کرد. جوانفکر آن طور که رسانه های حامی دولت ادعا کرده‌اند به دلیل استرس و فشار ناشی از خشونت ماموران به بیمارستان منتقل شده و هنوز اظهار نظری درباره وقایع دوشنبه گذشته نکرده است.
محمود احمدی نژاد هم نیز تاکنون درباره اتفاق‌های هفته گذشته موضع رسمی نگرفته است. این سکوت به دلیل سطح بالای تنش میان نهادهای قدرت نمی تواند استمرار داشته باشد. حال که نزاع دو طیف محافظه‌کاران وارد فاز خشونت آشکار شده است، باید انتظار اتفاق‌های بی‌سابقه دیگر را داشت.
یک گام تا تحریم نفت
قدرت‌های غربی در تدارک دور تازه‌ای از تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی برآمده‌اند که در صورت اجرایی‌شدن می‌توان ضربه‌های جدی به اقتصاد شکننده ایران وارد کند. تصمیم به تحریم‌های تازه، واکنشی به گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که در آن برای نخستین بار اطلاعاتی درباره انحراف برنامه‌های اتمی ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای انتشار یافته‌است.
ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش پس از انتشار این گزارش از عزم خود برای انزوای بیشتر ایران سخن گفته‌اند. ازآنجاکه چین و روسیه به‌عنوان دو قدرت غیر غربی شورای امنیت با تحریم های تازه موافقت نیستند، این تحریم ها خارج از شورای امنیت و به صورت تک جانبه و چند جانبه از سوی غرب اعمال می‌شود.
مقام‌های دیپلماتیک می‌گویند که واشنگتن در این مرحله به‌دنبال تشدید تحریم در بخش پتروشیمی و تشدید تحریم های قبلی بخش گاز و نفت ایران است. در همین حال دولت انگلیس با اجرای فاز بی سابقه ای از تحریم‌ها اعلام کرده که تمامی روابط مالی با بانک‌های ایرانی، ازجمله بانک مرکزی این کشور را قطع خواهد کرد. فرانسوی‌ها هم گفته‌اند “در صورتی که دیگر متحدان اروپایی از تحریم نفت ایران حمایت کرده و به آن ملحق شوند، آن را به اجرا خواهد گذاشت.”
تصویب دو قطعنامه علیه ایران یکی در زمینه نقض حقوق بشر و یکی در زمینه تروریسم نمایانگر ضعف مشروعیت جمهوری اسلامی در جامعه جهانی و ناکارآمدی دستگاه دیپلماسی برای متقاعد کردن کشورها به همراهی با تهران است
وزیر امورخارجه هلند هم اعلام کرده‌است که این کشور می‌خواهد دامنه تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران را گسترش دهد و به قصد متوقف کردن جریان‌های مالی مشخص، محدودیت‌هایی را برای بانک مرکزی ایجاد کند. دولت کانادا نیز گفته که درچارچوب بخشی از يک بسته تحريمی عليه ايران، صادارت کليه تجهیزات و کالاهایی را که در صنعت پتروشيمی، نفت و گاز کاربرد دارند ممنوع می‌کند.
وزیر خارجه جدید ایتالیا هم با اعلام حمایت کامل از تحریم‌های جدید وضع شده علیه جمهوری اسلامی، خواستار فشارهای بیشتر جامعه بین‌الملل به‌‌‌‌‌‌‌خاطر برنامه هسته‌ای ایران شده است.مجموعه این اقدام‌ها در حالی صورت می‌گیرد که اتحاديه اروپا قرار است در نشست پنجشنبه -۱۰ آذر- خود موضوع گسترش دامنه های تحريم خود به ۲۰۰ شخصيت و شرکت ديگر ايرانی را مورد بررسی و احتمالا تصويب قرار دهد. از دید ناظران چنانچه اتحادیه اروپا در نشست پنجشنبه این هفته به تصمیمی درباره تحریم خرید نفت از جمهوری اسلامی نیز برسد، باید در انتظار اثرات زودهنگام آن بر اقتصاد ایران بود.
انگشت اتهام به سوی ایران
نورافکن های سازمان ملل متحد کماکان بر پرونده حقوق بشری جمهوری اسلامی متمرکز است و این سازمان در آخرین تلاش برای هشدار به مقام های تهران، دوشنبه-۳۰ آبان- قطعنامه ای را به تصویب رساند که در آن دست زدن به«خشونت و شکنجه، رفتار غيرانسانی و ناشايست» از سوی جمهوری اسلامی ايران، محکوم شده است. در جريان رای گيری از ميان ۱۹۳ عضو حاضر، ۸۶ کشور رای موافق ، ۳۲ کشور رای مخالف و ۵۹ عضو هم رای ممتنع دادند.
قطعنامه نقض حقوق بشر در ايران در حالی تصويب شد که چند روز پيش، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه پيشنهادی عربستان در مورد “طرح ترور سفير اين کشور در آمريکا” را با اکثريت آرا به تصويب رسانده بود. در آن قطعنامه از ايران خواسته شده تا به تمامی تعهداتش تحت قانون بين‌الملل عمل کند وبا کشورهايی که قصد به محاکمه کشيدن تمامی طراحان، حاميان، سازمان‌دهندگان و تلاش‌کنندگان اجرای اين طرح را دارند، همکاری کند.
در قطعنامه ای که روز دوشنبه – ۲۹ آبان – تصويب شد و پيش نويس آن از سوی کانادا تهيه و ارائه شده بود، از شلاق زدن، قطع عضو، افزايش شديد مجازات اعدام به ويژه عليه اقليت‌ها انتقاد شده است. تصویب دو قطعنامه علیه ایران یکی در زمینه نقض حقوق بشر و یکی در زمینه تروریسم نمایانگر ضعف مشروعیت جمهوری اسلامی در جامعه جهانی و ناکارآمدی دستگاه دیپلماسی برای متقاعد کردن کشورها به همراهی با تهران است.
تصویب قطعنامه تازه سازمان ملل درباره نقض حقوق بشر در شرایطی است که احمد شهید، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز قرار است در نشست اسفند ماه مجمع عمومی گزارشی تازه از وضع حقوق بشر در ایران ارائه کند. امری که حساسیت های جهانی نسبت به پرونده جمهوری اسلامی را باز هم افزایش خواهد داد.
معماهای انفجار پادگان سپاه
هنوز لرزش و صدای مهیب ناشی از انفجار پادگان مهمات سپاه در منطقه بیدگانه از یاد نرفته است و اما و اگرهای این انفجار مشکوک در محاوره های شهروندان ایران جریان دارد.
شایعات دهان به دهان می چرخد و مقام های سپاه پاسداران ضمن رد شایعات مبنی بر حمله موشکی اسراییل به این پادگان بر ادعای خود یعنی تصادفی بودن انفجار تاکید دارند.طبق آمار سپاه،در جریان انفجار پادگان بیدگانه ۱۷ نفر کشته و ۲۳ نفر زخمی شدند.
در میان کشته شدگان این حادثه، نام سردار حسن تهرانی مقدم دیده می شد که از وی به عنوان پدرموشکی ایران نام برده می شود. مقام های سپاه از دادن اطلاعات دقیق پیرامون فعالیت های وی امتناع کرده اند اما سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران ایران روز چهارشنبه- ۲ آذر گفت که تهرانی مقدم ۱۰ روز پیش از انفجار، خبر از موفقیت پروژه‌ای تازه و رسیدن آن به مرحله آزمایش نهایی داده بود.او گفت که به دلیل شرایط امنیتی و حفاظتی نمی‌تواند جزئیات دستاوردهای آقای تهرانی مقدم را بیان کند، اما افزود که این فعالیت ها در جهاد خودکفایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادامه یافته و نتیجه آن در آینده نزدیک اعلام خواهد شد.
فرمانده سپاه پاسداران ایران در این اظهارات همچنین از انتخاب جانشین تهرانی مقدم در سازمان جهاد خودکفایی خبر داد اما نام او را اعلام نکرد. اظهارات تازه فرمانده سپاه پاسداران به شک و تردیدها درباره انفجار پادگان بیدگانه دامن زده است، به ویژه از این جهت که وی نام محصول دردست‌طراحی سپاه اعلام نکرده و از افشای نام جانشین تهرانی مقدم هم امتناع کرده است.
از دید ناظران این تدابیر امنیتی می‌تواند محصول نگرانی از در خطر قرار گرفتن پروژه تازه موشکی و همچنین ترور رئیس جدید سازمان جهاد خودکفایی باشد.امری که به طور بالقوه فرضیه حمله خارجی به پادگانه بیدگانه را افزایش می‌دهد.