مهسا صارمی–“با دیدن علامت مثبت روی صفحه کوچک بی‌بی چک (baby check)، تنها چیزی که به ذهن من و همسرم رسید، سقط جنین بود. چندماه بیشتر از ازدواج‌مان نگذشته بود و هر دو دانشجو بودیم.
با حساب تاریخ قاعدگی ماه پیش، فقط یک‌ماه از بارداری‌ام می‌گذشت. با پزشکم تماس گرفتم. دو روز بعد را برای مراجعه به مطب مشخص کرد. پزشک، زن به نسبت جوانی بود که ماهی یک‌بار به هند و روسیه سفر می‌کرد و آمپول و قرص‌هایی را که برای سقط جنین به کار می‌رفت، با خود می‌آورد. ما سه سال پیش برای چهار عدد قرص مبلغی حدود ۳۰۰ هزار تومان به او پرداخت کرده بودیم. یکی از قرص‌ها باید از طریق دهانی و سه قرص دیگر با فاصله یک ساعت از طریق واژن استعمال می‌شد.
براساس گفته پزشک پس از دوساعت از مصرف آخرین قرص باید به خونریزی می‌افتادم و تکه‌ای مانند سفیده تخم مرغ از بدنم خارج می‌شد. پس از چند ساعت آن تکه سفیدرنگ را دیدم و خیالم راحت شد که دردسر جراحی و دردهای بیشتر را از سر گذرانده‌ام.بدون هیچگونه دردی، خونریزی‌ام پس از دو روز قطع شد. دوهفته‌ای گذشت اما من علائم حاملگی را هم‌چنان حس می‌کردم.سینه‌هایم سفت شده بودندو نسبت به بوی غذا، بوی سیگار وبعضی خوراکی‌ها حساس شده بودم. با حالت تهوع و استفراغ‌های صبحگاهی روزم را شروع می‌کردم.
پس از تست سونوگرافی، دکتر گفت: “باردار هستی، اما جنین در رحم‌ات مرده.” استفاده از قرص‌ها تنها باعث شده بود ضربان قلب جنین قطع شود و لابد تکه سفید رنگی که از واژنم افتاد، توده قرص‌های خیس شده بود.
خیلی کم تجربه‌تر از امروز بودم که به‌خاطر زنده ماندن‌ام خوشحال باشم. بعدها مادرم گفت که جنین مرده پس از چند ساعت عفونت می‌کند و عفونت به خون مادر منتقل می‌شود و امکان مرگ مادر به حداکثر می‌رسد.به مادرم نگفته بودم. نوع نگاه خانواده‌ام نسبت به حاملگی به من این اجازه را نمی‌داد تا درباره کاری که می‌خواستم انجام بدهم به راحتی با آنها حرف بزنم.
پس از این‌که فهمیدم جنین سقط نشده، مجبور شدم مادرم را در جریان بگذارم. پزشک متخصص معتمدی را نمی‌شناختم و به تجربه‌های مادرم نیاز داشتم. قرار بر این بود که سه پزشک مرگ جنین را تأیید کنند و پس از آن به بیمارستان منتقل شوم و به شکل قانونی پس از جراحی، جنین از بدنم خارج شود. تا دو هفته پس از جراحی، خونریزی وحشتناک همراه با دردهای جانکاه داشتم.هر روز غروب باید سرم وصل می‌کردمو علاوه بر آن مسکن‌های سنگین تزریق می‌کردم تا ذره‌ای از دردم کم شود.“
این‌ها حرف‌های شیما، زن جوان۲۵ سالهای است که سه سال پیش، زمانی که ۲۲ ساله بوده عمل سقط جنین را انجام می‌دهد.
سقط جنین، خواسته ممنوعه
سقط جنین،همواره جزواولین مطالبات زنان در کشورها و جنبش‌های مختلف بوده است. امروزه در کشورهای مختلف قوانین متفاوتی نسبت به سقط جنین وجود دارد. با این‌که سالهای زیادی از بیان این مسئله در اولین مطالبات زنان در کشورهایمختلف می‌گذرد،اما همواره مسائل فرهنگی، اخلاقی و مذهبی قوانین مربوط به سقط جنین را دچار تغییرات گسترده‌ای کرده است.حق زندگی و آزادی، حق باروری و داشتن اختیار و مالکیت زنان بر بدن خود، ازجمله عواملی است که موافقان و مخالفان سقط جنین به آنها اشارهمی‌کنند.با وجود مخالفت‌های فراوان در کشورها و فرهنگ‌های مختلف در سرتاسر جهان، سالانه ۴۵میلیون زن از ۷۵ میلیون زنی که به‌طور ناخواسته باردار می‌شوند، تصمیم به سقط جنین می‌گیرندو مادر نمی‌شوند. بسیاری از این زنانی که اقدام به سقط جنین می‌کنند، به دلیل خطرات و عوارض ناشی از آنجان خود را از دست می‌دهند.
سقط جنین در ایران همیشه تابو و یکی از خط قرمزهایی بوده است که جامعه، زنان و پزشکان مربوطه با آن درگیر بوده‌اند و همین مسئله سقط جنین را در ایران تبدیل به امری سیاه و زیرزمینی کرده است و از این‌رو بیشتر سقط‌هایی که در ایران انجام می‌گیرد در محیط‌های غیرپزشکی و با هزینه‌های بالا و خسارت‌های بسیار مواجه می‌شود.این در حالی است که در بسیاری از کشورها پس از لغو ممنوعیت سقط جنین، آمار مرگ و میر زنان به صورت چشمگیری کاهش یافته است
سقط جنین یکی از کم‌خطرترین، کم‌هزینه‌ترین و امن‌ترین جراحی‌ها در عرصه پزشکی است،اما به دلیل غیرقانونی بودن این عمل و انجام آن در محیط‌های غیربهداشتی و توسط افرادی که آموزش این کار را ندیده‌اند،سالانه حدود هفتاد هزار مرگ و بیست میلیون معلولیت برجایمی‌گذارد. در طی سالهای گذشته بسیاری از سقط‌های خودخواسته با روش‌هایی مانند استفاده از سقط‌کننده‌های دارویی، اجسام تیز و سنگین، آسیب‌های جسمانی و فشارهای شکمی و مواردی پرخطر صورت گرفته است.
براساس آماری که مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) در سال ۲۰۰۳ منتشر کرده است، ۲۶ درصد از سقط‌ها در حاملگی کمتر از شش هفته، ۱۸ درصد در هفت هفته، ۱۵ درصد در هشت هفته، ۴.۱ درصد در ۱۶تا ۲۰ هفته و ۱.۴درصد در بیش از ۲۱هفته انجام می‌گیرد. همچنین در این آمار آمده است که ۹۰.۹ درصد از سقط‌ها از طریق کورتاژ (مکش- آسپیراسیون، اتساع و کورتاژ، اتساع و تخلیه) ۷.۷ درصد بوسیله دارو، ۰.۴ درصد با تزریق داخل رحمی (محلول نمکی یا پروستاگلندین) و یک درصد از طریق روش‌های دیگر (از جمله سزارین و هیسترکتومی) انجام می‌شود.
سقط جنین در ایران
علاوه بر ممنوعیت‌های قانونی که در مورد سقط جنین در ایران وجود دارد، آمار دقیق و کاملی هم از همه سقط‌ها به دست نمی‌آید. چندی پیش محمد اسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت و جمعیت جامعه و همچنین مدرس وزارت بهداشت گفت: “سالانه در کشور ۸۰هزار مورد سقط جنین قانونی و غیرقانونی انجام می‌شود.”
آقای اسماعیل مطلق همچنین اعلام کرد: “سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تولد در کشور رخ می‌دهد که ۱۷ درصد بارداری‌ها ناخواسته است.”[۱]
از سوی دیگر رئیس پزشکی قانونی منطقه مرکزی تهران گفته است که فقط آمار سقط جنین‌های قانونی و سقط‌های غیرقانونی که منجر به فوت می‌شوند، در پزشکی قانونی ثبت می‌شود.آمار سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد که در سال ۸۹ مجوز چهارهزار و ۲۰۲ سقط صادر شده است که نسبت به سال گذشته این آمار۱۸.۸درصد افزایش یافته است.
طبق لایحه سقط درمانی که در سال ۸۴ توسط دولت وقت به مجلس ارائه شد، درنهایت معین شد سقـط درمـانی با تشخیص قطعی سـه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب‌افتادگی یا ناقصالخلقه بودن موجب حرج (سختی) مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج (ورود) روح (چهارماه) با رضایت زن مجاز است و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود. این سقط، تنها سقط جنین قانونی در ایران است.[۲]
سقط جنین در جهان
در قرون نوزده و بیست میلادی، سقط جنین عملی مطرود و سخیف به شمار می‌آمد،اما از ابتدای دهه ۵۰میلادی بسیاری از کشورهای اروپایی تصمیم به آزادسازی سقط جنین گرفتند و تا دهه ۶۰و ۷۰میلادی در بسیاری از کشورهای پیشرفته اروپایی به تدریج سقط جنین آزاد شد. امروزه اما در مناطقی مانند شمال آفریقا و خاورمیانه محدودیت‌های بسیاری حول مسئله سقط جنین وجود دارد. همین‌طور گروه‌های مرتبط با کلیسا نیز فعالیت‌های ضد سقط جنین انجام می‌دهند.
اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۱۹، ایسلند در سال ۱۹۳۵و سوئد در سال ۱۹۳۸ اولین کشورهایی بودند که برخی و یا همه اشکال سقط جنین را قانونی کردند.در حال حاضر در کشورهایی نظیر فنلاند، اسپانیا، پرتغال و سوییس شرایط خاصی برای سقط جنین در نظر گرفته شده است. در میان کشورهای اروپایی تنها ایرلند است که هرگونه عمل سقط را غیرمجاز می‌داند،اما زنان ایرلندی از این امتیاز برخوردارند که برای سقط جنین می‌توانند به بریتانیا سفر کنند.
در کشورهایی مانند عراق، لبنان، یمن، سوریه و لهستان نیز تنها در صورتی که جنین سلامت مادر را مورد تهدید قرار دهد، سقط جنین مجاز دانسته شده است.در کشورهای منطقه اما تنها ترکیه است که سقط جنین را در تمامی موارد مجاز اعلام کرده است.[۳]
سقط جنین در ایران همیشه تابو و یکی از خط قرمزهایی بوده است که جامعه، زنان و پزشکان مربوطه با آن درگیر بوده‌اند و همین مسئله سقط جنین را در ایران تبدیل به امری سیاه و زیرزمینی کرده است و از این‌رو بیشتر سقط‌هایی که در ایران انجام می‌گیرد در محیط‌های غیرپزشکی و با هزینه‌های بالا و خسارت‌های بسیار مواجه می‌شود.این در حالی است که در بسیاری از کشورها پس از لغو ممنوعیت سقط جنین، آمار مرگ و میر زنان به صورت چشمگیری کاهش یافته است.
پا نویس‌ها:
۱ خبرآنلاین. هر ساعت ۹ جنین سقط می‌شود/ افزایش سقط جنین قانونی
۲ همان
۳ تا قانون خانواده برابر. حقایقی در مورد سقط جنین در دنیای امروز
