عیسی سحرخیز، روزنامه نگار و از بنیانگذاران انجمن دفاع از آزادی مطبوعات از دولت و نمایندگان مجلس خواسته که با ارائه یک لایحه یا طرحی سه فوریتی، اجرای بند ۲۷ قانون اساسی مبنی بر آزاد بودن تجمعات را تضمین کنند. سحرخیز به کمپین بین‌المللی حقوق بشر گفته نمایندگان مجلس باید وضعیت بازداشت‌شدگان اعتراضات اخیر را پیگیری و از حقوق آنها دفاع کنند.

عیسی سحرخیز

عیسی سحرخیز گفته است: «نمایندگان مجلس و مقام‌های حکومتی از حقوق مردم دفاع می‌کنند ولی در سطح همین صحبت می‌ماند که مردم حق تجمع و حق اعتراض دارند و براساس قانون اساسی می‌توانند تجمعات مسالمت‌آمیز را داشته باشند ولی در عمل هیچ کاری نمی‌کنند. بیایند یک مکانی مثلا یکی از استادیوم‌ها یا مکان‌های عمومی را اختصاص دهند که مردم بروند انجا حرف شان را آزادانه بزنند و مطالبات‌شان را مطرح کنند.»

از رود ۸ دی‌ماه، معترضان در شهرهای مختلف ایران تحمعات اعتراضی برپا کردند و علیه سیاست‌های اقتصادی کشور، رییس جمهوری و رهبر جمهوری اسلامی شعارهای تندی سر دادند. این تجمعات که در مواردی به خشونت کشیده شد، با بازداشت تعداد زیادی از معترضان همزاه شد تاجایی که بنا بر اعلام مقامات، بیش از هزار نفر در طول یک هفته دستگیر شده‌اند. ۲۱ نفر هم در این تجمعات کشته شده‌اند.

اصل ۲۷ قانون اساسی ایران می‌گوید تشکیل‏ اجتماعات‏ و راه‏ پیمایی‏‌ها، بدون‏ حمل‏ سلاح‏، به‏ شرط آن‏ که‏ مخل‏ به‏ مبانی‏ اسلام‏ نباشد آزاد است‏ اما جمهوری اسلامی همواره تجمعات مردم را به بهانه غیرقانونی بودن به هم زده و گفته معترضان باید از وزارت کشور مجوز بگیرند. اما دولت ایران به درخواست‌های تجمع پاسح نمی‌دهد یا آنها را رد می‌کند.

در جریان اعتراضات اخیر، طبق اعلام مقامات ایران بیش از هزار نفر از معترضان بازداشت شده‌اند. با این حال مقامات ایران ادعا می‌کنند که مردم از حق قانونی خود برای اعترضا برخوردارند؛‌ از جمله نماینده ایران در سازمان ملل غلامعلی خوشرو ، در نامه اعتراضی‌اش به آنتونیو گوترش ادعا کرده که جمهوری اسلامی بر اساس قانون اساسی، حق اعتراضات، تظاهرات و تحصن‌ها را به رسمیت می‌شناسد، اما، در همان حال از «حق و امنیت» شهروندان ایرانی علیه «اقدامات خشونت‌بار و خرابکارانه» دفاع می‌کند.

عیسی سحرخیز به کمپین بین المللی حقوق بشر گفته: «مردم وقتی خیابان می‌روند و تجمع می‌کنند حکومت برخورد می‌کند. آنها را دستگیر و زندانی می‌کنند و در زندان هم که شرایط خوبی نیست. نه اجازه می دهند با وکیل تماس بگیرند و نه با خانواده‌هایشان. معترضان را می‌اندازند سلول های انفرادی و ممکن است حادثه ای مثل کهریزک هم اتفاق بیفتد. جایگاه قانونی و حقوق شهروندی رعایت نمی شود. خانواده ها می‌روند جلوی اوین و کسی جواب نمی‌دهد. حتی بعضی از خانواده‌ها نمی‌دانند که فرزندان‌شان کجا هستند و این مساله را باید نمایندگان مجلس پی‌گیری کنند. باید از حقوق مردم معترض دفاع کنند.»

در روزهای گذشته، علاوه بر معترضانی که در خیابان دستگیر شدند، گروهی از دانشجویان و دراویش کنابادی هم دستگیر شده‌اند. خانواده‌های این دستگیرشدگان اغلب از وضعیت فرزندان خود خبری ندارند و در مقابل زندان اوین در تهران تجمع کرده‌اند. در واکنش به این بازداشت‎‌ها شوراهای صنفی دانشجویان ۳۰ دانشگاه ایران در نامه سرگشاده‌ای به منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری، از او خواسته‌اند تا برای آزاد کردن هر چه سریع‌تر دانشجویان بازداشت‌شده در اعتراضات اخیر اقدام کند.

بازداشت دانشجویان در روزهای اخیر و امنیتی شدن فضای دانشگاه‌ها در ایران در حالی است که حسن روحانی پیش تر در اجلاس ملی گزارش حقوق شهروندی با اشاره به موضوع دانشجویان ستاره دار از وجود فضای امنیتی در دانشگاه‌ها انتقاد کرده و خطاب به وزیر علوم گفته بود که این مساله نباید وجود داشته باشد. مقابله با فضای امنیتی دانشگاه‌ها همچنین یکی از وعده‌های حسن روحانی در انتخابات بوده است.

سحرخیز معتقد است که در شرایطی که فضا شفاف و روشن نیست و نوع برخوردها قانونی نیست، حقوق افراد معترض چه در هنگام اعتراض و تجمع، چه هنگام دستگیری، چه هنگامی که در بازداشت هستند و چه زمان برگزاری دادگاه، رعایت نمی شود. او گفته:‌ «حتی طرف قاتل و جانی هم باشد حق و حقوقی دارد که باید محترم باشد. اینجا ما افراد معترضی داریم که مطالباتی دارند و بیان می کنند اما با خشونت و زندان پاسخ می‌گیرند. سال ۸۸ هم مردم اعتراض‌شان را بیان کردند اما سرکوب شدند و حالا ثابت می‌شود همان کسی که می‌گفت شما بصیرت ندارید اوست که بصیرت نداشت.»

عیسی سحرخیز با تاکید بر حاکمیت دوگانه در ایران، دولت را ناتوان‌ترین عنصر در حفظ حقوق شهروندان خوانده است. او به کمپین بین المللی حقوق بشر گفته: «حتی رئیس‌جمهوری در سفرهای خارجی در پاسخ به سوال درباره زندانیان سیاسی می گوید قوای ما مستقل هستند و من نمی‌توانم دخالت کنم. در صورتی که براساس قانون اساسی، رئیس جمهوری حافظ اجرای قانون اساسی است ایشان نمی‌تواند دلیل اش این است که در این ساختار سیاسی خاص ایران و حاکمیت دوگانه حاکم بر جمهوری اسلامی، در جایگاهی نیست که بتواند حرف اول و آخر را بزند.او با دفاع از  حسن روحانی گفته که او حق و حقوقی برای مردم قائل است اما از دید رهبر جمهوری اسلامی  همه معترضان خارجی و جاسوس خارجی هستند و با توطئه خارجی بیرون می‌آیند.

اشاره او به سخنان کوتاه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی است که روز سه شنبه ۱۲ دی ماه، در واکنش به اعتراضات مردمی در یک سخنرانی عمومی گفت «در قضایای چند روز اخیر، دشمنان ایران با ابزارهای گوناگون در اختیارشان از جمله پول، سلاح، سیاست و دستگاه امنیتی هم‌پیمان شدند تا برای نظام اسلامی مشکل ایجاد کنند.»

سحرخیز به کمپین گفته: «در قانون اساسی ایران هم موارد بسیار خوب درباره حقوق مردم و هم مواردی وجود دارد که یک‌سری افراد خاص براساس آن می توانند هرکاری دلشان می‌خواهد بکنند. در این شرایط تا وقتی که رئیس جمهوری این اختیار برای اجرای قانون اساسی را نداشته باشد طبیعی است می‌توانند خود شخص رئیس جمهور را هم زیرسوال ببرند کماکان که می بینیم نشریه صبح صادق مطرح کرده طوماری دارند جمع می کنند که حسن روحانی کفایت لازم ندارد و باید کنار گذاشته شود و انتخابات دوباره برگزار شود. از رئیس جمهوری که از حقوق خودش نمی‌تواند دفاع کند چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم؟»

عیسی سحرخیز با تاکید بر این‌که «حسن روحانی باید با مردم مستقیم و صادقانه حرف بزند» گفته: «آقای روحانی در همین حدی که قدرت دارد، باید به مردم بگوید پنج سالی که بودم چه قول ها و وعده‌هایی به مردم دادم و آنجایی که نتوانستم انجام دهم به چه دلیل بوده؟ از جمله ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی و توسعه همه جانبه که باعث شده وضعیت معیشت مردم پایین بیاید.»

او گفته با اینکه بخشی از شاخص‌های اقتصادی خوب بوده ولی در اصل، معترضان لشکر بیکاران و عمدتا جوان هستند که حق و حقوق خود را می خواهند. او خواسته‌های این معترضان را  رفاه و آسایش و امنیت و از همه مهم‌تر نقش داشتن در ساختار تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مملکت  خوانده که این حقوق‌ نادیده گرفته شده است.

سحرخیز تاکید کرده که برای اعمال قانون و تضمین حقوق مردم  اولین کاری که دولت می تواند انجام دهد ترمیم کابینه و تغییر سیاست های اقتصادی است. به اعتقاد سحرخیز، به جای سیاست‌های انقباضی، سیاست‌های انبساطی باید مدنظر قرار گیرد که شغل ایجاد شود. یا کسانی که مقابل برجام هستند معرفی شوند.

سحرخیز همچنین نسبت به وجود جریانی در حاکمیت که می‌خواهد فضا را ببندد، هشدار داده و گفته: «می‌خواهند از فضای فعلی سوءاستفاده کنند و فضا را ببندند. همانطور که دیدیم، تلگرام را بستند و می‌خواهند آزادی‌ها را بیشتر محدود کنند و اگر بتوانند وضعیت فوق العاده اعلام کنند یا دولت را ساقط کنند.»

این روزنامه‌نگار وضعیت فعلی را به یک قیچی تشبیه کرده؛ یک بخش نارضایتی و ناامیدی وجود دارد و یک بخش هم جریانی که می خواهد دولت را سرنگون کند که بتواند خواسته‌های خود را عملی کند. او گفته جریانی که در سال ۸۸ توانسته خود را در کف خیابان به مردم تحمیل کند، حالا خود را در مقابل جریان برآمده از صندوق‌های رای می‌بیند. یک سوی ماجرا می‌خواهد قانون اساسی و مبانی حقوق بشر اجرا و خواسته های مردم و حقوق مردم تامین شود و یکی دیگر چون می‌داند در انتخابات پیروز نمی‌شود سعی می‌کند فضا را متشنج شود که بتواند از آب گل‌آلود ماهی خود را بگیرد یعنی سرنگونی دولت. در چنین شرایطی مردم و توده مردم بین دو سنگ آسیاب قرار گرفتند و در هر چرخشی بیشتر له می‌شوند و حقوق قانونی، شهروندی و اساسی مردم تضییع می‌شود.

عیسی سحرخیز مدیر کل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد در دولت اصلاحات و مدیر مسئول روزنامه توقیف شده «اخبار اقتصاد» و ماهنامه توقیف شده «آفتاب» است که در سال‌های گذشته بارها زندانی شده و در حال حاضر ممنوع الخروج است.

در همین زمینه: مجموعه مطالب زمانه درباره برآمد جنبش اعتراضی (از دی‌ماه ۱۳۹۶)