در راستای فشارهای بیشتر کنگره آمریکا به ایران، پیش‌نویس دو قطعنامه که بنا به آنها وزارت خزانه‌داری آمریکا مستلزم است که دارایی‌های مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین سرنوشت هواپیماهای تجاری فروخته‌شده به ایران را برای کنگره آشکار کند، به قانون شدن نزدیک شدند.

مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر) پیش‌نویس دو قطعنامه برای فشار بیشتر به ایران را تصویب کرد: قطعنامه شفافیت مالی مقامات جمهوری اسلامی و قطعنامه کنترل فروش هواپیماهای تجاری به ایران.

هردو پیش‌نویس قطعنامه برای اینکه قانون شوند باید ابتدا در مجلس سنا به رأی گذاشته شوند و سپس با امضای ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، قانون خواهند شد.

افشای اموال و دارایی‌های رهبر جمهوری اسلامی و سپاه

قطعنامه ۱۶۳۸ با عنوان «قانون شفافیت مالی رهبری ایران»، با ۲۸۹ رأی موافق و ۱۳۵ رأی مخالف به تصویب مجلس نمایندگان رسید. این قطعنامه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا را ملزم می‌کند که فهرستی از دارایی‌های مقامات جمهوری اسلامی ایرانی، ازجمله آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را به کنگره ارائه کند.

بنا به این قطعنامه وزارت خزانه‌داری مستلزم است که فهرست و میزان دارایی‌هایی که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم متعلق به مقام‌های سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی هستند را تخمین بزند و ارقام تخمین زده‌شده را برای بررسی به برخی از کمیته‌های مجلس نمایندگان و سنا گزارش کند.

این قطعنامه توجه ویژه‌ای به دارایی‌های مقام‌های نظامی ایران از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سپاه قدس دارد.

وزارت خزانه‌داری همچنین باید یک گزارش کامل از دارایی‌های مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی ایران تهیه کند. این گزارش باید شامل ارقام دارایی‌ها و همچنین چگونگی به‌دست آوردن دارایی‌ها باشد. گزارش درنهایت باید در وب‌سایت وزارت خزانه‌داری آمریکا هم به زبان انگلیسی و هم زبان فارسی و دیگر زبان‌های مورداستفاده در ایران ازجمله ترکی و عربی منتشر شود.

کنترل فروش هواپیماهای تجاری به ایران

در تاریخ پنجشنبه ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر) قطعنامه دیگری هم به تصویب مجلس نمایندگان رسید که وزارت خزانه‌داری آمریکا را ملزم می‌کند که معاملات ایران با شرکت‌های هواپیمایی برای خرید هواپیماهای تجاری را دنبال کند و سرنوشت این هواپیماها را پیگیری کرده و مراتب را به کمیته‌های مربوطه در مجلس نمایندگان و سنا گزارش کند.

گزارش فروش و پیگیری سرنوشت هواپیماهای تجاری فروخته‌شده به ایران ذیل قطعنامه ۴۳۲۴ در کنگره مطرح شد و «واشنگتن اگزمینر» گزارش می‌دهد که به‌جز چهار نفر، تمام جمهوری خواهان مجلس نمایندگان و ۲۲ دمکرات از آن حمایت کردند.

به این ترتیب لایحه‌ای که بر این باور است که فروش کنترل نشده هواپیماهای تجاری به ایران می‌تواند فعالیت‌های نظامی جمهوری اسلامی در منطقه را افزایش دهد با حمایت قانون‌گذاران مجلس نمایندگان یک مرحله به قانون شدن نزدیک شد.

قطعنامه مربوط به فروش هواپیماهای تجاری، با مخالفت برخی از دمکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا مواجه شد که می‌گفتند تصویب آن ممکن است موجب شود که ایران از قرارداد برجام خارج شود. اما جمهوری‌خواهان حامی این قطعنامه می‌گویند که آنها در پی این نیستند که فروش هواپیماهای تجاری را به ایران متوقف کنند بلکه می‌خواهند فروش کنترل‌شده باشد و مشخص باشد که ایران از این هواپیماها چه استفاده‌ای می‌کند. آنها می‌گویند.

این قطعنامه که ابتدا توسط نماینده جمهوری‌خواه مردم تگزاس، راجر ویلیامز به کنگره معرفی شد به دنبال ممنوعیت کامل فروش هواپیماهای تجاری به ایران نیست. اما الزامات دشواری را معین می‌کند. مانند گزارش مداوم در مورد نحوه استفاده از هواپیما که نیازمند داشتن بازرس در ایران است. اگر وزارت خزانه‌داری نتواند این گزارش‌ها را به کنگره ارائه دهد، ناچار می‌شود که صدور جواز فروش هواپیما به ایران توسط شرکت‌های هواپیمایی آمریکایی را محدود کند.

قطعنامه مربوط به کنترل فروش هواپیماهای تجاری به ایران در حالی در مجلس نمایندگان تصویب شد که مدیران شرکت‌های هواپیمایی بوئینگ و ایرباس هفته آینده به ایران سفر خواهند کرد. این مدیران قرار است در مورد مقدمات معاملات چند میلیارد دلاری برای فروش هواپیماهای بیشتر به جمهوری اسلامی را آغاز کنند. این مذاکرات برای خرید نزدیک به ۱۸۰ هواپیمای تجاری است.

قانون‌گذاران آمریکایی که از این قطعنامه حمایت کرده‌اند، می‌گوید این احتمال وجود دارد که ایران از هواپیماهای تجاری برای حمل اسلحه و پیشبرد اهداف تروریستی در منطقه استفاده کند. این در میان درخواست‌های کنگره برای تحقیق در مورد چگونگی استفاده از این هواپیماهاست اگر مشخص شود که این هواپیماها برای حمایت و گسترش تروریسم استفاده شده‌اند، شرکت‌های آمریکایی جواز فروش هواپیما به ایران را از دست خواهند داد.