شهزاده سمرقندی – مدتی است که نام سیمین بارکزای، یکی از نه نماینده سلب صلاحیت شده از نمایندگی در مجلس افغانستان روزانه در اخبار رسانه‌های این کشور تکرار می‌شود. خانم بارکزای در اعتراض به روند سلب صلاحیت خود دست به اعتصاب غذا زده است.
خانم بارکزای نماینده هرات در مجلس افغانستان بود و تنها زن بین نه نفر سلب‌صلاحیت شده است. وی در یکی از گفت‌وگو‌های اخیر خود که در آن صدای ضعیفش از وضع جسمانی وخیم وی گواهی می‌داد، گفت که همچنان بر سر اعتراض خود مانده است و تا پای مرگ نیز خواهد رفت. وی با اشاره به مدارک و شواهدی که در دست دارد، افزود: “من در اعتراض نسبت به بی‌قانونی و بی‌عدالتی اعتصاب غذا کرده‌ام. به‌عنوان یک زن افغان دیگر حاضر نیستم این وضعیت را بپذیرم.”
این سخنان خانم بارکزای تنها مربوط به خود او نیست و شامل بسیاری از افرادی می‌شود که از بی‌قانونی و بی‌عدالتی به فریاد آمده‌اند و در پشتیبانی از خانم بارکزای در کنار او قرار گرفته‌اند. به همین بهانه با عادله محسنی، فعال حقوق زنان در کابل گفت‌وگویی کرده‌ایم.
عادله محسنی: فعالان زن وضعیت خوبی ندارند و متاسفانه موضع‌گیری شورای علمای افغانستان هم به‌خصوص برای جوانان نگران‌کننده است. امروز جوانان فعال کابل تصمیم گرفته‌اند هرطور که می‌توانند از خانم بارکزای پشتیبانی کنند و در مقابل حکم شورای علما بایستند. به‌هرحال توقعی که جامعه افغانستان از دولت داشته حمایت از این خانم بوده است ولی دولت نه تنها از او حمایت نکرده بلکه شرایط بدتری را برایش پیش‌بینی کرده است. این اصلاً در زمان کنونی برای جوانان و جامعه افغانستان قابل پذیرش نیست.
لطفاً از دلایل اعتصاب اعتراضی خانم سیمین بارکزای بگویید. چه شد که از این نه‌نفر سلب صلاحیت شد؟
ما فکر می کنیم که مشکل را خود رئیس‌جمهور ایجاد کردند و وقتی کمیسیون نتیجه انتخابات را مطرح کرد و افرادی که انتخابات را باخته بودند، دست به اعتراض زدند و راهپیمایی‌هایی به راه انداختند، دولت برای آرام کردن موج اعتراض‌ها تصمیم گرفت که محکمه خاصی را به‌وجود بیاورد که به این اعتراض‌ها رسیدگی کند. وقتی محکمه خاص دست به‌کار شد تعداد زیادی از افرادی را که در مجلس بودند سلب صلاحیت کرد. بعد از این بود که موضع‌گیری‌هایی در داخل پارلمان شروع شد. اوضاع در واقع خراب‌تر شد و نه دولت و نه کمیسیون انتخابات از موضع خود پایین نیامدند چون فکر می‌کردند قانونی عمل کرده‌اند.موضع کمیسیون انتخابات هم این است که محکمه خاص حق بررسی نتایج کار آنها را ندارد. کمیسیون انتخابات به خاطر این که از حق خود حمایت کند تصمیم گرفت تعدای را از نمایندگی مجلس سلب صلاحیت کند و تعدای را هم نگهداشت. خانم بارکزای تنها زن بین این افراد سلب صلاحیت شده است. ما فکر می‌کنیم مشکل اصلی را خود دولت شروع کرده است. وگرنه موضوع تا این حد حاد نبود. حالا با دستور شورای علما حادتر شده است و امیدواریم که تبدیل به یک بحران داخل نشود.
چرا خانم بارکزای سلب صلاحیت شد؟ هیچ نشان تقلبی در جریان نمایندگی او در دست بوده یا دلیلی دیگری داشته است؟
چون فعلاً در افغانستان شفافیت نیست و فساد اداری در همه اداره‌ها به‌خصوص در سیستم قضایی ما هست. بنابراین واقعیت مسائل برای ما شهروندانی که این جا زندگی می‌کنیم چندان روشن نیست. اصلاً امکان ندارد که تنها خانم بارکزای تقلب کرده باشند. ما اصلاً نمی‌توانیم بگوییم آنهایی که حالا داخل پارلمان هستند تقلب نکرده‌اند و کسانی که خارج شده‌اند تقلب کرده‌اند. چیزی روشن نیست. ضمن این‌که فکر می‌کنیم ممکن است اکثریت آنهایی که داخل پارلمان هستند تقلب کرده باشند.
بنابراین من به عنوان شهروندی که در کابل به سر می‌برم فکر می‌کنم کسانی که واقعاً دست به اسلحه نمی‌برند، پارتی ندارند، در مافیایی نیستند و پول ندارند همیشه بازنده هستند. خانم بارکزای هم یکی از کسانی هست که چون قدرت نظامی نداشت و قدرتمندانی نبودند که از او حمایت کنند شامل این مقوله شد. واقعاً نمی‌دانم که چطور می‌توانند ثابت کنند که خانم بارکزای تقلب کرده یا نکرده است.
از خانم بارکزای بیشتر برایمان بگویید. ایشان در چه رشته‌ای درس خوانده‌اند و به چه کارهایی مشغول بوده‌اند؟
ایشان نماینده هرات بودند و من در کابل زندگی می‌کنم و از زندگی شخصی ایشان چیزی زیادی نمی‌دانم. گله‌ای که خود من به‌عنوان زنی که در داخل افغانستان زندگی می‌کنم از خانم بارکزای دارم این است که خانم بارکزای زمانی که در پارلمان بود در مناقشه‌ای بین آقایان و خانم‌ها، چادر خود را از سر خود کشید و به سر یک آقا کرد. یعنی: “تو زن هستی. بی‌غیرت هستی و نمی‌توانی کاری کنی.” این اصطلاحی است که بین مردم عوام افغانستان وجود دارد. این گله شخصی من از عمل خانم بارکزای است، اما خوب می‌فهمیم که اعتراض فعلی خانم بارکزای یک اعتراض مدنی است و ما از او تقدیر و از اعتراض ایشان پشتیبانی می‌کنیم. ضمن این که از صحنه زنان رفته بود و زمانی که در پارلمان بود می‌توانست بهتر کار کند. حالا ایشان تنها کسی نیستند که سلب صلاحیت شده باشند و کسانی دیگری هم هستند و راه‌های مدنی دیگر هم وجود دارد. به‌خاطر این که در افغانستان اگر زنی از بین برود کسی نیست که به داد فرزندانش برسد.
فکر می‌کنم خانم بارکزای باید به خاطر اطفالش کوتاه بیاید و به جز اعتصاب غذا راه‌های دیگر مبارزه را پیش بگیرد. در آن صورت همه زنان افغانستان هم از او پشتیبانی خواهند کرد. برای این که اگر خانم بارکزای از بین برود اولین کسانی که از نبود او صدمه می‌بینند اطفال خود او هستند. اطفال در افغانستان سربه‌زیرترین کسان هستند و هیچ حامی‌ای ندارند. حتی حمایت قانونی از آنها نمی‌شود. بنابراین فکر می‌کنم خانم بارکزای به‌عنوان یک مادر باید از موضع خود دست بکشند و مبارزات مدنی خود را شروع کنند و ما هم به عنوان زنان فعال افغانستان از او پشتیبانی خواهیم کرد.