در حالیکه مأموریت گروه مشترکِ کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد و سازمان ممنوعیت سلاحهای شیمیایی که «مکانیسم تحقیق مشترک» (جیآیام) نامیده میشود، در نیمهشب پنجشنبه ۱۶ نوامبر / ۲۵ آبان به پایان میرسید، طرح پیشنهادی چند کشور از جمله آمریکا برای ادامه مأموریت این گروه در شورای امنیت سازمان ملل با وتوی روسیه مواجه شد.
پیشنویس این قطعنامه پیشنهادی پنجشنبه شب در شورای امنیت ۱۱ رأی موافق، دو رأی مخالف و دو رأی ممتنع بهدست آورد. روسیه و بولیوی به این طرح رأی منفی دادند اما از آنجا که روسیه عضو اصلی شورای امنیت محسوب میشود، مخالفت آن وتو محسوب میشود و در نتیجه پیشنویس تصویب نشد.
این دهمین باری است که روسیه قطعنامههای مربوط به جنگ سوریه را وتو میکند.
در نشست شورای امنیت سازمان ملل یک پیشنویس نیز روسیه درباره مأموریت گروه مشترکِ کمیسیون تحقیق سازمان ملل ارائه داده بود که ابتدا درباره این طرح رأیگیری شد و اکثریت اعضای شورای امنیت به آن رأی منفی دادند. پس از آن، پیشنویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا به رأی گذاشته شد.
گروه مشترکِ کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد و سازمان ممنوعیت سلاحهای شیمیایی که «مکانیسم تحقیق مشترک» (جیآیام) نامیده میشود، در سال ۲۰۱۵ توسط ۱۵ عضو شورای امنیت به اتفاق آرا بهمنظور بررسی حمله شیمیایی به خان شیخون تشکیل و مأموریت آن در سال ۲۰۱۶ به مدت یک سال تمدید شد.
در حملات شیمیایی ۴ آوریل / ۱۵ فروردین به خان شیخون در استان ادلب در شمال غرب سوریه دستکم ۸۰ نفر، از جمله ۳۱ کودک کشته شدند. کشورهای غربی، مسئولیت این حمله را متوجه حکومت سوریه کرده بودند اما سوریه و متحدانش ایران و روسیه گفته بودند که شورشیان مسلح مخالف اسد در انباری سلاحهای شیمیایی را ذخیره کرده بودند و ارتش سوریه بدون آنکه از این موضوع آگاه باشد، این انبار را بمباران کرده است.
در پیشنویس آمریکا گفته شده بود که سوریه دیگر نباید سلاح شیمیایی توسعه دهد و تولید کند و همه کشورهای پشتیبان سوریه باید در این زمینه همکاری کنند.
آمریکا خواهان تمدید مأموریت گروه مشترکِ کمیسیون تحقیق سازمان ملل به مدت دو سال شده بود.
در طرح روسیه تمدید فعالیت «مکانیسم تحقیق مشترک» به مدت شش ماه، با امکان تجدید آن در نظر گرفته شده بود. روسیه همچنین اعزام گروه کارشناسان بینالمللی به منطقه خان شیخون سوریه برای تحقیق در مورد حمله شیمیایی به این منطقه را پیشنهاد داده و گفته بود کارشناسان همچنین از پایگاه هوایی شعیرات سوریه دیدار کنند تا ادعای نگهداری گاز سارین بهکار گرفته شده در حمله شیمیایی خان شیخون در این مرکز نظامی بررسی شود.
«مکانیسم تحقیق مشترک» (جیآیام) در گزارشی که روز ۲۷ اکتبر / ۵ آبان به شورای امنیت سازمان ملل ارائه داد، تأیید کرد که رژیم بشار اسد در حمله شیمیایی به خان شیخون در استان ادلب سوریه مسئول است.
روسیه پیش از این بارها گزارش «مکانیسم تحقیق مشترک» درباره حمله شیمیایی به خان شیخون را مورد انتقاد قرار داده و گفته بود فعالیت کارشناسان از راه دور صورت گرفته، آنها به سوریه نرفتهاند و تنها به نمونههای جمعآوری شده از سوی نهادهای اطلاعاتی غرب اکتفا کردهاند.
نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل پس از وتوی روسیه گفت این کشور روسیه مانع شناسایی افرادی شده که از سلاح شیمیایی استفاده کردهاند. او افزود بشار اسد و گروه «دولت اسلامی» (داعش) میتوانند بدون هیچ نظارتی از سلاح شیمیایی استفاده کنند.
نیکی هیلی همچنین گفت بهرغم وتوی روسیه، آمریکا به رژیم بشار اسد اجازه نخواهد داد از سلاح شیمیایی استفاده کند.
در ماه سپتامبر سال جاری، در چهاردهمین گزارشی که کارشناسان سازمان ملل از سال ۲۰۱۱ تاکنون ارائه دادهاند، گفته بودند که ۳۳ حمله شیمیایی را شناسایی کردهاند که ۲۷ مورد آن توسط ارتش سوریه انجام گرفته است.
بیشتر بخوانید: