رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا به خاورمیانه و جنوب آسیا سفر کرده است. او در نخستین گام از این سفر به ریاض رفته است تا درباره استراتژی جدید آمریکا علیه ایران و نیز مسئله محاصره قطر به مذاکره بپردازد. همزمان هیأتی بلندپایه از عربستان برای افزایش همکاری‌های اقتصادی به بغداد سفر کرده است.
تیلرسون شنبه، ۲۱ اکتبر / ۲۹ مهر در پایگاه هوایی ملک سلمان در ریاض مورد استقبال مقام‌های سعودی قرار گرفت. او امروز نشستی رسمی با عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان و نیز نشستی مشترک با سران عراقی و سعودی برگزار می‌کند.
به گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، هدف او از سفر به عربستان تلاش برای نزدیک‌‌ترکردن این کشور به عراق است تا از نفوذ ایران در کشورهای عربی منطقه بکاهد. هدفی که سال‌ها دیپلمات‌های ارشد آمریکایی همواره به دنبال آن بوده‌اند اما تا کنون توفیق چندانی نیافته‌اند.
رابطه عراق و عربستان پس از ۱۹۹۰ تیره شد. آن سال صدام حسین، رئیس‌جمهوری مخلوع رژیم بعث عراق تلاش کرد تا کویت را اشغال کند. پس از حمله آمریکا به عراق در ۲۰۰۳ نیز دولتی شیعی بر سر کار آمد که نفوذ ایران را در آن کشور گسترش داد و روابط ریاض و بغداد کماکان تیره باقی ماند. عربستان سعودی ۲۰۱۵ پس از ۲۵ سال سفارت خود در بغداد را گشود.
واشنگتن معتقد است که تشکیل محور عراق‌ـ‌عربستان در خاورمیانه برای جلوگیری از تعمیق نفوذ ایران در آن منطقه ضروری است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا وعده داده تا با نفوذ فزاینده ایران از خلیج فارس تا دریای مدیترانه مقابله کند.
او جمعه ۱۳ اکتبر کلیات استراتژی جدید خود علیه ایران را اعلام کرد.
حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در همین راستا شنبه به ریاض رفت تا امروز در جلسه مشترک با هیئت‌های آمریکایی و عربستانی شرکت کند.
-
بیشتر بخوانید: سفر کم‌سابقه وزیر خارجه عربستان به عراق
نخستین سخنرانی پس از ۲۷ سال
همکاری‌های اقتصادی یکی از محورهای اصلی نزدیک‌ترشدن بغداد و ریاض اعلام شده است.
به همین دلیل، شنبه همزمان با سفر عبادی به ریاض، هیئتی از عربستان به سرپرستی وزیر نفت این کشور عازم بغداد شد.
خالد الفالح، وزیر نفت عربستان شنبه در حاشیه افتتاح نمایشگاه بین‌المللی بغداد گفت که همکاری بین عراق و کشورش به «بهبود و ثبات بازار نفت» کمک خواهد کرد.
خالد الفالح نخستین مقام سعودی است که پس از ۲۷ سال، یعنی پس از آغاز عملیات اشغال کویت به دست ارتش صدام حسین، در این کشور به سخنرانی عمومی می‌پردازد.
الفالح همچنین توضیح داد که «کمیته‌ای مشترک از دو کشور در حال بررسی تمهیداتی هستند که برقراری هر چه سریع‌تر شراکت اقتصادی را ممکن کند.»
-
بیشتر بخوانید: عراق خواستار تغییر سفیر عربستان در بغداد شد
ادامه میانجیگری بر سر قطر
بخش دیگری از مذاکرات وزیر خارجه آمریکا به بحران قطر بازمی‌گردد.
تیلرسون پیش از سفر به ریاض گفته بود که امید چندانی به حل این مسئله ندارد، زیرا «برخی از طرفین علاقه‌ای به حل این بحران ندارند». او دوشنبه به دوحه، پایتخت قطر خواهد رفت.
عربستان و متحدانش از جمله امارات متحده عربی، بحرین و مصر ۵ ژوئن / ۱۵ خرداد سال جاری اعلام کردند که برای حفظ منافع ملی خود، مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم، و به دلیل دخالت قطر در مسائل داخلی کشورشان رابطه سیاسی خود با این کشور را قطع می‌کنند. آن‌ها راه‌های زمینی و حریم هوایی خود را بر روی قطر مسدود کرده و سپس فهرستی از درخواست‌های خود از این کشور را ارائه دادند.
قطر هر گونه حمایت از گروه‌های افراطی را انکار می‌کند و به نوبه خود این کشورهای عربی را متهم به تلاش در نقض حاکمیت خود می‌کند. این بحران به‌رغم میانجیگری کویت و پادرمیانی کشورهای مختلف همچنان ادامه دارد.
تیلرسون پس از قطر به پاکستان، هند و نهایتاً سوئیس سفر خواهد کرد.