پس از آزادسازی رقه از دست نیروهای داعش، بسیاری از حالا کار جنگجویان دولت اسلامی را تمام‌شده می‌دانند؛ روی نقشه اما هنوز خلافت اسلامی پابرجاست. قدرت و قلمرو کنونی داعش چه قدر است؟ و سرنوشت آن چه خواهد شد؟
نیروهای داعش پس از سقوط رقه چند نفر هستند؟
برای سنجش میزان تلفات داعش، باید به سال ۲۰۱۴ یعنی دوران اوج این گروه بازگشت. در آن دوران، این سازمان تروریستی سرزمینی به مساحت صد هزار کیلومتر مربع در سوریه و عراق را در کنترل داشت و حدود سی هزار نفر زیر پرچم سیاه آن می‌جنگیدند. حالا اما تعداد نیروهای دولت اسلامی به هشت هزار نفر نمی‌رسد. بنا به اعلام ۱۸ اکتبر ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به رهبری آمریکا، در حال حاضر چیزی «میان سه هزار تا هفت هزار تروریست هنور در عراق و سوریه وجود دارند.»
جنگ‌های اغلب خشونت‌بار میان دولت اسلامی عراق و شام و نیروهای محلی تحت حمایت ائتلاف، بیشترین تلفات انسانی داعش را در پی داشته است. دولت اسلامی مطابق دستگاه ایدئولوژیک خود به کشتگان جبهه‌های جنگ عنوان شهید را اطلاق می‌کند.
علاوه بر مرگ، موارد تسلیم را نیز در کاهش نیروهای داعش باید به حساب آورد. حدود چهار صد پیکارجوی داعش در طول یک ماه خود را به نیروهای دموکراتیک سوریه، اتحاد عرب و کرد تحت حمایت آمریکا در جنگ علیه داعش در سوریه تسلیم کردند. تسلیم و البته فرار. آنطور که سخنگوی ائتلاف، ژنرال رایان دیلن می‌گوید، «قبل از جنگ‌های اصلی، و پس از آنکه منطقه محاصره و عملیات آغاز می‌شود، می‌توان مشاهده کرد که بسیاری از رهبران داعش پا به فرار می‌گذارند.»
به این ارقام البته باید به دیده تردید نگریست. همانطور که پی‌یر-ژان لویی‌زار، محقق مرکز ملی تحقیقات عملی فرانسه می‌گوید، «صحت این ادعاها قابل اثبات نیست، چراکه دوران جنگ دوران پروپاگاندا و تبلیغات نیز است.»
نیروهای داعش پس از سقوط خلافت به کجا می‌روند؟
فارغ از آنکه تعداد نیروهای داعش امروز چه قدر است، کاهش نیروهای این سازمان کاملاً همبسته انقباض قلمرو جغرافیایی آن است. از سال ۲۰۱۶، داعش مدام در حال از دست دادن سرزمین‌هایش است و حالا حتی رقه، پایتخت خود را نیز که ارزش نمادین بسیار زیادی برایش داشت، از دست داده است. بنا به اطلاعات منتشرشده از جانب ائتلاف، داعش نزدیک به ۹۰ درصد قلمرویی را که در سال ۲۰۱۴ در عراق و سوریه تحت کنترل داشت، از دست داده است.
فتح سرزمین و داشتن قلمروی جغرافیایی خصلت منحصر به فرد داعش و وجه تمایز آن با دیگر گروه‌های تروریستی، به ویژه القاعده است. حالا سؤال اینجاست که آیا داعش بدون در اختیار داشتن زمین دوام خواهد آورد وباقی خواهد ماند یا نه؟
پی‌یر-ژان لویی‌زار بر این باور است که «داعش می‌تواند به بقای خود به مثابه یک دولت ادامه دهد، لیکن همچون دولتی قلمروزدایی‌شده؛ دولتی که البته همچنان واجد نهادهایی همچون دادگاه‌های اسلامی خواهد بود. با کمک این نهادهای غیرفضامند، داعش می‌تواند پرچم، شخصیت نمادین و لنگرگاه محلی خود را حفظ کند.»
این بدین معناست که داعش همچنان خواهد توانست نیرو جذب کند. «پیکارجویان از گروه‌ها و جمعیت‌هایی می‌آیند که نه داعش، بلکه رژیم اسد و حکومت عراق را مسئول تخریب شهرهایشان می‌دانند.»
به عبارت دیگر، احساسات خشم و تنفری که منجر به ظهور داعش در سوریه و عراق شد، هنوز زنده و جاری است. این سازمان تروریستی البته می‌تواند انرژی حیاتی لازم برای بقای خود را از جایی بیرون از سوریه و عراق تأمین کند. آنطور که قادر عبدالرحیم، پژوهشگر مسائل خاورمیانه می‌گوید، «پرسش اکنون این است که داعش در کجا دوباره ظهور خواهد کرد… آسیا سرزمینی است گسترده و آماده فتح.»
منبع: La-Croix