کشورهای اروپایی و روسیه به فشار بر ایالات متحده برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران ادامه می‌دهند، اگرچه احتمال تغییراتی در آن برای پاسخ به نگرانی‌های آمریکا را منتفی ندانسته اند. در این میان فرانسه به دلیل قراردادهای تجاری گسترده شرکت‌های بزرگ نفتی و خودروسازی آن سردمدار است. تهران اما احتمال مذاکره بر سر افزودن بندهای الحاقی، به‌خصوص درباره برنامه موشکی بالستیک این کشور به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) را قویاً رد کرده است.
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران شنبه ۲۹ مهر / ۲۱ اکتبر در کنفرانس «عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای» در مسکو، پایتخت روسیه گفت: «روشن و صریح می گویم هیچ امکانی برای مذاکره مجدد برجام و یا الحاق ضمائم و اضافات به آن وجود ندارد.»
او آمریکا را به دلیل عدم حسن نیت و خدشه‌دارکردن منافع ایران از رفع تحریم‌ها، به نقض صریح متن و روح برجام متهم کرد.
نگرانی‌ها در مورد سرنوشت برجام پس از علنی‌شدن استراتژی جدید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده علیه ایران بالا گرفته است.
ترامپ با تأییدنکردن پایبندی ایران به برجام، از کنگره و دیگر قدرت‌های گروه ۱+۵ خواسته بود تا سریعاً به آنچه او «عیب‌ونقص‌های پرشمار» برجام می‌خواند، بپردازند. او تهدید کرده بود که در صورت عدم تقویت برجام، به صورت یکجانبه از آن بیرون خواهد رفت. آژانس بین‌المللی اتمی و اتحادیه اروپا بر خلاف واشنگتن بارها بر پایبندی ایران به برجام تأکید کرده‌اند.
تلاش برای تغییرات در برجام
جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا در تلاش هستند تا با وضع قوانین جدید به نگرانی ترامپ پاسخ دهند.
بر اساس پیش‌نویس طرح جمهوری‌خواهان در سنا، محدودیت‌های جدیدی موازی برجام برای تهران تعیین خواهد شد و تحریم‌های معلق‌شده علیه ایران در برجام در صورت عدم آنها به طور خودکار بازمی‌گردد. پرتاب آزمایشی، تولید یا استقرار موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با کلاهک جنگی و عدم اجازه به بازرسان آژانس بین‌المللی اتمی برای بازدید از پایگاه‌های نظامی از جمله این محدودیت‌های جدید هستند.
همزمان نشانه‌هایی از تلاش دیگر طرفین برجام برای اعمال تغییراتی که ترامپ را به حفظ برجام راضی کند، دیده می‌شود.
سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه جمعه گفت که اگر روسیه و دیگر طرفین برجام با تغییرات پیشنهادی در آن موافقت کنند، می‌توان توافق هسته‌ای را حفظ کرد.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز جمعه با انتقاد از «استراتژی غیرروشن سیاست خارجی آمریکا» گفت که راهکارهایی در ذهن دارد که ترامپ را برای باقی‌ماندن در برجام راضی کند.
او پیش‌تر از احتمال افزودن بندهایی درباره محدودکردن برنامه موشکی بالستیک ایران خبر داده بود.
فلورنس پارلی، وزیر دفاع فرانسه نیز جمعه گفت که کشور او موافق اقدام‌هایی برای محدودکردن برنامه موشکی و رفتار به گفته او «بی‌ثبات‌کننده» ایران در خاورمیانه است. هرچند هشدار داد که لغو برجام «هدیه‌ای به تندروهای ایران و نخستین گام به سوی جنگ‌های بیشتر است».
-
بیشتر بخوانید: احتمال الحاق بندهای موشکی به برجام
برجام برای فرانسه منافع اقتصادی گسترده‌ای در ایران به همراه آورده است. شرکت نفتی توتال فرانسه و شرکت خودروسازی رنو معاملاتی میلیاردی با ایران امضا کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، مسئولان کسب‌و‌کارهای فرانسوی سه‌شنبه این هفته با مقام‌های وزارت خارجه، وزارت امور مالی و دفتر بازرگانی فرانسه در تهران دیدار خواهند کرد تا «عواقب» عدم تأیید پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ را ارزیابی کنند.
یک مقام دیپلماتیک فرانسوی به رویترز گفته است که «ما درحال ارزیابی شیوه واکنش شرکت‌هایمان به تصمیم ترامپ هستیم، اما تلاش می‌کنیم تا خیلی نگران آن نباشیم.»
در عین حال، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا این هفته در رأس هیأتی دیپلماتیک عازم خاورمیانه، جنوب آسیا و اروپا است تا درباره استراتژی جدید آمریکا علیه ایران و توافق هسته‌ای با این کشور به مذاکره بپردازد.
ایران بارها احتمال مذاکره مجدد بر سر برجام یا توقف برنامه موشکی خود را رد کرده است. اگرچه چندی پیش خبرگزاری «رویترز» در گزارشی از گفت‌و‌گوهای محرمانه ایران و آمریکا در عمان بر سر محدودکردن برنامه موشکی این کشور خبر داده بود. تهران این گزارش را تکذیب کرد.
در همین زمینه
-
اجلاس سران اتحادیه اروپا: اخم به آنکارا، لبخند به تهران
-
ترامپ، مکرون و برجام
-
سرنوشت برجام: ترامپ علیه پدرهمه بمب‌ها