اجلاس سران اتحادیه اروپا در سال جاری تحت تأثیر بحران آلمان و ترکیه قرار دارد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان یک روز قبل از تشکیل این اجلاس اعلام کرده است که کاهش کمک‌های مالی اتحادیه اروپا به ترکیه برای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را به بحث می‌گذارد. به گفته سخنگوی دولت آلمان پیش از این آلمان این موضوع را در میان سران کشورهای اتحادیه اروپا مطرح کرده و موافقت ضمنی آن‌ها را به دست آورده و اکنون تحقق آن بیش از گذشته در چشم‌انداز قرار گرفته است.
ترکیه مدتی‌ست که یک جنگ لفظی را با برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا آغاز کرده است. آنکارا، اتحادیه اروپا را به حمایت از «تروریسم» متهم میکند و در مقابل، سیاستمداران اروپایی نیز وضع حقوق بشر و آزادی‌های مدنی در ترکیه بعد از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه را پیش می‌کشند.
صدراعظم آلمان اعلام کرده که در اجلاس سران اتحادیه اروپا که پنجشنبه ۱۹ اکتبر آغاز می‌شود عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا به بحث گذاشته نمی‌شود:
«ما درباره عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تصمیمی نخواهیم گرفت، اما من خوشحال می‌شوم نظر همکارانم درباره روابط فی‌مابین با ترکیه را بشنوم.»
در سپتامبر سال جاری آنگلا مرکل در یک گفت‌وگوی تلویزیونی پیش از برگزاری انتخابات پارلمان آلمان (بوندستاگ) گفته بود که با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مخالف است.
معاون رئیس دفتر اتحادیه اروپا در ترکیه گفته هدف نهایی مرکل این است که به روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا پایان دهد.
خان بایدارول اما به رقابت فرانسه با آلمان بر سر ترکیه به سبب تحولات خاورمیانه و نقشی که ترکیه می‌تواند برای حفظ منافع فرانسه در عراق و سوریه ایفا کند، اشاره کرده است. احتمالاً به همین دلیل هم صدراعظم آلمان گفته است که فعلاً بحث توقف فرآیند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مطرح نیست.
معامله بر سر پناهجویان
در سال ۲۰۱۵ به رغم مخالفت‌های سازمان‌های حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل اتحادیه اروپا و ترکیه توافق‌نامه‌ای امضا کردند که بر اساس آن پناهجویانی که وارد اتحادیه اروپا می‌شوند می‌توانند به ترکیه بازگردانده شوند. به لحاظ تنش‌های سیاسی موجود بین اتحادیه اروپا و ترکیه، آینده این توافق‌نامه در ابهام قرار گرفته است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، بروکسل را متهم کرده که قصد دارد معافیت ویزای مسافرتی برای شهروندان ترکیه را لغو کند. اردوغان اتحادیه اروپا را تهدید کرده که اگر معافیت ویزا لغو شود، مرزهایش را برای هجوم آوارگان به کشورهای اروپایی بازمی‌گذارد.
ترکیه و اتحادیه اروپا عضو ائتلاف ضد داعش به رهبری ایالات متحده آمریکا در سوریه و عراق نیز هستند. با این‌حال اردوغان در ماه‌های گذشته بارها اعلام کرده که ترکیه به اتحادیه اروپا نیاز ندارد. اردوغان در سالگرد کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه گفته بود:
«اگر اتحادیه اروپا می‌گوید توانایی پذیرش ترکیه را در جمع خود ندارد این مسئله را به راحتی می‌پذیریم.اتحادیه اروپا برای ما ضروری نیست. اکثر مردم ترکیه دیگر اتحادیه اروپا را نمی‌خواهند و رویکرد این اتحادیه به کشورشان را غیر صادقانه ارزیابی می‌کنند.»
نزدیکی ترکیه در ماه‌های گذشته به روسیه و ایران به بدبینی اتحادیه اروپا دامن زده است.
آزادی‌های مدنی
تنش‌ها بین ترکیه و اتحادیه اروپا در جریان کارزار همه‌پرسی تغییر قانون اساسی ترکیه یک بار دیگر افزایش یافت. تابستان سال گذشته کشورهای هلند، دانمارک و آلمان از ورود برخی سیاستمداران ترکیه برای سخنرانی‌های انتخاباتی جلوگیری کرده بودند. اردوغان این کشورها را به فاشیسم متهم کرده بود. کشورهای اتحادیه اروپا هم بازداشت‌های گسترده بعد از کودتا و پاکسازی معلمان و کارمندان و نظامیان ترکیه به اتهام تبانی با فتح‌الله گولن و تعطیل کردن شبکه‌های تلویزیونی و روزنامه‌ها و بازداشت روزنامه‌نگاران را یادآوری کرده بودند.
آنکارا ادعا میکند که اتحادیه اروپا از فعالان پ ک ک و کردها برای گسترش تروریسم در ترکیه حمایت میکند و از استرداد مخالفان دولت ترکیه به این کشور سربازمی‌زند. این موضوع هم دامنه اختلافات را گسترده کرده است. واکنش اردوغان همچنان قابل پیش‌بینی است: اقدام متقابل. او در مه سال جاری اعلام کرده بود که همه‌پرسی عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را برگزار میکند:
«ترکیه راه مشابهی مانند برکسیت را در پیش می‌گیرد.»
بیشتر بخوانید: