هیچگونه ضمانت اجرایی و تضمینی در حوزه حق الحاق به سازمان ملل متحد در منشور این سازمان وجود ندارد و دولت‌ها باید تقاضای به عضویت در آمدن خود را تسلیم سازمان ملل متحد کنند.
نصیر عبدلعزیز الناصر قطری، رئیس آینده مجمع عمومی سازمان ملل خواهد بود. انتخاب این نماینده قطر در واقع انتخابی استراتژیک بوده است. اساساً ریاست مجمع عمومی می‌بایستی به کشور نپال تعلق می‌گرفت، اما بسیاری از کشورهای آفریقایی، خاورمیانه و آسیای مرکزی رای خود را تغییر دادند. این تغییر رای با هدف آن صورت گرفت که مجمع عمومی سازمان ملل با ریاست یک قطری بتواند سازمان ملل را ترغیب به رسمیت شناختن دولت فلسطین کند. قطر درواقع از پذیرش فلسطین به عنوان دولتی مستقل حمایت می‌کند.
۱۴ژوئیه سال جاری، لیگ عرب در گردهمایی خود تعهد کرده بود که از تمام امکاناتش استفاده کند تا دولت فلسطین به رسمیت شناخته شود و بتواند تقاضای خود را نزد شورای امنیت سازمان ملل مطرح کند.
قبلا تقاضاهایی الحاق فلسطین به سازمان ملل متحد از سوی این سازمان رد شده بود. به عنوان مثال می‌توان از تایوان نام برد. در سال ۲۰۰۷ تایوان برای پانزدهمین مرتبه متوالی تقاضای پذیرش از سازمان ملل متحد کرد، اما پکن با به رسمیت نشناختن جزیره تایوان با استناد به قطعنامه سال ۱۹۷۱مجمع عمومی[۱]، در واقع مانعی بر سر پذیرش تایوان از سوی سازمان ملل ایجاد می‌کرد.
اما مورد فلسطین با موارد دیگر تفاوت دارد. فلسطین کشوری نیست که به اجزای متعدد تقسیم شده باشد؛ مانند ویتنام و کره؛ و هیچ قطعنامه سازمان ملل مانعی برای پذیرش وی ایجاد نمی‌کند. مطرح کردن بحث عدم وجود توافق صلح نیز اکتفا نمی‌کند؛ همانطوری که اسراییل به سازمان ملل پیوست بدون آن‌که از توافق صلح قطعی برخوردار باشد. پذیرش فلسطین می‌تواند به عنوان گامی موثر در راه ایجاد صلح بین دو دولت باشد.
موضع اسراییل در مورد حماس و فتح[۲] و عدم تمایل آن‌ها برای صلح، قابل تامل است. اسراییل دائماً از جانب همسایه‌های خود احساس خطر می‌کند. همانطور که همسایه‌های او همین احساس را درباره اسراییل دارند. برای ملحق شدن به سازمان ملل، فلسطین باید این امر را ثابت کند که هیچگونه خطر و تهدیدی برای دیگران ندارد.
رهبران فلسطینی به تلویح اعلام کرده‌اند در صورتی که آمریکا از حق وتوی خود در روز ۲۰ سپتامبر استفاده کند از سازمان ملل تقاضای اعمال قطعنامه ۳۷۷ را خواهند کرد. این قطعنامه که به قطعنامه اتحاد برای برقراری صلح معروف است، تشکیل جلسه فوق‌العاده و اورژانسی را برای برقراری صلح پیش‌بینی می‌کند. مطابق این قطعنامه که به پیشنهاد آمریکا در زمان جنگ کره به تصویب رسید، در صورتی که نشست شورای امنیت سازمان ملل نتواند به اتخاذ تصمیم منتهی شود، در حالی که موضوع مورد بحث، خطر و تهدیدی برای صلح تلقی شود، این شورا با اعمال قطعنامه ۳۷۷ موضوع را به طور اضطراری بررسی می‌کند.
اگرچه رد تقاضای فلسطین حتماً تهدیدی برای صلح تلقی نمی‌شود ولی اعمال قطعنامه ۳۷۷می‌تواند دومین هدف از اهداف منشور سازمان ملل متحد را توجیه کند: «توسعه روابط دوستانه در بين ملل بر مبنای احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل و انجام ساير اقدامات مقتضی برای تحكيم صلح جهانی.» در هر صورت فلسطین باید تمام کشورها را برای رسیدن به هدفش بسیج کند؛ گرچه برخی از کشورها ممکن است در صورت وتوی آمریکا نسبت به موضعگیری در مقابل این کشور، تردید داشته باشند.
فلسطین روابط بین‌المللی مناسبی با کشورها دارد. حدود ۱۲۲ کشور از جمله برزیل، روسیه، چین و هندوستان، فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند. بنابراین فلسطین وضعیت حقوقی قابل قبولی برای تبدیل شدن به یک دولت مستقل و رسمی دارد. او احتیاج به کسب دوسوم آرای مجمع عمومی یعنی۱۲۹ رای دارد تا به عنوان یکصدوچهل ونهمین دولت عضو سازمان ملل شناخته شود.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل اعلام کرده که این کشور تحت چند شرط دولت فلسطین را به رسمیت می‌شناسد. او پیش‌بینی کرده است که اگر دولت فلسطین جنبش حماس را نیز در خود جای دهد و اعضایی از این جنبش را در بطن خود به‌کارگیرد، بدون شک اقدام به از سرگیری مناقشات خود با اسراییل خواهد کرد. وی می‌افزاید نفع هر دو دولت را در برقراری امنیت و آرامش نمی‌توان نادیده گرفت و پذیرش فلسطین در سازمان ملل می‌تواند تنش را کاهش بخشد.
در صورت وتوی احتمالی ایالات متحده آمریکا مقامات فلسطینی پیش‌بینی کرده‌اند تقاضایی مبنی بر تغییر وضعیت حقوقی خود به «دولت ناظر غیر عضو» نزد سازمان ملل ارائه خواهند داد. برای برخورداری از این وضعیت تنها تنفیض مجمع عمومی لازم است. در این صورت فلسطین از تمام حقوقی که یک کشور عضو از آن بهره‌مند است، به استثنای حق رای برخوردار خواهد شد. کشورهای آلمان، سوییس و دو کره در گذشته این وضعیت را داشتند و واتیکان در حال حاضر چنین موقعیتی را دارد.
فلسطین پیشتر از حق اظهار نظر در مناظرات، تقدیم پیشنهادات، حمایت از قطعنامه‌ها و اعلام مواضع خود مقابل مجمع عمومی، برخوردار بود. تصمیم سازمان ملل در خصوص پذیرش فلسطین بارنمادین بی‌نظیری خواهد داشت، اما تغییری در وضعیت بحرانی اقتصادی و انسانی مردم فلسطین ایجاد نخواهد کرد. با این تحول روند صلح در خاورمیانه راه جدیدی را پیدا خواهد کرد؛ راهی که در آن با برابری و عدالت می‌توانیم به حیات صلح‌آمیز دو دولت در کنار یکدیگر برسیم.
منبع:
Analyse – par : Martin Waehlisch – Courrier international N° 1087 – 01.09.2011
پانویس:
۱- منظور قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۷۱ است که در مورد وجود تنها یک کشور چین تاکید دارد.
۲- منظور جنبش‌هایی است که برای آزادسازی فلسطین فعالیت دارند. این جنبش‌ها گاه دست به عملیات‌های خشونت‌بار می‌زنند.