پایان همه‌پرسی استقلال کردستان- فرمان عبادی برای استقرار ارتش در کرکوک

همه‌پرسی استقلال کردستان که صبح دوشنبه ۲۵ سپتامبر آغاز شده بود، با آرامش و در فضایی پر از بیم و امید به پایان رسید. میزان مشارکت ۷۳  درصد گزارش شده است. حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق با استناد به مصوبه پارلمان این کشور به نیروهای نظامی عراق دستور داد در مناطق مورد مناقشه از جمله در استان کرکوک مستقر شوند. اقلیم کردستان با صدور بیانیه‌ای از شهروندان اقلیم و شهروندانی که در مناطق مورد مناقشه زندگی می‌کنند، خواسته است «فرهنگ خود» را با حفظ آرامش به نمایش بگذارند. اقلیم کردستان امیدوار است در مقابل تهدیدات ایران و عراق و ترکیه از حمایت جامعه جهانی برخوردار شود.

همزمان با آغاز همه‌پرسی استقلال کردستان، هواپیماهای شکاری بمب‌افکن نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی در آسمان مرزهای غربی و شمال غربی ایران به پرواز درآمدند و عملیات‌ هوایی متعددی را انجام دادند.

خبرگزاری رویترز صبح دوشنبه ۲۵ سپتامبر گزارش داد که ترکیه گذرگاه خابور را مسدود کرده است، اما ساعتی بعد روزنامه حریت این خبر را تکذیب کرد و نوشت که ظاهراً فقط تدابیر امنیتی در تنها گذرگاه مرزی بین ترکیه و اقلیم کردستان افزایش پیدا کرده است.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در سخنانی در آنکارا اقلیم کردستان را تهدید کرد که نه تنها گذرگاه خابور را مسدود می‌کند بلکه معاملات نفتی با اقلیم را هم با مسدود کردن خط لوله نفت متوقف خواهد کرد: «شیر نفت دست ماست. شیر را که ببندیم، نفتی در کار نیست. بعد می‌بینیم که کی نفت آن‌ها را می‌خرد.»

رئیس جمهور ترکیه در بخش دیگری از سخنانش گفت با توجه به وضع منطقه، همه‌پرسی استقلال کردستان «بوی فرصت‌طلبی» می‌دهد.

در همان حال، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان به طور جداگانه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه تلفنی گفت‌وگو کردند. مهم‌ترین موضوع این گفت‌وگوها همه‌پرسی استقلال کردستان بود. قرار شده است که رؤسای جمهور سه کشور در آستانه و در جمهوری آذربایجان درباره پیامدهای همه‌پرسی استقلال کردستان با یکدیگر مذاکره کنند. آن‌ها در این گفت‌وگوهای تلفنی بر ضرورت یکپارچگی عراق تأکید کردند.

یکپارچگی عراق هم مهم‌ترین دغدغه نمایندگان پارلمان عراق بود. گروهی از نمایندگان پارلمان فواد معصوم، رئیس جمهور کرد عراق را متهم کردند که به اندازه کافی برای حفظ یکپارچگی عراق کوشش نکرده است.

پارلمان عراق  در اجلاس روز دوشنبه ۲۵ سپتامبر خود با بسته شدن همه گذرگاه‌های مرزی با اقلیم کردستان موافقت کرد. علاوه بر این شش کمیسیون برای بررسی تجدید نظر در روابط بین عراق و اقلیم کردستان در زمینه نفت و گاز، سیاست خارجی، مسائل امنیتی و مسائل مالی تشکیل می‌شود.

برخی نمایندگان پارلمان عراق خواهان تغییر نام «استان کردستان عراق» به «استان شمال عراق» شده‌ بودند.

نچیروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان صبح دوشنبه ۲۵ سپتامبر بعد از آنکه رأی خود را به صندوق انداخت، در یک نشست خبری اعلام کرد که اقلیم کردستان بلافاصله بعد از همه‌پرسی، اعلام جدایی نمی‌کند. او در پاسخ به ایران و ترکیه و عراق که اقلیم را متهم کرده‌اند با برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان، امنیت و ثبات خاورمیانه را به هم می‌زند، گفت: «ما بیش از دو دهه است که ثبات و امنیت را تضمین کرده‌ایم. بعد از همه‌پرسی هم چنین خواهد ماند.»

نخست‌وزیر اقلیم کردستان گفت:

«من به کسانی که اقلیم کردستان را تهدید می‌کنند، می‌گویم لازم نیست ما را از طریق فرودگاه‌ها و امثال آن تهدید کنید. ما تصمیم گرفتیم این همه‌پرسی را اجرا کنیم چراکه ملت کرد می‌خواهد از طریق این همه‌پرسی نظرشان درباره سرنوشت خود را اعلام کنند.»

شورای عالی امنیت ملی ایران شامگاه گذشته اعلام کرده بود که مرزهای هوایی ایران با اقلیم کردستان عراق به درخواست دولت عراق به دلیل برگزاری همه‌پرسی استقلال مسدود شده است. دولت عبادی هم شامگاه گذشته از اقلیم کردستان خواسته بود که همه گذرگاه‌های مرزی و فرودگاه‌های اقلیم را به دولت مرکزی عراق تحویل دهد.

ندیم الزهاوی، یکی از نمایندگان مجلس عوام بریتانیا با نجم‌الدین کریم استاندار کرکوک دیدار و گفت‌وگو کرد. الزهاوی گفته این حق ساکنان اقلیم کردستان است که سرنوشتشان را تعیین کنند. او اما یادآوری کرده که هدف از برگزاری همه‌پرسی استقلال مرزهای تازه جغرافیایی در خاورمیانه نیست.

شش نماینده دیگر مجلس عوام بریتانیا زهاوی را در سفرش به اقلیم کردستان همراهی کرده‌اند. اهمیت کرکوک به عنوان یک شهر نفت‌خیز در این است که در خط سبز قرار ندارد و به همبن جهت از مناطق مورد مناقشه است.

بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا هم اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق را با انتشار بیانیه‌ای به آرامش فراخوانده و از آن‌ها خواسته که با هم در گفت‌وگو بمانند. به این ترتیب بریتانیا در روز همه‌پرسی استقلال کردستان بیشتر از سایر کشورهای غربی نقش داشت.

در آخرین ساعات برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان، حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق دستور داد، ارتش عراق «برای حفظ جان و امنیت شهروندان عراقی» در مناطق مورد مناقشه اقلیم کردستان مستقر شود. حشد شعبی نیز بلافاصله اعلام آمادگی کرده است که کنترل استان کرکوک را در دست بگیرد.

اقلیم کردستان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده که بعد از پایان همه‌پرسی استقلال برای حفظ آرامش و امنیت کسی اجازه تردد در اقلیم و مناطق مورد مناقشه را ندارد.

بیشتر بخوانید:

همه‌پرسی استقلال کردستان عراق – آخرین رویدادها و واکنش‌ها