بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی به رسانه‌های داخلی گفته است که  شورای جهانی صنایع دستی، کلاش (گیوه) مریوان، گلیم شیریکی پیچ سیرجان و سفال‌سازی روستای کلپورگان را در فهرست صنایع دستی جهان به ثبت رسانده است.

سفال کلپورگان، زمینه‌ای برای ایجاد اشتغال

کلپورگان روستایی در جنوب شرقی بلوچستان و در نزدیکی مرز پاکستان است. این روستا در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان و در ۳۹۰ کیلومتری جنوب زاهدان قرار دارد.  سفال کلپورگان هزاران سال قدمت دارد و  روش ساخت آن هم در همه این قرن‌ها تغییر نکرده است. جنس خاک رس منطقه به گونه‌ای‌ست که سفال بعد از پخت به رنگ قرمز درمی‌آید و به لعاب نیازی ندارد و تفاوت آن هم با سفال‌های سایر مناطق ایران در همین رنگ قرمز و نقش‌های هندسی ساده و نمادهای تجریدی‌ست.

زنان بلوچ، برای تزیین و نقاشی بر این سفالینه‌ها از سنگ «تیتوک» استفاده می‌کنند. رنگ این سنگ، معمولاً قهوه‌ای یا سیاه و جنس آن از نوعی سنگ منگنز است. این سفالینه‌ها، بیشتر به شکل کاسه، کوزه، جام، قدح، پارچ و لیوان و قلک ساخته می‌شوند و غالباً سرپوش دارند که گاه خود این سرپوش، به عنوان ظرفی مستقل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یک گلدان سفالی کلپورگان

غدا هیجاوی، رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی و کوین مورای، معاون رئیس منطقه‌ای شورای جهانی صنایع دستی مرداد سال جاری از شهر مریوان در کردستان، سیرجان در کرمان و کلپورگان در سیستان و بلوچستان دیدن کردند. بعد از ارزیابی صنایع دستی این مناطق، شورای جهانی صنایع دستی گیوه مریوان، گلیم سیرجان و سفال کلپورگان را به ثبت رساند.

نرخ بیکاری در سراوان اندکی کمتر از ۴۰ درصد و به این ترتیب بعد از مسجد سلیمان و ایرانشهر جزو شهرهایی با بالاترین نرخ بیکاری در ایران است.

شورای جهانی صنایع دستی یک مؤسسه غیر انتفاعی‌ست که برای حمایت از صنایع دستی به عنوان بخشی از فرهنگ عمومی جوامع بشری به وجود آمده و تلاش می‌کند که همبستگی بین هنرمندان صنایع دستی را تقویت کند و با مشاوره دادن به آن‌ها زمینه‌هایی برای عرضه بهتر آثارشان در بازارهای جهانی را به وجود بیاورد. به همین جهت، بقای صنایع دستی به لحاظ اقتصادی و فرهنگی در مرکز توجه این مؤسسه قرار دارد و نه ثبت مفاخر ملی.

بهمن نامور مطلق در مرداد سال جاری درباره وضع کارگاه‌های سفال‌سازی در روستای کلپورگان گفته بود:

«از سراسر جهان به مردم این روستا سفارش ساخت سفال داده می‌شد اما امکان تولید وجود نداشت و تعداد کارگاه‌ها بسیار محدود بود. در واقع تنها یک کارگاه تولیدی وجود داشت که زمان محمدرضا پهلوی ساخته شده بود و مردم، به لحاظ مالی، امکان ساخت کارگاه دیگری را نداشتند. امروز دو کارگاه دیگر هم در این روستا فعال شده است.»

سفال کلپورگان ۳۰ شکل هندسی دارد. کوچک‌ترین آن لیوان و بزرگ‌ترین کوزه است و ۲۸ شکل هندسی دیگر در فاصله این دو تولید می‌شود. در بازارهای داخلی قیمت یک لیوان سفالی کلپورگان فقط ۸۰۰ تومان بود. اما سازمان صنایع دستی قیمت این محصولات را ده‌ها برابر افزایش داد که به جای عرضه در داخل ایران با قیمت ارزان، راه برای عرضه این آثار در بازارهای جهانی باز شود. در حال حاضر خروجی یک کوره ۱۲۰۰ قطعه در سه ماه به ارزش ۴۸ میلیون تومان است که بین ۲۱ زن سفالگر تقسیم می‌شود: ۸۰۰ هزار تومان برای هر هنرمند در ماه.

آلمان، ایتالیا، فرانسه و اسپانیا خریدار سفال کلپورگان‌اند، اما محصول کافی برای صدور به این کشورها وجود ندارد. با ثبت این اثر در شورای جهانی صنایع دستی، ممکن است امکان گسترش کارگاه‌های سفال‌سازی و آموزش زنان روستایی برای تولید انبوه این نوع از سفال‌ها به وجود بیاید.