سارا روشن—در وبگردی این هفته رفته‌ام سراغ نمودارهای اطلاعاتی یا اینفوگرافیک‌ها infographics.
هفته پیش تارنمای «ویژآل.آی وای»[۱] معرفی شد. این تارنما محل جمع‌آوری نمودارهای اطلاعاتی(infographics) است؛ مانند فضای اینترنتی یوتیوب (youtube) برای ویدیو یا فلیکر (flicker) برای عکس.
تارنمای «ویژآل.آی‌وای» برای این اهمیت دارد که پیش از این محلی متمرکز برای جمع‌آوری و نمایش نمودارهای اطلاعاتی نبوده است. نمودارهای اطلاعاتی در دنیای رسانه‌ای، تحقیقاتی و تجاری امروز، نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. تا بدان‌حد که سال ۲۰۱۰ را سال نمودارهای اطلاعاتی نامیدند.
نمودار اطلاعاتی چیست؟
اینفوگرافیک یا نمودار اطلاعاتی، یک تصویر ثابت یا متحرک از آمار و داده‌ها است؛ بهعنوان نمونه، نمودار آمار بازدید از وبلاگ شما که روی نقشه جهان نمایش داده شده است، نشان می‌دهد ۶۰درصدبازدید‌کنندگان وبلاگ شما از ایران می‌آیند، ۱۵درصداز آمریکا، هشت‌درصداز هند و ۱۳ درصدبقیه از پنج کشور دیگر. این اطلاعات برای شما توسط یک سیستم آمارگیری جمع‌آوری و دسته‌بندی و در نموداری به شکل نقشه جهان نمایش داده می‌شوند. حالا تصور کنید شما علاوه بر کشور بازدیدکننده، می‌خواهید جنسیت او، موضوع مقالاتی را که می‌خواند و مدت زمان بازدید او از وبلاگ‌تان را هم بدانید. جمع‌آوری این داده‌ها بسیار ساده است ولی تنظیم آن در یک نمودار بسیار پیچیده.
بسیاری از شرکت‌های بازاریابی با داده‌های بسیار بیشتر و پیچیده‌تر سرو‌کار دارند. به این منظور در سال‌های گذشته تخصصی به وجود آمده است برای طراحی نمودارهای اطلاعاتی. به این ترتیب این نمودارها هر روز می‌توانند داده‌های بیشتر و پیچیده‌تری را به سادگی به نمایش بگذارند.
تارنمای ویژآل.آی‌وای در سرعت بخشیدن این مسیر و عمومی کردن این داده‌ها و طرح‌ها می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
تارنمای جمع‌آوری نمودارهای اطلاعاتی
این تارنما فقط برای جمع‌آوری و نمایش نمودارهای اطلاعاتی نیست. شما می‌توانید از طرح‌های آماده این تارنما برای به نمایش گذاشتن داده‌های خودتان استفاده کنید. به عنوان مثال می‌توانید این سایت را به نام کاربری توییتر خودتان وصل کنید و رفتار خودتان و کسانی که مطالب شما را در توییتر دنبال می‌کنند بررسی کنید. من این کار را انجام دادم و از نمودار من که به شکل یک زن کت و شلوارپوش بود، معلوم شد که فعالیت من بسیار کم و محدود به موضوعات سیاسی است و بیشتر به نوشته‌های دیگران در ساعت‌های کاری لینک می‌دهم. موضوع اصلی توییت‌های من در مورد ایران است و بیشتر کسانی که مرا دنبال می‌کنند و یا من آن‌ها را دنبال می‌کنم به موضوع ایران علاقه‌مند هستند. خب! این اطلاعات جدیدی برای من نیست ولی نموداری که در این سیستم تنظیم شده بسیار جالب و مشخص است.
نمودارهای اطلاعاتی یا اینفوگرافیک‌ها کاربردهای بسیاری دارند. مثلا همین سایت توییتر که در سال گذشته در بسیاری از انقلاب‌ها و اعتراض‌های مردمی توجه زیادی را به خود جلب کرد، برای سالگرد پنج‌‌سالگی‌اش به جای یک کیک تولد یک اینفوگرافیک روی سایتش منتشر کرد که تاریخچه توییتر را بسیار ساده شرح می‌داد.
توییتر چگونه شروع شده و در چه اتفاق‌های دنیا تاثیرگذار بوده است. مهم‌ترین اتفاق ماه ژوئن ۲۰۰۹ انتخابات ایران و اعتراض‌های مردم معرفی شده است.
چه کسی بیشترین تاثیر را در تارنمای توییتر دارد؟
تارنمای توییتر هر روز به خصوص در دنیای رسانه و سیاست نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند. هفته پیش یک شرکت کوچک، تارنمایی به نام تویت لول (twee level) منتشر کرد که در آن می‌توان تاثیرگذارترین کاربران توییتر را در مورد هر موضوع پیدا کرد. [۲] بهعنوان مثال وقتی من در قسمت جست‌وجوگر این تارنما کلمه ایران را وارد کردم، در یک نمودار ساده نشان داده شد چه کاربرانی بیشترین توییت‌ها را در مورد ایران نوشته‌اند و چه کلماتی در توییت‌ها با ایران پیوند خورده است.
نمودارهای اطلاعاتی شناخته‌شده
یکی از شناخته‌شده‌ترین نمودارهای اطلاعاتی یا اینفوگرافیک‌هایی که در دنیای فن‌آوری جدید به عنوان نمونه از آن یاد می‌شود، ویدیویی است در مورد بحران اعتباری[۳] که نشان می‌دهد این بحران اعتباری به چه شکل شروع شده است و دلایل آن چیست (نگاه کنید به این کلیپ).
یک اینفو گرافیک دیگر که روز یکم جولای به مناسب روز اینفوگرافیک روی تارنماهای فن‌آوری جدید منتشر شد، نمودار گرافیکی ۶۰ ثانیه اینترنت است. در این نمودار آمده که در ۶۰ ثانیه ۱۶۸ میلیون ایمیل فرستاده می‌شود و بیش از ۱۳ هزار اپلیکشن برای آیفون دانلود می‌شود. یا این‌که در فیس‌بوک ۶۹۵هزار مطلب به اشتراک گذاشته می‌شود و در جست‌وجو گر گوگل ۶۹,۴۴۴۵کلمه جست‌وجو می‌شود.
یکی دیگر از معروف‌ترین نمودارهای گرافیکی دنیا، نموداری است که در سال ۱۸ توسط یک فرانسوی به نام
Charles Joseph Minard، طراحی شده و در آن تصرفهای ناپلئون به تصویر کشیده شده است. متخصصان می‌گویند در این طرح که در یک صفحه A4 جا می‌شود اطلاعات یک کتاب ۲۰ صفحه‌ای به‌طور نوشته جا نمی‌شود.
یکی دیگر از تارنماهایی که می‌خواهم معرفی کنم، تارنمای گپ ماندر (Gap minder) است. [۴] در این تارنما داده‌های آماری زیادی جمع‌آوری شده است. این داده‌ها از کشورهای مختلف و سازمان‌های جهانی از جمله سازمان ملل، صلیب سرخ، عفو بین‌الملل، بانک جهانی و دیگر مراکز است.
همه این داده‌ها در یک انیمیشن یا پویا‌نمایی از سال ۱۸۰۰ تا امروز نمایش داده می‌شود. مثلاً در این نمودار نسبت درآمد مردم ایران را نسبت به سلامتی این کشور در مقایسه با همین معیارها در کشور هلند می‌بینید.
بسیاری از پژوهشگران از این آمار و نمودارها در تحقیقات خود استفاده می‌کنند.
این نمودارها البته فقط استفاده اطلاعاتی ندارند بلکه از بسیاری از آن‌ها برای کارهای هنری و سرگرمی هم استفاده می‌شود؛ بهعنوان نمونه در تارنمای «ما احساس خوبی داریم» Wefeelfine اطلاعات وبلاگ‌های دنیا جمع‌آوری می‌شود و نشان می‌دهد وبلاگر کشورهای مختلف در یک روز چه احساسی دارند. [۵]
در دنیای امروز داده‌های موجود نه تنها در تحقیقات علمی و اجتماعی بلکه در دنیای بازاریابی و تبلیغات اینترنتی نقش بسیار مهمی دارند. در این میان با موج عمومی‌سازی اطلاعات، نقش نمودارهای اطلاعات بسیار مهم و کلیدی شده است.
پی‌نوشت‌ها:
۱- اینجا.
۲- اینجا.
۳- اینجا.
۴-اینجا.
۵-اینجا.