دبیرکل سازمان ملل از تمامی کشورهای عضو این سازمان درخواست کرد تا تلاش خود را برای برطرف کردن مشکلات ساکنان «اردوگاه اشرف» در عراق افزایش دهند تا بحران ساکنان این اردوگاه به نحوی حل شود که هم حق حاکمیت عراق محفوظ بماند، هم قوانین بین‌المللی حقوق بشر رعایت شود.

اردوگاه اشرف که نزدیک به سه هزار و چهارصد عضو «سازمان مجاهدین خلق» را در خود جای داده، روز ۱۹ فروردین مورد حمله نیروهای عراقی قرار گرفت. به گفته سازمان ملل در اثر درگیری‌های شدید میان نیروهای عراقی و ساکنان اردوگاه اشرف ۳۴ تن جان باختند.

چندی پیش سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای از مسئولان عراقی خواست به آزار و اذیت ساکنان اردوگاه اشرف پایان دهند. در این بیانیه تاکید شده است که ساکنان این منطقه «اجازه ندارند حتی برای مداوا از اردوگاه خارج شوند».

روز چهارشنبه ۲۰ جولای در یک کنفرانس بین‌المللی در پاریس شماری از سیاستمداران اروپایی و آمریکایی و کارشناسان حقوق بین‌الملل حضور داشتند. در این کنفرانس اعلام شد که طرح استیونسون، رئیس کمیسیون عراق در پارلمان اروپا و نماینده انگلیس در پارلمان اروپا برای جابه‌جایی ساکنان اشرف از سوی مریم رجوی مسئول «شورای ملی مقاومت» پذیرفته شده است.

براساس این طرح ساکنان اشرف به کشورهایی خواهند رفت که پناهنده‌پذیر هستند. در عین حال عراق گفته است ساکنان اردوگاه اشرف تا پایان امسال باید این محل را ترک کنند.

برای بررسی همه این مسائل با محمدرضا روحانی، وکیل دادگستری در پاریس و عضو شورای ملی مقاومت تماس گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده‌ام.

تصمیم مهم کنفرانس پاریس چه بود؟

محمدرضا روحانی: در کنفرانس پاریس البته شخصیت‌های مهمی شرکت کرده بودند. ازجمله رئیس سابق حزب دموکرات آمریکا؛ رئیس اف‌بی‌آی، گروهی از نمایندگان پارلمان اروپا و همچنین چندتن از حقوقدانان شرکت کرده بودند که اظهار نظر حقوقی هم در آنجا شد. به‌هرحال کنفرانس پاریس در پی اقدامات متعددی شککل گرفته است که در اینجا و آنجای جهان اتفاق افتاده و می‌افتد… و اما در مورد طرح استیونسون. آقای استیونسون دو ماه پیش به عراق سفر کرد برای رسیدگی به مسئله اردوگاه اشرف. در آنجا با معاون نخست‌وزیر، با اشخاص گوناگون و همچنین با نماینده ملل متحد آقای اد مستر Ed Mesterمذاکره کردند. هدف‌شان هم بازدید از آنجا بود که اجازه دیدن محل را به ایشان ندادند.

در پی این سفر در مذاکراتی که با آقای ادمستر، نماینده ملل متحد در محل کردند، طرحی تهیه شده است. به موجب این طرح قرار است مسئله انتقال این اشخاص با رضایت خودشان و داوطلبانه طبق این شرایط انجام گیرد:

۱ـ حفاظت آنجا به وسیله مقامات صالح بین‌المللی انجام شود.

۲ـ به علل حمله به بیماران رسیدگی شود و بعدهم اقدامات لازم برای نقل و انتقال این‌ها به کشورهای پناهنده‌پذیر انجام شود.

این طرح به‌وسیله آقای استیونسون در پاریس با خانم رجوی، مورد مذاکره مفصل قرار گرفت. پنج، شش ساعت باهم مذاکره کردند و طرح پذیرفته شد. در همین زمینه‌ هم اقدامات دیگری در دنیا انجام شده که ازجمله اقدامات کنگره آمریکاست. کنگره آمریکا برای رسیدگی به مسئله اشرف جلسه و اجماعی تشکیل داده و از نماینده وزارت خارجه هم دعوت کرده که بیاید و توضیح دهد چه اتفاقی افتاده است که البته آن‌ها نیامدند، ولی کارشناسان دیگری آمدند و اظهار نظر کردند. این‌ها سئوالات خود را تدوین کردند و فرستادند وزارت خارجه که جواب دهد چرا چنین اتفاق‌هایی در این محل افتاده است.

در عین حال عراق گفته است تا پایان امسال ساکنان اردوگاه اشرف باید آنجا را ترک کنند. ساکنان این منطقه باید به کجا بروند؟

این سئوال را باید از آقای مالکی کرد. اولاً اشخاصی که از این حرف‌ها می‌زنند، هفت سال پیش قانون گذرانده‌اند که این‌ها باید اینجا را ترک کنند. اشخاصی که تحت محاصره هستند، دسترسی به دارو ندارند؛ دسترسی به آب و برق ندارند. دور این‌ها در بخشی از اردوگاه اشرف دیوارهای ۳۰ متری کشیده‌اند و به‌ طرف‌شان هم تانک و توپ گذاشته‌اند. به این‌ها می‌گویند که اینجا را باید ترک کنید.

معنای این قضیه عبارت است از یک تجربه تلخ دیگر که ما ایرانی‌ها داریم. این‌ها آمدند با اشخاصی صحبت کردند؛ با عده‌ای از ایرانیان ساکن اردوگاه که بیایید و اینجا را ترک کنید. شما شرایط بهتری خواهید داشت از جهت وضعیت‌تان، از جهت حیات‌ مادی‌تان و آزادی‌های‌تان و این چیزها. این‌ها را بردند به محلی که اسمش را گذاشته‌اند: «تیف».

این‌ها را در آنجا دچار انواع و اقسام بیماری‌ها کردند و بعد «تیف» را هم جمع کردند و این‌ها را در عراق رها کردند. بخش دیگری از این‌ها معلوم نیست در کجای دنیا هستند. تعداد انگشت‌شماری از آن‌ها به اروپا رسیدند. تعداد زیادی از این‌ها اصلاً معلوم نیست کجا هستند.

گفته‌های دبیرکل سازمان ملل چقدر می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد؟

طبیعی است دخالت رئیس سازمان ملل متحد می‌تواند راهنمایی برای اقدام باشد. ولی اقدام نیست. این فرد فردی مسئول است و می‌داند که فاجعه‌ای در حال شکل‌گیری است یا می‌داند فاجعه‌ای که هم‌اکنون وجود دارد، ممکن است در ابعاد گسترده‌تری روی دهد. مسئله صربنیست‌ها سه‌هفته پیش مورد رسیدگی دادگاه هلند قرار گرفت. این‌ها مسائلی است که این‌ها می‌دانند و دنبالش هستند که حلش کنند، اما مسئولیت اصلی با دولت آمریکاست… این دولت آمریکاست که مسئول حفظ حیات ساکنان اشرف است؛ آن‌ هم به موجب قرارداد بین‌المللی ژنو. ماده ۴۵ کنوانسیون ژنو که می‌گوید اگر دولتی مسئولیت حفاظت خودش را از غیرنظامی‌ها به دولت دیگری انتقال داده و آن دولت وظایف خود را انجام نداده است، باید برگردد و آن دولت را خلع کند و خودش مجدداً این مسئولیت را بپذیرد.

دولت آمریکا بارها و بارها این اقدامات و این فجایع را به وسیله مقامات مختلف، مقامات قوه اجراییه به وسیله سخنگویان خودشان و به وسیله وزارت خارجه محکوم کرده‌اند، ولی در عمل و در محل مأمورانی هستند که گویا همان کارهایی را که وزارت اطلاعات می‌خواهد انجام دهد، انجام می‌دهند. صحبت از جابه‌جایی می‌کنند و معلوم نیست محافظت از چه کسی؟ جابه‌جایی به کجا؟ با چه شرایطی؟ اصلاً جابه‌جایی اجباری در حقوق بین‌الملل جرم است…

این‌ها حرفی ندارند که درخواست پناهندگی کنند، ولی اول باید وکیلی سراغ این‌ها برود! باید اسناد و درخواست‌شان را به زبان‌های مختلف حاضر کنند. دولت‌های گوناگونی هستند در سراسر جهان که قطعاً هم وظیفه اخلاقی دارند و هم اعضای مقاومت در اینجا و آنجا هستند و می‌توانند با آغوش باز پذیرای این‌ها باشند. ولی مسئله این است که عده‌ای را محاصره کرده‌اند و می‌گویند باید بروید. کجا؟ معلوم نیست.