شمار بالای پرونده های قضایی در ایران به گونه ای است که برخی با عبارت «هر ایرانی یک پرونده» از آن یاد می کنند. «اطاله دادرسی» و عادلانه نبودن آیین دادرسی در ایران از جمله دلایلی است که برخی منتقدان در نقد عملکرد دستگاه قضا مطرح می کنند. رییس قوه قضاییه اما معتقد است برخی ارزیابی ها از کار این قوه بسیار عجیب است و بیش از ۱۵ میلیون پرونده قضایی در سال ۹۵، بسیار فراتر از میزان استانداردهای بین المللی قضایی است.

عکس از آرشیو

واکنش صادق آملی لاریجانی به طرح این واقعیت است که افزایش تعداد قاضی و کارمند، مشکل دستگاه قضا را حل نمی کند و باید به بحث های پیشگیرانه توجه داشت.

خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه اما از قول رییس این قوه نوشته است که او موضوع پیشگیری را قبول دارد و تشکیل یک معاونت در این حوزه از اولین کارهایی بوده که انجام داده اما «تا زمانی که بحث پیشگیری به صورت فراقوه ای و فرهنگ عمومی در نیاید، تأثیر مطلوبی نخواهد داشت.»

به گفته صادق آملی لاریجانی در چنین شرایطی نمی توان دعاوی و پرونده های مردم را معطل گذاشت و گفت منتظر به نتیجه رسیدن سیاست های پیشگیرانه ایم.

او ریشه بسیاری از کاستی های موجود در دستگاه قضایی را بیرون از این دستگاه دانسته و گفته است عدم امکان جذب قاضی و کارمند به تعداد کافی و همچنین عدم اختصاص اعتبارات مناسب، خارج از حیطه اختیارات قوه قضاییه است.

رییس قوه قضاییه همچنین گفته است قاضی ها و کارکنان قوه قضاییه در حال حاضر با امکانات و اعتبارات موجود «کار جهادی» انجام می‌دهند: «دستگاه قضا با کمبود امکانات، اعتبارات و نیروی انسانی مواجه است و در عین حال سالانه میلیون ها خدمت از سوی دستگاه قضایی به مردم ارائه می شود.»

دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یکی از «میلیون ها خدمتی» است که قاضی القضات ایران معتقد است به مردم ارائه شده و تحولی اساسی ایجاد کرده است. آملی لاریجانی در عین حال گفته است این طرح،کمبودهایی دارد که اگر برطرف شوند تحولات بسیار عظیم تری ایجاد خواهد شد: «امروز بیش از ۳۰ درصد ابلاغ ها به صورت الکترونیکی انجام می شود که این کار علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه مردم و همچنین پیشگیری از برخی مفسده ها، موجب حفظ کرامت و آبروی شهروندانی می شود که ممکن است درگیر یک پرونده قضایی باشند.»

او وجود «برخی تخلفات» را هم در قوه قضاییه تایید کرده و گفته است: «ما هرگز وجود تخلفات را انکار نکرده ایم منتها عده ای با ترسیم یک تصویر ایده آل، در فضایی تخیلی از دستگاه قضایی می گویند که قوه قضاییه با نقطه مطلوب فاصله بسیاری دارد. ما هم معتقدیم که دستگاه قضایی از جایگاه واقعی اش در قانون اساسی و شرع فاصله دارد اما ارزیابی دقیق و منصفانه عملکردها باید با درنظر داشتن میزان امکانات و توانایی ها صورت گیرد.»

به گفته رییس قوه قضاییه تصویری که گاه از این قوه در اذهان وجود دارد این است که به واسطه برخورد با افراد، «خلاف آزادی مردم» رفتار می کند در حالی که وقتی یک فرد شرور و مخل امنیت به زندان می رود در واقع حقوق و آزادی های مردم تضمین می شود.

با وجود این گفته های صادق آملی لاریجانی، انتقادها از قوه قضاییه در ایران بسیار است اما پاسخ این قوه به منتقدان معمولا نشان دادن دندان و ارعاب و تهدید است و نسبت دادن منتقدان به «معاندان و بیگانگان».

این انتقادها اما تا سطح رییس جمهوری ایران هم رسیده است. حسن روحانی در همایش قوه قضاییه در هفته بزرگداشت قوه قضاییه در یک مورد از این انتقادها خطاب به مسئولان قوه قضاییه گفت برای بازداشت یک فرد باید ادله کافی وجود داشته باشد نه اینکه فرد را بازداشت کنیم تا ادله کافی را از او به دست بیاوریم؛ برخوردی که اغلب با فعالان سیاسی و مدنی می شود و در بازجویی از آنها با اعمال بدرفتاری و شکنجه تلاش می شود تا از آنها علیه خودشان اعتراف گرفته شود.