دومین حملهء نیروهای عراقی به شهر اشرف در هشتم آوریل ۲۰۱۱ بازتابی گسترده در سطح جهانی به دنبال داشت. بسیاری از رسانه‌ها در کشورهای گوناگون آن را پوشش دادند، دولتمردان به آن واکنش نشان دادند و بسیاری از گروه‌های مخالف دولت ایران، از جنبهء حقوق بشری آن‌ را محکوم کردند.

اما پس از فروکش کردن جنجال رسانه‌ای بر سر این موضوع، وضعیت در شهر اشرف چگونه است؟ آیا برای رفت و آمد به شهر که در محاصره نیروهایی عراقی بود تغییری رخ داده؟ آیا زخمی‌های برجای مانده از حمله از امکانات درمانی برخوردار شده‌اند؟

کریم قصیم، از اعضای شورای مقاومت (مقیم آلمان) به «رادیو زمانه» می‌گوید: «شرایط در شهر اشرف همچنان بحرانی است.» این عضو «مقاومت» که شرایط بیش از سه هزار و پانصد تن از ساکنان «اشرف» را پیگیری می‌کند در رابطه شرایط کنونی این شهر می‌گوید:
 

الان در دو سطح باید این مسئله را دید؛ در زمینه‏ی مسائل حقوق بشری کماکان باید از وخامت وضعیت شهر اشرف صحبت کرد. هنوز ۴۲ مجروح آن جنایت در وضعیت وخیمی به‏سر می‏برند. هیچ‏گونه رسیدگی مکفی پزشکی انجام نگرفته و این‏ها هنوز در شهر اشرف در انتظار رسیدگی پزشکی هستند.
 

بسیاری از بیماران در وضعیت وخیم هستند که در اثر محاصره‏ی طولانی، با عدم رسیدگی پزشکی روبرو هستند. حتی بیمارستان اشرف را هم که در داخل شهر اشرف قرار دارد، به اشغال درآورده‏اند و رسیدگی‏ای که شایسته و در خور یک بیمارستان باید باشد، در آن‏جا انجام نمی‏گیرد.
 

فردی که بیمارستان را اداره می‏کند، یک فرد عراقی است که پس از تصرف بیمارستان، مدیریت آن‏جا را بر عهده گرفته است و کمک‏ها و حتی صدورجوازهای لازم براي بیماران را انجام نمی‏دهد. مثلاً آقای کاظم نعمت‏الهی، مجاهد ۵۱ ساله که روز یکشنبه‏ی گذشته درگذشت، کافی بود هر دو هفته یک بار برای دیالیز به بیمارستانی در شهر بعقوبه فرستاده می‏شد. در این صورت، این اتفاق وحشتناک نمی‏افتاد و ایشان درنمی‏‌گذشت.

به لحاظ رفت‏ و آمد به خود شهر اشرف چطور؟ آیا محدودیت‏ها هم‏چنان مانند گذشته است؟

آن‏جا مطلقاً محاصره است. همین هفته‏ی پیش، یک گروه حقوق بشری از شهر بعقوبه به اشرف رفت که بر اساس اطلاعاتی که از مراجع بین‏المللی رسیده بود، در مورد نقض حقوق مجاهدان تحقیقاتی بکند، همان جلوی درب ورودی نگذاشتند وارد بشوند و گفتند باید بروید از نخست‏وزیری، از مالکی عراق مجوز بیاورید. بدیهی بود که او هم چنین اجازه‏ای نمی‏دهد و آن‏ها ناگزیر شدند برگردند.

این هیأت، یک هیأت عراقی بود یا این‏که از یک سازمان بین‏المللی به آن‏جا آمده بودند؟

نه! یک هیأت عراقی حقوق بشری از شهر بعقوبه به طرف شهر اشرف راه افتاده بودند. این هیأت در زمینه‏ی نقض حقوق بشر در شهر اشرف با مراجع بین‏المللی در ارتباط بودند. ولی جلوی آن‏ها را گرفتند، اجازه‏ی ورود به آن‏ها ندادند.

به این ترتیب، شما معتقدید که بازتاب بین‏المللی مسائلی که در چند ماه گذشته در شهر اشرف روی داده، تأثیری عملی در وضعیت ساکنین آن‏جا نداشته است؟

نمی‏توانیم بگوییم که تأثیری نداشته است. یک سطح، مسائل حقوق بشری است که کماکان توطئه‏ها و فشارهای سرکوب‏گرانه‏ی رژیم، ادامه دارد. ولی به لحاظ تلاش‏های سیاسی برای رفع وضعیت نابسامان حقوق بشری، وضع فرق کرده و در سطح سیاسی، در سطح حقوق بشر بین‏المللی، تلاش‏ها و تحرکات جدیدی در شرف تکوین است.
 

در این فاصله، خوشبختانه طرح‏هایی جدی مطرح شده‏اند. از همه مهم‏تر، طرح پارلمان اروپا، معروف به «طرح استیونسن» است که برای حل و فصل همه‏ی این مسائل و کل این بحران پیشنهاد شده و مورد استقبال شورای ملی مقاومت و مجاهدین هم قرار گرفته است.

ممکن است در مورد جزییات این طرح، کمی توضیح بدهید؟

اهمیت این طرح در این است که برای انتقال مجاهدین در شهر اشرف به صورت تضمین‏ شده و حفاظت شده به کشورهای دمکراتیک، برنامه‏ای را پیشنهاد کرده که البته اهمیت اساسی و جدی بودن آن به شرایط مقدماتی‏اش برمی‏گردد که برای اجرایی شدن آن پیشنهاد شده است.
 

این شرایط، تضمین حفاظت ساکنان اشرف تا رسیدن به یک راه‏حل نهایی و اتخاذ اقدامات لازم برای پایان دادن به سرکوب روزمره، از جمله محاصره‏ی وحشتناک نظامی است که قوای مسلح دائماً آن‏جا هستند و تحریک می‏کنند به درگیری. این محاصره باید برچیده بشود تا مقداری امکان فعالیت ایجاد شود.
 

در این طرح، هم‏چنین پیش‏بینی شده که از هرگونه جابه‏جایی اجباری ساکنین اشرف در درون عراق جلوگیری و پرهیز بشود. چون اگر چنین اتفاق وحشتناکی بیافتد، خود مقدمه‏ای است برای کشتار بعدی.
در این طرح، وضعیت حقوقی و قانونی ساکنان اشرف بار دیگر مورد تاکید قرار گرفته و از نیروهای بین‏المللی و از ایالات متحده خواسته شده که ساختار حقوقی اشرف که برخورداری از کنوانسیون چهارم ژنو و برخورداری از اصل مسئولیت طرح حفاظت بین‏المللی، معروف به آرتوپي (Responsibility to Protection) است، رعایت بشود.
 

این‏ها همه قوانینی هستند که ساختار قانونی و حقوقی شهر اشرف تاکنون متکی به آن‏ها بوده است و بایستی رعایت بشود تا بتوان وارد یک روند انتقال سازمان‏یافته‏ی حفاظت شده به کشورهای دمکراتیک شد که قرار است به کمک اتحادیه‏ی اروپا صورت بگیرد.
 

خانم کاترین اشتون در همایشی در شهر بروکسل، صحبت از این کردند که با کمک آمریکا و سازمان ملل متحد، وارد گف‌ت‏وگوهایی بشوند و اقداماتی در این جهت انجام گیرد.

الان تلاش‏ها در جهت روندی که از آن صحبت می‏کنید، در چه مرحله‏ای است؟

آخرین تحولی که در این روند صورت گرفت، هفته‏ی پیش بود که نتایج آن در همایش بزرگی، توسط خانم رجوی اعلام شد. برای موفقیت طرح اعلام شده، باید پارلمان اروپا، امریکا، اتحادیه‏ی اروپا و سازمان ملل، با هم وارد همکاری بشوند و در جهت تحولی برای پیاده کردن یک طرح رفع بحران همکاری کنند.
 

این طرح هنوز قدم‏های نخستین خود را طی می‏کند، ولی تحرکات سیاسی متنوعی در این جهت انجام می‏گیرد و البته نیاز دارد به تلاش سنگین خود مقاومت، هم‏وطنان ایرانی و یک همبستگی بین‏المللی که این طرح‏ها از حالت طرح تئوریک به طرح اجرایی تبدیل بشود.
 

طرح دیگر این است که خود «مقاومت» از قوانین و قواعد مربوط به حفاظت برخوردار بشود و ساکنان در اشرف باقی بمانند. اما اگر این مقدور نباشد، طرح استیونسن هم هست که بر بسیاری از قوانین بین‏المللی متکی است. شرایط مقدماتی مهمی دارد، مانند حفاظت، برچیدن محاصره‏ی نظامی و رسیدگی‏های پزشکی.
 

مهم‏ترین انتظار و گامی که باید در جهت اجرایی شدن آن فعالیت کنیم، رسیدگی به بیماران و مجروحانی است که حال‏شان وخیم است. همان‏طور که گفتم، ۴۲ نفر از مجروحان آن جنایت، هنوز در شرایط وخیمی به‏سر می‏برند و رسیدگی کافی به آن‏ها نشده است.

به این ترتیب، تصمیم‏ نهایی در مورد شهر اشرف این است که یا ساکنان شهر اشرف، با بهره گرفتن از شرایط امنیتی در آن‏جا بمانند و در غیر این صورت، به کشورهای اروپایی منتقل بشوند؟

در چهارچوب طرح پارلمان اروپا که به کوتاهی به مفاد آن اشاره کردم. ولی بازهم تکرار می‏کنم که از همه مهم‏تر، تأمین شرایط مقدماتی طرح آقای استیونسن است که اگر آن شرایط مقدماتی به جریان بیافتند که تنها با کمک پارلمان اروپا، امریکا و سازمان ملل عملی است، آن زمان ما می‏توانیم از یک طرح انتقال هم به کشورهای دمکراتیک، به صورت سازمان یافته و حفا‏ظت‏ شده صحبت کنیم.
 

طرحی است بسیار قابل اجرا و بسیار خوب، اگر قدرت‏های مربوطه‏ (پارلمان اروپا، اتحادیه‏ی اروپا، سازمان ملل و آمریکا) به وظایف و تعهدات خودشان در این زمینه عمل کنند، آن‏ را جدی بگیرند و پای اجرای آن بروند.

فکر می‏کنید از الان چه مدت ممکن است طول بکشد تا سرنوشت نهایی شهر اشرف روشن بشود؟ بر پایه‏ی تلاش‏هایی که دارید انجام می‏دهید؟

«مقاومت» مایل است که حفاظت، امنیت و زندگی معمولی ساکنان اشرف، هرچه زودتر به آن‏ها برگردانده شود. الان با حضور نیروهای تا دندان مسلح و مهاجم عراقی که بخش‏هایی از آن‏ها مرتکب جنایت هشتم آوریل شده‏اند، طبیعتاً شرایط در خاک اشرف بسیار نامناسب است.
 

مهم این است که قوای بین‏المللی، به‏خصوص ایالات متحده آمریکا که در عراق حضور دارد، تعهدات خود را همان‏طوری که در ماده‏ی 45 کنوانسیون چهارم ژنو آمده، اجرا کند و حفاظتی را که فراتر از دو سال پیش به دولت عراق منتقل کرد و دولت عراق بی‏لیاقتی و عدم کفایت خود را برای اجرای این تعهدات نشان داد، دوباره بر عهده بگیرد.
 

در جنایت دوباره‏ای که صورت گرفت، کاملاً اثبات شد که دولت عراق چنین شایستگی‏ای را برای انجام حفاظت ندارد. بنابراین باید این حفاظت به خود ایالات متحده برمی‏گشت و هنوز هم این امکان باقی است، وگرنه می‏ماند همکاری ایالات متحده با سازمان ملل و اتحادیه‏ی اروپا، برای ایجاد وضعیتی امن و حفاظت‏شده برای ساکنان اشرف.

به این ترتیب شما هنوز زمانی نمی‏توانید بدهید…

ما خواهان انجام هرچه سریع‏تر اقدامات اولیه‏ی حفاظتی هستیم تا اقدامات بعدی هم امکان تحول و سازمان‏یابی و اجرایی شدن پیدا کنند. هرچه‏زودتر بهتر! بستگی به ما ندارد، «مقاومت» از طریق مسئولان‏اش بارها اعلام کرده و یک‏بار دیگر هم من تکرار می‏کنم که مقاومت و مسئولان‏اش برای همه‏گونه همکاری، در شرایط قانونی و تعهدات بین‏المللی آماده بوده‏ و هستند.

پیوند مرتبط:

– شیرین عبادی: دولت عراق حق بازگرداندن مجاهدین را ندارد

– ایمیل تهیه‌کننده: [email protected]