دیپلماتهای اروپایی میگویند که اتحادیه اروپا برای افزایش بخت پیروزی اعتدالگرایان ایران در انتخابات ریاستجمهوری به دنبال نشاندادن تعهد خود به توافق هستهای هستند.
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی یکشنبه، ۳۰ آوریل به نقل از برخی دیپلماتهای اروپایی نوشت که اتحادیه اروپا از مواضع سرسختانه ترامپ در قبال ایران و توافق هستهای این کشور با گروه ۱+۵ ناراضی است. به همین دلیل، اعضای این اتحادیه برای تقویت موضع اعتدالگرایان ایرانی در انتخابات آتی ریاستجمهوری ایران به دنبال عمل به وعدههای «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) و نشاندادن تعهد خود به آن هستند.
دیپلماتهای اروپایی نگران آن هستند که موضع خصمانهتر دولت ترامپ علیه ایران میتواند به افزایش بخت تندروها در انتخابات آتی ریاستجمهوری کمک کند. اگرچه هنوز نشانهای از این موضع خصمانهتر که به ترک برجام از سوی واشنگتن بینجامد، دیده نمیشود.
این دیپلماتها میگویند که آنها نیز همچون مقامهای آمریکایی نگران کارنامه حقوق بشری ایران، آزمایشهای موشکی این کشور، تأمین مالی گروههای شبهنظامی تروریستی و پشتیبانیاش از بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه هستند. اما یکی از آنها به رویترز گفته که «ما موافق نیستیم که برای پرداختن به این موضوعات باید به توافق هستهای ضربه بزنیم. این کار تنها موضع افراد تهاجمیتر را در ایران تقویت میکند و بدترینها را در نظام ایران رو میآورد.»
هدف: افزایش تجارت با ایران
به همین دلیل، اروپاییها به دنبال تسریع در افزایش به وعدههای اقتصادی توافق هستهای هستند.
شنبه و یکشنبه این هفته، میگل آریاس کانیته، کمیسیونر انرژی اروپا همراه با نمایندگان بیش از ۵۰ شرکت اروپایی در یک مجمع کسبوکار در تهران حاضر شده تا آخرین تلاشها برای برقراری روابط تجاری جدید پیش از انتخابات ریاستجمهوری ۲۹ اردیبهشت/۱۹ مه انجام شوند.
در توافق ایران با گروه ۱+۵ که شامل ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان میشود، طرفین اروپایی بیش از همه بار تحریمهای نفتی ایران را بر دوش کشیدند. به گزارش رویترز، آنها اکنون میخواهند بیشترین سود ممکن را از توافقی ببرند که به باورشان یک پیروزی برای دیپلماسی اروپایی است.
میگل آریاس کانیته در دیدار با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بار دیگر تأکید کرد که اتحادیه اروپا به توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایران «کاملاً متعهد است» و این تعهد را از دیگر طرفین برجام نیز انتظار دارد.
با این حال، میزان تأثیرگذاری اروپاییها محدود است. آنها باید بتوانند شرکتهای اروپایی را در برابر ریسکهای ناشی از تحریمهای باقیمانده ایالات متحده علیه ایران محافظت کنند و بانکهای بزرگ را متقاعد کنند که به طرد دهساله ایران از نظام مالی بینالمللی پایان بخشند.
بازگشت ایران به نظام مالی بینالمللی موضوع کنفرانس دیگری در تهران بود که بانکهای مرکزی ایران و آلمان شنبه، ۱۹ آوریل/۹ اردیبهشتماه در آن شرکت کردند.
برخی شرکتهای غربی همچون شرکتهای هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ، و شرکتهای خودروسازی پژوـسیتروئن و رنو به بازار ایران بازگشته اند، اما بسیاری دیگر هنوز از دورنمای تحریمهای بیشتر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا علیه ایران نگران و در انتظارند.
سرعت و مقیاس سرمایهگذاریهای غربی در ایران یکی از نقاط اصلی حمله منتقدان تندروی دولت حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران است. آنها معتقدند ایران برنامه هستهای خود را در حالی وانهاده که طرفهای غربی به وعدههایشان عمل نکردهاند و اقتصاد ایران کماکان زیر فشار تحریمها و عدم سرمایهگذاری خارجی تضعیف میشود.
با این حال، تراز تجاری اتحادیه اروپا با تهران کمی بهبود یافته است. قسمت اعظم افزایش این مناسبات تجاری به صادرات نفت ایران به کشورهای اتحادیه بازمیگردد. یکی دیگر از دیپلماتها به رویترز گفتهاست که افزایش صادرات نفت ایران به اروپا «یکی از اصلیترین انگیزههای متعهدباقیماندن به برجام است.»
همچنین نشانههایی وجود دارد که موضع منعطف اروپا نسبت به ایران باعث شده تا مقامهای ایالات متحده فعلاً از اعمال تحریمهای بیشتر علیه تهران یا اتخاذ مواضع خصمانهتر دست نگه دارند.