حمیده نظامی- با وجود اعتراض‌های گسترده نسبت به وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی زن، نه تنها تغییرات چندانی در بهبود شرایط آنها ایجاد نشده، بلکه با انتقال‌شان به زندان‌هایی که از حداقل استانداردهای لازم نیز برخوردار نیستند، نگرانی‌های فعالان حقوق بشر تشدید شده است. در اردیبهشت ماه سال جاری، ۱۱ نفر از فعالان زن بازداشت یا به زندان فراخوانده شدند و به هیچکدام از زندانیان زن نیز اجازه مرخصی داده نشده است.
انتقال زنان به زندان‌هایی با کمترین استاندار‌ها
در پی انحلال بند زنان زندان رجایی شهر کرج کلیه بخش‌های این زندان از جمله، بوفه و بهداری بند زنان، به حالت تعطیل درآمد.
به دنبال بروز درگیری بین زندانیان شرور و عدم وجود نگهبانان زن، مسئولان زندان، برای آرام کردن زندانیان و فرو نشاندن درگیری از نیروهای مرد استفاده کردند و نگهبانان مرد، زنان زندانی را به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند.
بر این اساس خانواده‌های زندانیان سیاسی تبعید شده به زندان رجایی‌شهر با نوشتن نامه‌های سرگشاده به مقامات قضایی نسبت به امنیت جانی آنان در این زندان ابراز نگرانی کردند و از مسئولان قضایی خواستند که سلامت زندانیان‌شان را تضمین کنند.
گروهی از زنان اصلاح‌طلب نیز در انتقاد از وضعیت زندان رجایی شهر و قرچک ورامین، در بیانیه‌ای خواستار نظارت سریع بر وضعیت این زندان‌ها شدند.
روز ۲۹ اردیبهشت نیز بیش از ۵۰۰ نفر از فعالان جنبش زنان و فعالان مدنی با انتشار بیانیه‌ای، اعتراض خود را نسبت به شرایط ضد انسانی زندان زنان قرچک ورامین اعلام کردند. آنان در این بیانیه ضمن اعتراض به ادامه بازداشت زندانیان سیاسی و به‌طور خاص نگهداری زندانیان زن در زندان قرچک ورامین، خواستار تعطیلی فوری کلیه زندان‌های غیر قانونی و فاقد استاندارد، فراهم آوردن امکانات بهداشتی و رفاهی مناسب (با در نظر گرفتن نیازهای ویژه زنان و فرزندان آنها)، اجرای اصل تفکیک مجرمین و در نهایت رعایت کلیه حقوق اولیه همه زندانیان- چه زندانیان سیاسی، چه غیر سیاسی- شدند.
علاوه بر این اعتراض‌ها هشت‌تن از زندانیان سیاسی زندان رجایی‌شهر کرج که در پی تصمیم مسئولان قضایی به زندان قرچک ورامین منتقل شده بودند، صبح روز ۲۸ اردیبهشت، در پی اعتراض‌های گسترده به وضعیت وخیم این زندانیان، به زندان اوین منتقل شدند.
زندانیان سیاسی زن که به زندان قرچک ورامین منتقل شدند، در نامه‌ای با اشاره به برخوردهای «دور از شأن و مقام و منزلت انسان» با زندانیان در این زندان، وضعیت این زندان را «محیرالعقول» توصیف کردند. گفته می‌شود زندان قرچک پیش از این مرغداری بوده است.
شبنم مددزاده، مریم حاجی لویی، مریم اکبری منفرد، معصومه یاوری، کبری بنازاده، مطهره بهرامی، مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی، زندانیان سیاسی‌ای بودند که به این زندان دوهزارنفره که از آن به «کهریزک دوم» یاد می‌شود، منتقل شده بودند.
۲۲ تن از زندانیان سیاسی زن زندان اوین در حال حاضر در بند قرنطینه این زندان به‌سر می‌برند و نگرانی‌های جدی در مورد وضعیت آنان وجود دارد.
۱۱ بازداشت در اردیبهشت‌ماه
در ماهی که گذشت، ۱۱ نفر از فعالان زن بازداشت شدند یا برای اجرای احکام حبس صادره، به زندان فراخوانده شدند.
لاله حسن‌پور، فعال حقوق بشر و مسائل زنان، و همچنین وبلاگ‌نویس، یکشنبه چهارم اردیبهشت برای اجرای حکم یک سال حبس قطعی و چهارسال حبس تعلیقی، به زندان اوین منتقل شد.
عسل اسماعیل‌زاده، فعال اصلاح‌طلب ستاد میرحسین موسوی، در تاریخ ۱۱ اردیبهشت‌ماه در حین بازگشت به خانه بازداشت و به سلول انفرادی بند اطلاعات سپاه منتقل شد. ماموران امنیتی در چند مورد طی تماس با خانواده این زندانی اقدام به توهین و تحقیر آنها کرده‌اند. مسئولان دادستانی تابه‌حال، هیچ‌گونه اتهام مشخصی را علیه وی اعلام نکرده‌اند.
طاهره سوداگری و صدیقه مرادی که از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ هستند، نیز در تاریخ ۱۱ اردیبهشت بازداشت شدند.
آریا حائری، همسر ماشالله حائری و فرزندش نگار حائری از دیگر بازداشت‌شدگان روز جهانی کارگر هستند که پس از بازداشت به ۲۰۹ زندان اوین منتقل شدند. همچنین فاطمه (حوری) ضیایی که به تازگی و پس از طی چند سال زندان و پایان یافتن محکومیتش آزاد شده بود، دوباره بازداشت شد.
بازداشت‌های اخیر محدود به تهران نبود. ۲۱ اردیبهشت‌ماه، ماموران امنیتی با در دست داشتن حکم بازداشت به منزل مریم بهرمن، فعال جنبش زنان در شیراز مراجعه کردند و بعد از سه ساعت بازرسی منزل و ضبط بعضی از اموال شخصی، از جمله تلفن همراه، چند جلد کتاب، لپ‌تاپ و … وی را به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» بازداشت کردند.
در همان روز محبوبه کرمی، فعال زنان و حقوق بشر و از اعضای کمپین یک میلیون امضا، به‌رغم داشتن افسردگی حاد و پدری بیمار که مسئولیت نگهداری او را به عهده دارد، برای اجرای حکم سه سال زندان احضار شد. وی ۲۵ اردیبهشت به زندان اوین مراجعه کرد و از سوی ماموران بازداشت شد.
هما دورتی پروز، روزنامه‌نگار ایرانی‌تبار شبکه الجزیره که از سوی مقامات سوری به جمهوری اسلامی ایران تحویل داده شده بود، پس از چندروز بازداشت و بی‌خبری از وی، در تاریخ ۲۶ اردیبهشت آزاد شد و ایران را به مقصد قطر ترک کرد.
این روزنامه‌نگار در تاریخ ورودش به فرودگاه دمشق در روز نهم اردیبهشت ناپدید شده بود. چند روز بعد مقامات کشور سوریه اعلام کردند که این روزنامه‌نگار را روز ١١ اردیبهشت به مقامات ایرانی تحویل داده‌اند. در حالی که روز ۲۴ اردیبهشت، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران علی‌اکبر صالحی، از وضعیت وی ابراز بی‌اطلاعی می‌کرد.
۲۸ اردیبهشت، فاطمه تمیمی، وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای دادگستری مرکز، توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و به محل نامعلومی انتقال داده شد. این بازداشت بدون دستور قضایی و برخلاف قانون صورت گرفته است و از وضعیت او خبری در دست نیست.
افزایش فشار بر زندانیان سیاسی
زندانیانی که در حال گذراندن مدت محکومیت‌شان هستند، همچنان در معرض فشارهای جدید هستند.
آخرین خبرها حاکی است، مهدیه گلرو از فعالان جنبش دانشجویی، سه‌شنبه ششم اردیبهشت‌ماه و بهاره هدایت، فعال دانشجویی و زنان، شنبه دهم اردیبهشت به دادگاه انقلاب اسلامی فراخوانده شدند.
این دو فعال زن به دلیل عدم تکذیب بیانیه‌های منتشرشده از زندان و همچنین عدم شکایت از سایت‌هایی که این بیانیه‌ها را منتشر کرده‌اند، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «تبانی جهت اقدام علیه امنیت ملی» به شش‌ماه حبس محکوم شدند.
تایید حکم یک‌سال حبس تعلیقی به مدت پنج‌سال، برای درسا سبحانی، دانشجوی بهایی محروم از تحصیل، از فعالان کمپین یک میلیون امضا و فعال حقوق بشر از دیگر احکام صادر شده در اردیبهشت‌ماه است.
خانم سبحانی در دادگاه بدوی به اتهام تبلیغ علیه نظام، از طریق امضای کمپین‌های علیه نظام، ارسال ایمیل‌های ضد نظام و تبلیغ بهائیت، به یک سال حبس تعزیری محکوم شده بود.
نگرانی از وضعیت سلامت زندانیان سیاسی زن
به دلیل عدم رسیدگی و پاسخگویی به مشکلات و بیماری‌های زندانیان تعداد زیادی از آنها دچار امراض جسمی و عفونت‌های حاد شده‌اند. این امر در بین زندانیان به‌عنوان «شکنجه دائمی» معروف است.
فریبا کمال‌آبادی و مهوش ثابت به دلیل شرایط زندان، دچار بیماری ریوی شده‌اند و مطهره بهرامی نیز که از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد، به دلیل عدم رسیدگی پزشکی در زندان گوهردشت، در وضعیت نامناسب جسمی به سر می‌برد. تاکنون برای معالجه وی در خارج از زندان تسهیلاتی فراهم نشده است.
شرایط روحی شبنم مددزاده نامطلوب گزارش شده و محبوبه کرمی نیز با مشکلاتی چون تپش قلب، افسردگی حاد و… وضعیتی نگران‌کننده دارد. خانواده نسرین ستوده نیز شرایط جسمی وی را با توجه به کاهش وزن ۱۴ کیلویی، نگران‌کننده اعلام کرده‌اند.
فاطمه کروبی نیز بعد از ۷۱ روز بازداشت و حبس خانگی توانست جهت پیگیری امور درمانی از حبس خارج شود. او پیش از این با ممانعت نیروهای امنیتی برای پیگیری درمان خود روبه‌رو بود.
اردیبهشت‌ماه بدون هیچ مرخصی
در این ماه به هیچکدام از زندانیان سیاسی زن اجازه مرخصی داده نشد و فقط فخرالسادات محتشمی‌پور، فعال سیاسی، که از ۲۵ فروردین‌ماه به مرخصی آمده بود، همچنان در مرخصی به سر می‌برد.
خانواده مطهره بهرامی نیز که برای مرخصی استعلاجی و درمان وی در بیرون از زندان به دادستانی مراجعه کرده بودند، نه تنها پاسخ مثبت نگرفتند، بلکه با مواخذه و تهدید روبه‌رو شدند.
هاله سحابی نیز به دلیل نپذیرفتن پیشنهاد مقامات جهت ارائه تعهدنامه، از اعزام به مرخصی برای عیادت پدرش، عزت‌الله سحابی محروم شد.
اعتصاب غذا آخرین راه برای بیان اعتراض
زندانیان منتقل شده به زندان قرچک در وقت ملاقات با خانواده‌های‌شان، اعلام کردند در صورتی که به شرایط وخیم آنها رسیدگی نشود از روز پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه به خاطر برخوردهای دور از مقام و منزلت انسان و شرایط وخیمی که دارند دست به اعتصاب غذا خواهند زد.
رضا خندان، همسر نسرین ستوده نیز اعلام کرد به دلیل افزایش فشار بر خانم ستوده، برای تن دادن به اعتراف‌های اجباری، احتمال از سرگیری اعتصاب غذای او از اول خرداد وجود دارد.
کمپین حمایت از نسرین ستوده در واکنش به احتمال از سرگیری «اعتصاب غذای کشنده» نسرین ستوده، با انتشار اطلاعیه‌ای که امضای تعدادی از دانشمندان، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی را در پای خود دارد از وی خواست به‌خاطر فرزندانش مهراوه و نیما دست به اعتصاب غذا نزند.
محدویت برای تماس و ملاقات با زندانیان سیاسی زن
در اردیبهشت‌ماه سال جاری با انتقال ۲۵ زندانی سیاسی اوین به بند متادون اجازه تماس تلفنی آنها قطع شده است: بهاره هدایت، عالیه اقدام‌دوست، لیلا توسلی، عاطفه نبوی، مهدیه گلرو، نازنین حسن‌نیا، هنگامه شهیدی، فاطمه درویش، پروین جواد‌زاده، هانیه فرشی‌شتربان، لادن مستوفی، شعله طائب، منیژه نصراللهی، صحبا رضوانی، سوسن تبیانیان، نازیلا دشتی، فرح واضحان، کفایت ملک‌محمدی، زهرا جباری و فاطمه خرم‌جو از جمله زندانیان سیاسی زن اوین هستند که پس از انتقال به قرنطینه بند متادون زندان اوین از تماس و ملاقات با خانواده‌های خود محروم هستند.
نسرین ستوده، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق بشر، نیز علی‌رغم پیگیری‌های قانونی همسرش، همچنان از امکان ملاقات حضوری با فرزندانش محروم است.
وب‌سایت کلمه نیز۲۰ اردیبهشت ماه اعلام کرد که پس از انتقال شماری از زندانیان سیاسی زن به زندان قرچک ورامین واقع دربیابان‌های حوالی شرق تهران شرایط ملاقات برای همه خانواده‌ها فراهم نشد.
به گفته خانواده زندانیان شبنم مددزاده، مریم حاجیلویی، مطهره بهرامی و معصومه یاوری که توانستند با آنها ملاقات کنند، این ملاقات تحت شرایط بسیار نامناسبی صورت گرفت و برخورد ماموران زندان با آنها بسیار توهین‌آمیز بوده است. بر اساس گزارش‌های رسیده از زندان قرچک، در کل سالن تنها یک تلفن وجود دارد و با این شرایط امکان ارتباط زندانیان با خانواده‌های‌شان بسیار محدود است.
در حاشیه وضعیت زنان زندانی سیاسی
تشکلی تحت عنوان «برنامه نظارت بر حمایت از مدافعان حقوق بشر»، با صدور بیانیه‌ای مطبوعاتی، ضمن اطلاع‌رسانی جهانی در خصوص وکلا و فعالان حقوق بشری بازداشتی، خواستار اقدامی عملی در جهت آزادی نسرین ستوده و دیگر همکارانش شد.
همچنین با اجرای حکم محبوبه کرمی علی‌رغم بیماری و بازداشت خودسرانه مریم بهرمن، دو فعال حقوق زنان و حقوق بشر، فراخوان اعتراضی‌ای با عنوان برنامه نظارت بر حمایت از مدافعان حقوق بشر از سوی «فدراسیون بین‌‌المللی جامعه‌های حقوق بشر» و «سازمان جهانی مبارزه با شکنجه» شکل گرفت.
