نشست خبری هیأت ویژه رسیدگی به حادثه پلاسکو برگزار شد.

پلاسکو در آتش

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هیأت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو شنبه ۱۹ فروردین در سالن جابر ابن حیان دانشگاه تربیت مدرس نشستی خبری برگزار کرد تا به بحث درباره علت‌های فاجعه رخ‌داده بپردازد. در آغاز این مراسم دانشجویان شعار می‌دادند «پلاسکو را فراموش نکنیم».

محمد تقی احمدی، رئیس این هیأت ویژه گفت که تلاش هیأت ارایه‌ گزارش «به شیوه علمی» و خروج از دور باطل گزارش‌های «جهت‌دار» و «محرمانه» بوده‌است. او توضیح داد که از روش‌شناسی‌های متعدد، از جمله مصاحبه، بررسی نمونه‌های آوار، مطالعات حقوقی و غیره در تألیف این گزارش استفاده شده‌است.

سعید بختیاری، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و از دیگر اعضای هیأت ویژه بررسی پلاسکو به تشریح برخی از علل حادثه پرداخت و آن را به طور کلی در عدم رعایت مسائل ایمنی ساختمان و نیز مشکلات عملیات مهار آتش خلاصه کرد.

مجتمع تجاری پلاسکو صبح پنج‌شنبه ۳۰ دی ماه دچار آتش‌سوزی شد و در حالی که آتش‌نشانان برای مهار آن تلاش می‌کردند، ساختمان فرو ریخت و ده‌ها تن که اکثرا مأموران آتش‌نشانی بودند، زیر آوار مدفون شدند. آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو به مرگ دست‌کم ۲۲ نفر و مجروح شدن ۲۳۵ تن انجامید.

پس از این حادثه، جنجال‌ بر سر یافتن مقصران اصلی بالا گرفت. بسیاری شهرداری تهران را مسئول می‌دانستند، برخی انگشت اتهام را به سمت وزارت کشور و وزارت کار گرفتند، برخی بنیاد مستضعفان به عنوان مالک اصلی را مقصر اصلی به شمار آوردند، و انتقادها از عملکرد آتش‌نشانی، تجمع مردم در محل حادثه و پلیس نیز شنیده می‌شد.

دلایل فاجعه پلاسکو: از شهرداری تا مردم

به گفته بختیاری، دلایل گسترش سریع آتش در پلاسکو متعددند و از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: وجود مقادیر بسیار زیاد پارچه، درکار نبودن پلکان اضطراری، مسئله‌دار بودن پلکان موجود در ساختمان، فقدان فضابندی و جداسازی مقاوم در برابر آتش، مشکلات فنی لوله‌های قائم آتش‌نشانی و عدم تعمیر و نگهداری درست از آنها، وجود موانع بسیار در برابر فعالیت آتش‌نشان‌ها.

او با اشاره به خطر زلزله تأکید کرد که مسائل ایمنی در ساختمان‌سازی در ایران رعایت نمی‌شود.

علی‌اکبر آقا کوچک، قائم مقام رئیس هیأت ویژه بررسی پلاسکو نیز در توضیح فنی شیوه ریزش گفت که پس از دو بار ریزش ساختمان در حدود سه‌ساعت پس از آغاز آتش‌سوزی «مرحله سوم تخریب آغاز شده و با ضربات مختلف پیش‌رونده ناشی از ضربه کف‌ها سبب کمانش‌کردن ستون‌های ساختمان شده و در نهایت پلاسکو حدود ۱۱:۳۳ پیش از ظهر به طور کامل فرو ریخت.»

او شایعات مبنی بر امکان وقوع انفجار برنامه‌ریزی‌شده یا گسترده را رد کرد و گفت تنها چند انفجار رخ داده که ناشی از انفجار کپسول‌های گاز بود.

باقر مرتضوی، عضو دیگر هیأت بررسی انتقادها را متوجه پلیس و آتش‌نشانی کرد و گفت که پلیس باید تا شعاع ۶۰ متری محل حادثه را «حتی شده به زور» تخلیه می‌کرد. او همچنین با انتقاد از مدیریت عملیات آتش‌نشانی گفت که عملیات مهار آتش «طبق اصول استاندارد حمله به آتش انجام نشد».

او گفت که برق ساختمان حین اطفاء حریق قطع نشده بود و «نیروهای مزاحم» تا آخرین دقایق عملیات در ساختمان حضور داشتند. او توضیح داد که آتش‌نشانی در زمان حادثه پلاسکو تیم ایمنی نداشته و هنوز هم مجهز به تیم تخصصی سازه نیست.

مرتضوی گفت که نیروهای آتش‌نشانی باید پیش از ساعت ۱۰:۵۰ دستور تخلیه نیروها را صادر می‌کردند اما این دستور دقایقی پس از ساعت ۱۱ و وقوع نخستین مرحله ریزش ساختمان صادر شده‌است.

مهدی هداوند، دکترای حقوق و عضو دیگری از این هیأت بررسی انتقادها را به سوی شهرداری نشانه رفت و گفت که «اگر مالک ساختمان نسبت به ایمن‌سازی آن اقدام نکند، شهرداری وظیفه داشته که در اجرای قانون وارد شود و نسبت به ایمن‌سازی پلاسکو اقدام کند.» مالک ساختمان یعنی بنیاد مستضعفان نیز به دلیل کوتاهی در حفظ امنیت مجتمع پلاسکو مقصر بوده است.

او توضیح داد که بنا به اعلام سازمان تأمین اجتماعی، ۳۰۰ کارگاه در پلاسکو ثبت شده بوده و وجود کارگاه در این ساختمان، شرایط ایمنی خاص‌تری نسبت به یک ساختمان تجاری معمولی را ایجاب می‌کنند.

او تأکید کرد که در مورد پلاسکو، سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران مستقیماً مسئول است و وزارت کشور نیز در سطح «کلان» مسئولیت نظارت بر شهرداری‌ها را برعهده دارد و بدین‌ترتیب، غیرمستقیم در مورد مشکل فقدان ایمنی پلاسکو مسئول بوده‌است.

نصرالله طهماسبی، رئیس کمیته بیمه هیأت ویژه بررسی پلاسکو نیز خبر داد که در پلاسکو تنها ۱۶۷ واحد بیمه بودند و در میان کل واحدهای صنفی فعال در این مجتمع، تنها ۳۰۰ واحد کارکنان خود را ــ یعنی ۷۱۳ تن در مجموع کل افراد مشغول به کار در پلاسکو ــ تحت پوشش بیمه قرار داده بودند. او گفت که از اسفند گذشته برای ۵۴۵ تن بیمه بیکاری مقرر شده‌است.

محمد فاضلی، دیگر عضو این کمیته نیز انتقادها از مردم را نمایندگی کرد و گفت که مردم نسبت به خرید آخرین گوشی موبایل حساسیت بیشتری دارند تا نسبت به رعایت ایمنی، و توضیح داد که ۶۴ درصد ایرانیان در خانه‌هایشان کپسول اطفای حریق ندارند.

او خواستار وقوع نوعی «رستاخیز آگاهی» در ایران شد و پیشنهاد داد که حادثه پلاسکو به کتاب‌های درسی وارد شود.


● پرونده ویژه: ۱۳۹۵: سال پلاسکو