یک روزنامه‏‏‌نگار ایرانی‏‌تبار شبکه خبری «الجزیره» که در سوریه بازداشت شده بود، به ایران منتقل شده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس از دبی خبر داد که مسئولین سوریه‏‌ای اعلام کرده‏‌اند که دولت این کشور «دروتی پرواز»، روزنامه‏‌نگار ۳۹ ساله بخش انگلیسی شبکه الجزیره را که ماه گذشته در هنگام ورودش به دمشق بازداشت شده بود، به تهران تحویل داده است.

این روزنامه‏نگار که ملیت ایرانی، آمریکایی و کانادایی دارد، از سوی شبکه تلویزیونی الجزیره، برای پوشش رویدادهای اعتراضی مردم علیه رژیم بشار اسد، به سوریه فرستاده شده بود.

وی برای آخرین بار، در روز ۲۹ آوریل، هنگام حرکت از دوحه به سوی دمشق دیده شده بود. روز چهارم ماه مای، شبکه الجزیره از قول مقام‏های سوریه‏ای اعلام کرد: «دمشق اطلاعی از دروتی پرواز ندارد.»
مقام‏های ایرانی هم بلافاصله انتقال روزنامه‏نگار ایرانی را انکار کردند و پس از آن، خبر را نه تایید و نه تکذیب کردند.

به نوشته آسوشیتدپرس، در صورت تأیید انتقال این روزنامه‏نگار به ایران، اتهام همکاری بین دمشق و تهران برای خاموش کردن جنبش اعتراضی در سوریه، علنی می‏شود.

شبکه خبری الجزیره از مقام‏های جمهوری اسلامی خواسته اطلاعاتی از روزنامه‏نگار خود به این شبکه بدهند و خواهان آزادی فوری او شده است.

پدر این روزنامه‏نگار، فرد پرواز که در کانادا به سر می‏برد، به خبرگزاری آشوسیتدپرس گفته است بنا بر خبرهایی که الجزیره منتشر کرده، دختر وی به ایران فرستاده شده و اظهار امیدواری کرده است که مقام‏های کانادایی این موضوع را دنبال کنند.

برای بررسی وضعیت خانم دروتی پرواز، با رضا معینی، مسئول بخش فارسی «سازمان گزارشگران بدون مرز» در پاریس، تماس گرفتم.

سوریه در یک اقدام بی‏سابقه، یک روزنامه‏نگار ایرانی‏تبار، با ملیت‏های ایرانی، آمریکایی و کانادایی را به ایران تحویل داده است. شما چه خبرهای تازه‏ای در این زمینه دارید؟

رضا معینی: در رابطه با خبرنگاران، شاید امری تازه باشد، ولی چنین اقدامی از طرف سوریه در رابطه با انتقال کسانی که در سوریه بوده‌‏اند و حتی ملیت‌‏های دیگر داشته‏‌اند، اولین بار نیست. یعنی چندین‌‌بار تکرار شده که مقامات سوریه‏‌ای، افرادی را که به سوریه رفته‏‌اند به ایران تحویل داده است.

حداقل دو مورد آن را می‏‌دانیم. در طول چند سال گذشته، دوتن از فعالان سیاسی که برای دیدار خانواده‌‏شان به سوریه رفته بودند، به ایران فرستاده شده‏‌اند. در آن‏‌جا مدت‏‌ها ناپدید بوده‏‌اند و بعد بازداشت‏‌شان از سوی مقامات ایرانی اعلام شد.

خبر تازه‏ای از این روزنامه‏نگار، از طرف مقام‏های ایرانی منتشر شده است؟

خیر؛ خبری را که شبکه الجزیره در روز (۲۱ اردیبهشت، یازدهم ماه مای) منتشر کرده بود، بر مبنای اطلاعیه‏ رسمی‏ای است که یکی از نهادهای رسمی کشور سوریه، در پاسخ به پرسش ما و چند سازمان دیگر در این زمینه منتشر کرده است.

همان‏گونه که شما گفتید، خانم پرواز در روز ۲۹ آوریل وارد فرودگاه دمشق شده‏اند. ایشان را آن‏جا بازداشت می‏کنند. از آن تاریخ خبری از ایشان نبود. روز دهم ماه مای، روزنامه رسمی دولتی سوریه، «الوطن»، در خبری این مسئله را طرح کرده بود که گویا خانم پرواز کشور سوریه را ترک کرده‏اند.

همان روز «سازمان گزارشگران بدون مرز»، در اطلاعیه‏ای، از مقامات سوریه‏ای خواست به این پرسش پاسخ بدهند که چگونه است که امروز به این‏صورت و در یک نقل قول غیرمستقیم طرح می‏کنند که: یک مقام رسمی گفته است خانم پرواز کشور را ترک کرده است. در این اطلاعیه پرسیده بودیم که وقتی کسی کشور را ترک می‏کند، به چه شکل این‏کار را می‏کند، اگر نتواند از هواپیما استفاده کند؟

در پاسخ به این پرسش و پرسش‏های دیگری که دیگر شبکه‏ها، از جمله الجزیره، به عنوان مسئول و کارفرمای خانم پرواز طرح کرده بودند، اطلاعیه‏ای از سوی مقامات سوریه به دست ما رسید.

نکته‏ی جالب این است که وقتی از سوی خبرنگاران خارجی از آقای صالحی راجع به خانم پرواز و ناپدید شدن او در فرودگاه دمشق سئوال شده بود، ایشان گفته بودند: من بی‏اطلاعم، ولی کسب اطلاع خواهم کرد و خواهم گفت. تا امروز البته ایشان پاسخی نداده‏اند. این صحبت آقای صالحی درست همان موقعی بوده که گویا در مشایعت کنسول ایران در سوریه، خانم دروتی پرواز را به ایران فرستاده‏اند.

یعنی مسئله انتقال خانم دروتی پرواز به ایران، از طرف مقام‏های سوریه به‏طور رسمی تأیید شده است؟

بله… بله… به شکل رسمی، همانگونه که الجزیره گفته، در نامه‏ای از طرف مقامات سوریه‏ای تایید شده است که ما هم نسخه‏ای از آن نامه را داریم. به‏طور مشخص و به طور رسمی مقامات سوریه همین مسئله را طرح کرده‏اند و خیلی رسمی گفته‏اند که در فلان تاریخ، با فلان پرواز و با حضور کنسول ایران در دمشق، خانم پرواز به طرف ایران فرستاده شده است.

رفتار حکومت سوریه با روزنامه‏نگاران خارجی و محلی، به‏ویژه هنگام اعتراض‌های مردمی علیه رژیم بشار اسد، باعث اعتراض‏های گوناگونی شد. از جمله سازمان گزارشگران بدون مرز، در اقدامی اعتراضی در روز آزادی مطبوعات، در برابر سفارت سوریه حاضر شد و به دیوارهای سفارت رنگ پاشید. آیا این اقدام سازمان شما، واکنشی هم از سوی سفارت یا دولت سوریه داشت؟

ما در آن روز، در اعتراض به وضعیت روزنامه‏نگاران در سوریه، به شکل عمومی و در حمایت از جنبش‏هایی که در کشورهای عربی انجام گرفته و به‏ویژه در اعتراض به اعمال فشارهایی که در حق روزنامه‏نگاران صورت می‏گیرد، به شکل سمبلیک در مقابل سفارت سوریه، به عنوان سمبل یکی از کشورهای سرکوبگر تجمع داشتیم.

ما به دیوار سفارت رنگ نپاشیدیم، جوهر پاشیدیم؛ با این شعار که: «آزادی بیان و مطبوعات در سوریه مورد تهدید است.» پس باید جوهر ریخته شود، نه خون. در این زمینه، در فهرستی که همان روز انتشار دادیم، خیلی مشخص و معین از آقای بشار اسد، به عنوان یکی از دشمنان آزادی مطبوعات نام بردیم و خواهان آزادی روزنامه‏نگاران و آزادی عمل برای همه روزنامه‏نگاران شدیم.

با توجه به پیشینه بد آزادی مطبوعات و روزنامه‏نگاران در جمهوری اسلامی، شما سرنوشت خانم پرواز را چگونه پیش‏بینی می‏کنید؟

ما نگرانیم! جمهوری اسلامی باید پاسخ بدهد. مقامات جمهوری اسلامی با این‏که می‏دانستند که خانواده و همکاران و بخشی از روزنامه‏نگاران جهان نگرانند که چه بر سر این روزنامه‏نگار آمده، تاکنون هیچ موضعی نگرفته‏اند، هیچ پاسخی نداده‏اند و هیچ صحبتی نکرده‏اند.

این سکوت نگران‏کننده است. نگران کننده است، ولی تعجب‏برانگیز نیست. جمهوری اسلامی مانند سوریه و شاید بهتر بگویم سوریه مانند جمهوری اسلامی، برای پاسخ به آزادی مطبوعات از زور و سرکوب استفاده می‏کند.

ما در همان اطلاعیه سوم مای، تاکید کرده‏ایم که بدون شک، استفاده از زور و سرکوب برای پاسخ دادن به آزادی مطبوعات و روزنامه‏نگاران، در بین کشورهای دیکتاتوری، به نوعی جمع‏بندی تجربه و استفاده می‏شود.

در این مورد، به‏طور مشخص می‏شود سوریه را نام برد که از ایران الگوبرداری می‏کند. چه در رابطه با اخراج روزنامه‏نگاران خارجی، چه در رابطه با شلیک مستقیم به روزنامه‏نگاران و دستگیری و بازداشت و حتی اخیراً آزاد کردن‏های با قید وثیقه‏های سنگین. نمونه آن همین چندروز پیش اتفاق افتاد که تعدادی از روزنامه‏نگاران سوریه‏ای با وثیقه‏های بسیار سنگین آزاد شده‏اند.

ما نگرانیم، ولی منتظریم که جمهوری اسلامی در این رابطه رسماً موضع بگیرد.

سازمان شما ایران و چین را بزرگ‏ترین زندان روزنامه‏نگاران در جهان توصیف کرده است. از وضعیت کنونی روزنامه‏نگاری و روزنامه‏نگاران در ایران چه خبرهایی دارید؟

واقعیت این است که وضعیت آزادی مطبوعات، چه آزادی مطبوعات در ایران و چه روزنامه‏نگاران ایرانی، به نوعی گروگان جنگ قدرت و حاکمیت جمهوری اسلامی هستند.

این نکته‏ای پوشیده نیست که از ۲۲ خرداد، همان اندک میزانی که از آزادی مطبوعات مانده بود، آن هم به یغما رفت. دستگیری‏ها بسیار بسیار زیاد است. ما این آمار را در همان روز سوم مای مای، «روز جهانی آزادی مطبوعات» اعلام کردیم.

در ایران بیش از ۴۶ روزنامه‏نگار و وب‏نگار، هم‏اکنون در زندان به‏سر می‏برند. از این تعداد، نزدیک به ۳۲ نفر به حبس و حبس‏های طویل‏المدت محکوم شده‏اند. تعداد زیادی از این زندانیان در وضعیت بسیار وخیمی به‏سر می‏برند و شرایط‌‏شان بسیار نگران‌کننده است.

در این رابطه، هرهفته ما به نهادهای بین‏المللی، از جمله کمیساریای عالی حقوق بشر گزارش می‌دهیم و از آن‏ها می‏خواهیم که از ایران به عنوان عضوی از شورای حقوق بشر سازمان ملل بخواهند که موازین بین‏المللی را رعایت کند و دست‏کم حقوق اولیه زندانیان را رعایت کند.

من در این زمینه، ازجمله بر حق ملاقات و حق درمان که از بسیاری از این روزنامه‏نگاران و وب‏نگارانی که بیمارند و نیاز فوری به مداوا دارند سلب شده است، تاکید می‏کنم. خواست ما این است که دست‏کم این حقوق رعایت شود.