هجدهم نوامبر ۲۰۲۴ جمعی از فعالان فمنیست دانشجویی جهان جنوبی با دعوت از دپارتمان مطالعات زنان و جنسیت دانشگاه چپل هیل کارولینای شمالی به بررسی و تحلیل وضعیت خشونت در کشورهای ایران، مناطق کردستان، فلسطین و افغانستان پرداختند.
در این نشست که به مناسبت روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان برگزار می‌شد، رئیس دپارتمان مطالعات زنان، دکتر آریانا ویجیل مروری کوتاه بر تاریخ این روز و قتل خشونت آمیز خواهران میرابل داشت و اشاره‌ای به آمار زن‌کشی در سال ۲۰۲۳ کرد. طبق این گزارش در سال دو هزار و بیست و سه میلادی هر ده دقیقه یک زن کشته شده است. این خبر با هشتگ NoExcuse به اشتراک گذاشته می‌شود.
در ادامه این پنل روژین مکریان، پژوهشگر و محقق دانشگاه کرک ایرلند، تفسیر و تحلیل خود را از مفهوم و فلسفه جنبش «ژن، ژئان، ئازادی» با به اشتراک گذاشتن عکس ژینا امینی سمبل خیزش «زن، زندگی، آزادی» آغاز کرد. مکریان در چهار قسمت به بررسی این مهم پرداخت. بخش اول ارائه او به لحظه انقلاب «ژن، ژئان، ئازادی» در روژهلات اختصاص داشت، بخش دوم به خاستگاه، مفهوم و ریشه این شعار. مکریان در بخش سوم به کنفدرالیسم دموکراتیک و رژاوا پرداخت و در بخش آخر به زنان کرد رژهلات، در جایگاه پیشگامان انقلاب «زن، زندگی، آزادی» و احکام اعدام آنها پرداخت.
این مفسر و تحلیلگر سیاسی فمنیست پس از توضیح کوتاهی درباره تاریخ ملت کرد به تقسیم سرزمین‌های کردنشین توسط چهار کشور ایران، ترکیه، عراق و سوریه اشاره کرد. او گفت جمعیت بین ۳۵ تا ۴۰ میلیونی کردها با جابه‌جایی اجباری، ادغام، قتل‌عام ، قتل‌های دسته‌جمعی و تخریب محیط زیستشان مواجه شدند. مکریان سپس نقش زنان روژاوا در جنبش رهایی بخش کردستان را به تفسیر بررسی کرد. در این بخش تاکید او تاکیرد کرد زنان در رژاوا بر اساس اصول کنفدرالیسم دموکراتیک حکمرانی می‌کنند. درادامه توضیح افقی قدرت، سیستم هم ریاستی، نهادهای خودمختار زنان (جینوار یا همان شوراهای زنان) و یگان‌های محافظت از زنان توسط مکریان از روش‌های این نوع حکمرانی برشمرده شد.
پس از مرور جنبش رهایی بخش زنان کردستان از کوه‌های قندیل تا روژوا و سپس روژهلات تاریخ و وضعیت زنان مبارز کُرد، احکام و هزینه‌های سنگین و سرکوب این زنان در زندان‌های ایران بررسی شد. نخست قتل ژینا امینی سمبل خیزش و جنبش زن، زندگی، آزادی مرور شد. سپس روایت عاطفه نبوی، فعال دانشجویی فمنیست هم‌بند شیرین علم هولی به اشتراک گذاشته شد و در ادامه تاکید شد شعار ژن، ژیان، ئازادی برای اولین بار در ایران در زندان اوین از زبان این مبارز کُرد که توسط جمهوری اسلامی اعدام شد، شنیده و روی دیوار کنار تختش در زندان اوین به دست او حکاکی شده بود. شیرین علم هولی در هنگام اعدام فقط ۲۸ سال داشت.
در ادامه این نشست مروری بر وضعیت زینب جلالیان تنها زندانی زن در ایران که به حبس ابد محکوم است صورت گرفت و از وضعیت بیماری‌های جسمی و عدم دسترسی او به خدمات پزشکی در زندان سخن گفته شد. او که از سال ۲۰۰۰ میلادی در زندان اوین به‌سر می‌برد به دلیل عفونت ریه‌ها و دستگاه گوارش از ضعف سیستم ایمنی رنج می‌برد و بینایی او به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. زینب جلالیان در زندان حتی به عینک هم دسترسی ندارد.
روژین مکریان همچنین گزارش مفصلی از وضعیت پخشان عزیزی و وریشه مرادی در زندان اوین به حاضرین ارائه داد. در این بخش ضمن اشاره به حکم اعدام پخشان عزیزی بخشی از نامه‌ها و روایت‌های او بازخوانی شد.
از کودکی او به‌عنوان جدایی‌طلب و عضوی از جنس دوم جامعه برچسب خورد و هرگز به عنوان یک شهروند واقعی شناخته نشد. برای حکومت مرکزی، کردها بی‌ارزش و ناچیز هستند، اما برای مجازات‌هایشان سنگین‌ترین و بزرگترین هزینه‌ها را تحمل می‌کنند.
همچنین اشاره شد که پخشان عزیزی در پاسخ بازجویی که از او پرسید چرا حقیقت را پنهان می‌کنی گفت که آنها عمیق‌ترین حقیقت اجتماعی را پنهان کرده اند: جوهره زن بودن او، هویت او، کرد بودن او، زندگی او و آزادی او. پخشان عزیزی در پاسخ بازجو از او پرسیده است از چه حقیقت و چه پنهان‌کاری صحبت می‌کنید؟
در پایان روژین مکریان این‌گونه به شرح وضعیت وریشه مرادی پرداخت:
یک فعال زن کرد و عضو «کژار» (جامعه زنان آزاد شرق کردستان) در مقابله با تاریکی داعش در کوبانی مبارزه کرد (و به‌شدت مجروح شد). در تاریخ ۱ اوت ۲۰۲۳ دستگیر شد. در آوریل ۲۰۲۴، «دادگاه» ایران او را به اتهام «بغی» (قیام مسلحانه) متهم کرد. در یک محاکمه نمایشی در ۱۱ نوامبر به اعدام محکوم شد. او همچنان به مقاومت انقلابی خود ادامه می‌دهد. در ژوئیه ۲۰۲۴ از حضور در دادگاه خودداری کرد.در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴، هم‌زمان با روز جهانی مبارزه با اعدام، اعتصاب غذا کرد.
من یک زن کرد هستم که در خاورمیانه زندگی می‌کنم، و زندگی من فقط برای خودم نبوده است. خود را به پیشبرد آزادی اجتماعی برای مردم این منطقه وقف کرده‌ام و به این مسیر ادامه خواهم داد، زیرا زندگی با آزادی و کرامت ارزش هر تلاشی را دارد. انسان باید یا زندگی‌ای پر از هدف و معنا داشته باشد، غنی شده با آزادی، یا اصلاً زندگی نکند. تنها «جرم» من تعهدم به مسئولیت اجتماعی است. من همچنان از مبارزاتم علیه نیروهای تروریستی داعش در کوبانی حمایت می‌کنم و به مبارزه علیه هر شکلی از ستم علیه زنان ادامه خواهم داد ـ از کردستان تا بلوچستان، از ایران تا افغانستان‌ـ تا زمانی که آرمان‌های «ژن، ژیان، آزادی» (زن، زندگی، آزادی) تحقق یابد.
وریشه مرادی
*نویسنده در این نوشته به بخش‌های دیگر پنل که به خشونت به زنان در فلسطین و افغانستان پرداخته شده اشاره‌ای نکرده و این گزارش را به بحث‌های مرتبط با زنان مناطق کردستان و جنبش «ژن، ژئان، ئازادی» اختصاص داده است.