مجتبا یوسفی‌پور – هفته‌ی گذشته، چند روز مانده به گشایش جشنواره‌ی فیلم کن، این جشنواره در کانون اصلی خبرهای سینمایی قرار گرفت و تمامی نگاه‌ها را به خود معطوف کرد. جشنواره‌ی فیلم کن که یکی از مهم‌‌ترین مراکز معرفی سینمای ایران در غرب، در سال‌های گذشته بوده است، برای سینماگران و سینمادوستان ایرانی از اهمیت بسیاری برخوردار است.این هفته نگاهی داریم به حاشیه‌های جشنواره‌ی کن در ایران به همراه مروری بر خبرهایی که در سایه‌ی اخبار این جشنواره، مجال چندانی برای بروز پیدا نکردند.
کن، این کن دردسرساز
این‌روز‌ها می‌شود تنها یک ستون کامل را به «علیرضا سجادپور»، معاونت نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد اسلامی و گفته‌های روزانه‌‌ی او اختصاص داد.
ماجرا از این قرار است که معاونت سینمایی جدید در آغاز کار خود، یکی از اهداف اصلی‌اش را نظارت و نظم دادن به ارسال و نمایش فیلم‌های ایرانی به جشنواره‌ها اعلام کرد. بر این اساس فیلمسازان و تهیه‌کنندگان دیگر مجاز نیستند مستقیماً فیلم‌هایشان را به جشنواره‌ها بفرستند و پیش از ارسال آثارشان، می‌بایست مجوز لازم را از معاونت نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد دریافت کنند. بر این اساس برخی فیلم‌ها حتی با وجود داشتن مجوز برای نمایش عمومی در داخل کشور، مجاز به نمایش در خارج از ایران نخواهند بود.
امسال نیز همچون سال‌های گذشته، تعدادی از فیلم‌ها برای شرکت در جشنواره‌ی فیلم کن برگزیده و برای مدیریت هنری این جشنواره ارسال شدند و در نهایت هیچکدام به بخش‌های اصلی جشنواره‌ی کن راه نیافتند. اما ناگهان در آخرین لحظات اعلام شد دو فیلم از سه فیلمساز ایرانی، در بیست و چهارمین جشنواره‌ی فیلم کن به نمایش در‌می‌آید: «به امید دیدار» ساخته‌ی «محمدرسول‌اف» و «این فیلم نیست» ساخته‌ی مجتبی میرطهماسب و جعفرپناهی.
مجتبی میرطهماسب همان فیلمسازی است که دو سال پیش هنگام سفر به آمریکا برای دیدار با اعضای آکادمی علوم سینمایی آمریکا به همراه گروهی دیگر از فیلمسازان،گذرنامه‌اش همراه با گذرنامه‌ی «فاطمه معتمدآریا» توقیف و ممنوع الخروج شد.
از سوی دیگر با توجه به محکومیت قضایی رسول‌اف، در نشریات ایران خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فیلم او به شکل غیرقانونی ساخته و به کن ارسال شده است. این خبر بلافاصله سجادپور را وادار به واکنش کرد. او اعلام کرد که فیلم «به امید دیدار» ساخته‌ی «محمدرسول اف» با مجوز و نظارت دولت ساخته شده است، اما هنوز درخواستی از سوی او برای شرکت در جشنواره‌ی فیلم کن دریافت نشده است. کمی بعد سجادپور اعلام کرد رسول اف درخواست شرکت در جشنواره فیلم کن را به معاونت سینمایی ارسال کرده و درخواست او در دست بررسی است. البته سجادپور او همه‌ی این‌ها را زمانی اعلام می‌کرد که نام فیلم «به امید دیدار»، در برنامه‌ی نمایش جشنواره‌ی فیلم کن قرار گرفته بود و در عمل صدور یا عدم صدور مجوز توسط معاونت نظارت و ارزشیابی نمی‌توانست تأثیری در نمایش فیلم در کن داشته باشد.
حال سجادپور در آخرین اظهارنظرش از برخورد توبیخی با فیلمسازانی خبر داده است که در جشنواره فیلم کن شرکت کرده‌اند. همچنین همسر رسول اف در جلسه‌ی نمایش فیلم «به امید دیدار» در جشنواره کن، اعلام کرد که مأموران امنیتی رسول‌اف را برای بازجویی درباره‌ی فیلمش احضار کرده‌اند.
پروژه‌ی ۵۰ میلیارد تومانی سینمای ایران
هفته‌ی گذشته اشاره‌ای کردیم به فیلم «پیامبر اکرم» که از پروژه‌های «فاخر» به‌شمار می‌آید و «مجید مجیدی» کارگردانی آن را به عهده دارد. این هفته روزنامه‌ی «بانی فیلم» از نزدیک شدن مراحل فیلمبرداری این فیلم با عوامل بین‌المللی خبر داد. «ویتوریو استورارو» فیلمبردار سر‌شناس ایتالیایی و برنده‌ی جایزه‌ی اسکار که آثاری چون «آخرین امپراطور»، «اینک آخرالزمان» و «آخرین تانگو در پاریس» را در کارنامه‌ی خود دارد، مدیریت فیلمبرداری این پروژه را بر عهده خواهد داشت و «حمید خضوعی ابیانه» فیلمبردار شناخته شده‌ی ایرانی در سمت فیلمبردار دوم او را یاری خواهد کرد.
«میلجن کرکا کلجاکویچ» طراح صحنه‌ی یوگسلاوتبار طراح صحنه‌ی این فیلم خواهد بود. سینمادوستان ایرانی او را برای طراحی صحنه‌ی فیلم «زیرزمین» ساخته‌ی تحسین شده‌ی «امیر کوستاریکا» و برنده‌ی نخل طلای جشنواره‌ی فیلم کن به یاد می‌آورند. گروهی از کارگردانان سینمای ایران چون «رضا میرکریمی»، «بیژن میرباقری» و «سیروس حسن‌پور» نیز در گروه کارگردانی، مجیدی را در این پروژه یاری خواهند داد. با این لشکرکشی عظیم از بهترین‌های سینمای ایران و جهان، بالطبع توقع‌ها از حاصل این کار بسیار بالا خواهد رفت. این پروژه به‌زودی در دکورهای ساخته‌شده در اطراف قم فیلمبرداری خود را آغاز و به احتمال زیاد در چندین کشور فیلمبرداری خواهد شد. فیلم حداقل به زبان فارسی، انگلیسی و عربی پخش خواهد شد و خبرهایی از سرمایه‌ای ۵۰ میلیاردتومانی برای تولید آن به گوش می‌رسد.
در این میان «علی مصفا» بازیگر شناخته شده‌ی سینما هفته‌ی گذشته پروانه‌ی ساخت دومین فیلمش با عنوان «پای بی‌قرار» را دریافت کرد. ظاهراً قرار است او تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم باشد و هنوز خبری از انتخاب عوامل اعلام نشده است.
دو فیلم تازه در مورد «ندا آقاسلطان»
گویا فروش میلیاردی فیلم «اخراجی‌های ۳» خیال مسئولان را آسوده کرده است که دیگر کسی زیاد نگران جنبش سبز و مسائل مربوط به آن نیست و می‌شود با خیال راحت به این موضوع پرداخت.
به تازگی «علیرضاسجادپور» به مناسبت نزدیک بودن اکران عمومی فیلم «پایان‌نامه» و حواشی مربوط به آن و ارتباط موضوع فیلم با ماجرای «ندا آقاسلطان»، در گفت‌وگو با «خبرگزاری فارس» اعلام کرده است:«”پایان‌نامه”درباره‌ی «ندا آقاسلطان» ساخته نشده است، اما به تمام کسانی که نگران این امر بودند هشدار و نوید می‌دهم، دو فیلم درباره‌ی «ندا آقاسلطان» درحال ساخت است تا بر نگرانی‌هایشان افزوده شود و ما قطعاً درباره‌ی وی فیلم خواهیم ساخت.»
در تولیدات سال گذشته دو فیلم به‌طور مستقیم به موضوع انتخابات ریاست جمهوری می‌پرداختند: «اخراجی‌های ۳» که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را در قالب طنز دستمایه قرار داده بود و دیگر فیلم «پایان‌نامه» ساخته‌ی «حامد کلاهداری» که حوادث بعد از انتخابات را به تصویر می‌کشید و قرار است به‌زودی نمایش عمومی خود را آغاز کند. این فیلم که در جشنواره‌ی فیلم فجر مورد انتقاد شدید تماشاگران و منتقدان قرار گرفت، برای کشاندن تماشاگران به سینما‌ها دست به تمهیدات زیادی زده است. جدا از تبلیغات گسترده، قرار است به تماشاگران این فیلم به قید قرعه سکه‌های بهار آزادی و همچنین ماشین‌های استفاده شده در فیلم جایزه داده شود.
حال اگر وعده‌های سکه و ماشین تماشاگران را برای تماشای «پایان‌نامه» به سینما‌ها بکشاند، آن‌وقت احتمالاً مسئولان سینمایی در ساخت تولیداتی از این دست راسخ‌تر خواهند شد!
باز هم کن، این کن بی‌ارزش!
حتماً شنیده‌اید که می‌گویند گربه دستش به گوشت نمی‌رسد می‌گوید پیف، بو می‌دهد! شده است حکایت برخورد مسئولان سینمایی و برخی فیلمسازان ایرانی با جشنواره‌های خارجی به‌ویژه جشنواره‌ی فیلم کن.
اولین اظهار نظر در مورد این جشنواره باز هم به کسی تعلق ندارد جز «علیرضا سجادپور». او در گفت‌وگو با خبرنگار «شبستان» درباره‌ی این جشنواره گفت: «حضور ایران در بازار کن بسیار فعالانه و پررنگ است. بخش رقابتی این جشنواره نیز پشیزی برای ما نمی‌ارزد و سازندگان فیلم‌های حاضر در کن باید پاسخگو باشند (…) برنامه‌ی ما تعامل با جشنواره‌هاست اما نه جشنواره‌ای سراسر سیاست‌زده همچون کن.»
ایران امسال با سه غرفه در بازار فیلم کن حضور دارد. فیلم‌هایی مانند «یک حبه قند» ساخته‌ی «رضامیرکریمی»، «آسمان محبوب» ساخته‌ی «داریوش مهرجویی»، «سن پطرزبورگ» ساخته‌ی «بهروز افخمی» و «۳۳ روز» ساخته‌ی «جمال شورجه» نمونه‌هایی از فهرست بلندبالای تولیدات سینمایی است که در این بازار برای فروش عرضه می‌شوند و احتمالاً همچون سال‌های قبل، بدون یافتن خریداری به کشور بازگردانده می‌شوند.
جمال شورجه درباره‌ی این جشنواره به «خبرآنلاین» گفت: «جشنواره‌ی کن جشنواره‌ای است که عمدتاً به فیلم‌ها و فیلمسازانی که در سال‌های گذشته به انقلاب و نظام پشت کرده‌اند توجه می‌کند. نمونه‌‌اش محسن مخملباف که اکنون در فرانسه زندگی می‌کند.»
همچنین «سیما فیلم» نیز تعدادی از مجموعه‌های تلویزیونی خود را برای فروش در بازار کن عرضه می‌کند. سریال‌های «مختارنامه»، «یوسف پیامبر»، «نردبام آسمان» و «مدارصفر درجه» از تولیداتی هستند که امسال در بازار فیلم کن عرضه می‌شوند.
فرج الله سلحشور کارگردان مجموعه‌ی «یوسف پیامبر» در گفت‌وگو با «ایسنا» درباره‌ی عرضه‌ی این مجموعه‌ی تلویزیونی و امید به فروش آن در کن گفت: «فکر می‌کنم از سریال من استقبال نشود، چون سیاه‌نمایی نیست و به‌نوعی ضد صهیونیستی است. علاوه بر این، فیلم، اسلام، اخلاق، قرآن و مدیریت اسلامی را ترویج می‌کند که سینمای غرب و گردانندگان جشنواره به آن علاقه‌ای ندارند.» او در گفت‌وگویی دیگر در ارتباط با حضور در جشنواره‌ی فیلم کن گفته است: «سفر به کن به معنای تأیید کردن سینمای مبتذل دنیاست و من در آن به جز تفریح، گردش و استراحتی چند روزه هیچ دستاوردی نمی‌بینم، ضمن آنکه این تنها یک ادعاست که باید در جشنواره‌ها حضور مؤثر و فعال داشته باشیم.»
البته سلحشور به این موضوع اشاره نمی‌کند که جشنواره‌ی کن، کوچک‌ترین هزینه‌ای برای حضور افراد در بازار فیلم جشنواره نمی‌پردازد و خود افراد و پخش‌کننده‌ها هستند که باید کل هزینه‌ی این سفر و شرکت در کن را به‌عهده بگیرند. با این حساب هزینه‌ی «سفر تفریحی، گردشی و استراحتی» ایشان و دیگر مدیران سینمایی از کجا و از جیب چه کسی پرداخت می‌شود؟ این سؤالی است که شاید بد نباشد آنان که نگران بیت‌المال هستند، پاسخی به آن بدهند.
و دستمزدهای میلیونی؟
صحبت از بیت المال شد، یاد دستمزدهای میلیونی افتادیم. به‌تازگی مجله‌ی «همشهری جوان» فهرستی منتشر کرده است از رقم دریافتی برخی از چهره‌های سینما و موسیقی برای حضور در برنامه‌های مناسبتی تلویزیون.
بدون هیچ توضیحی این فهرست را در اینجا بازنشر می‌کنیم:
حامد بهداد: ۳۰۰ میلیون ریال
محمد رضا فروتن: ۷۰ میلیون ریال
پوریا پورسرخ: ۳۰ میلیون ریال
رضا یزدانی: ۵۰ میلیون ریال
علی صادقی: ۳۰ میلیون ریال
مهدی پاکدل: ۶۰ میلیون ریال
امین حیایی: ۱۰۰ میلیون ریال
احسان خواجه امیری: ۶۰ میلیون ریال
بهرام رادان: ۱۵۰ میلیون ریال
بنیامین بهادری: ۲۰۰ میلیون ریال
خب، وقتی تلویزیون برای یک ساعت حضور این افراد در یک برنامه‌ی زنده و در برابر دوربین تلویزیون، بدون نیاز به انجام کار خاصی، چنین پول‌هایی پرداخت می‌کند، آیا باز هم می‌توان از تهیه‌کنندگان خرده گرفت که چرا به «محمدرضا گلزار» دستمزد یک میلیارد تومانی می‌پردازند و آنان را توبیخ کرد؟ باید پرسید چرا دولت در چنین مواردی دخالت نمی‌کند؟
با یک حساب سرانگشتی می‌بینید این رقم برای یک ساعت حضور در استودیو و ضبط یک برنامه‌ی تلویزیونی به نسبت بسیار بالا‌تر از بالا‌ترین دستمزد‌ها در سینمای ایران است، حتی دستمزد یک میلیارد تومانی «گلزار» برای دو فیلم و یک مجموعه‌ی تلویزیونی. شاید هم تلویزیون است و دارندگی. از قدیم و ندیم گفته‌اند دارندگی، برازندگی‌ست…