مؤسسه آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات با انتشار بیانیه‌ای از توافق‌نامه اتحادیه اروپا و ترکیه درباره پناهجویی انتقاد کرده‌اند. این دو نهاد امدادرسان بین‌المللی می‌گویند سیاست‌های پناهجویی اتحادیه اروپا نه تنها خلاف روح جوامع دموکراتیک است، بلکه ملاک‌های بین‌المللی برای حمایت از پناهجویان را هم به چالش کشیده است.
بر اساس توافق‌نامه‌ای که مارس ۲۰۱۶ بین ترکیه و اتحادیه اروپا به امضاء رسید، ترکیه موظف شده است که پناهجویانی را که از راه دریای مدیترانه به جزایر یونان می‌‌رسند، بپذیرد. همچنین ترکیه موظف است پناهجویانی را که به طور غیر قانونی وارد کشورهای اتحادیه اروپا شده‌اند، در خاکش اسکان دهد.
در مقابل اتحادیه اروپا وعده داده که ۶ میلیارد یورو برای تأمین مخارج پناهجویان به دولت ترکیه بپردازد. تسهیل ویزا برای اتباع ترکیه و از سرگیری مذاکرات برای الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا از دیگر بخش‌های این توافق‌نامه بود که از آوریل سال گذشته به اجرا درآمد.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا از این توافق استقبال کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند با کمک این توافق‌نامه موفق شده‌اند دست قاچاقچیان انسان را کوتاه کنند و به این ترتیب جان پناهجویان کمتر به خطر می‌افتد. اما آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات می‌گویند بررسی‌های آن‌ها نشان داده که در اثر توافق‌نامه پناهجویی اتحادیه اروپا با ترکیه، موارد زیادی از نقض حقوق پناهجویان در جزایر یونان مشاهده می‌شود.
آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات در یک پژوهش میدانی شرایط زیست حدود ۱۴ هزار پناهجو در جزایر یونان را بررسی کرده‌اند. آن‌ها در بیانیه مشترکشان گزارش داده‌اند که در میان پناهجویان یاد شده، خودکشی، خودزنی، سؤاستفاده جنسی از کودکان و زنان و خشونت و مرگ‌های ناگهانی رواج دارد.
گزارش مشترک آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات در سالگرد توافق‌نامه اتحادیه اروپا و ترکیه درباره پناهجویی منتشر شده است. بر اساس این توافق‌نامه پناهجویانی که از راه دریای مدیترانه خود را به جزایر یونان می‌رسانند، از سفر به کشورهای اروپایی بازداشته و به ترکیه فرستاده می‌شوند.
تا پیش از توافق‌نامه اتحادیه اروپا با ترکیه، در سال ۲۰۱۵ بیش از یک میلیون پناهجو تلاش کردند از راه دریای مدیترانه خود را به اروپا برسانند. اکنون تعداد پناهجویانی که خود را به جزایر یونان می‌رسانند به ۱۰۰ نفر در روز کاهش پیدا کرده است.
آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات در گزارش اخیرشان اعلام کرده‌اند که پناهجویان در جزایر یونان ماه‌هاست که در شرایط بدی اسکان داده شده‌اند، از بلاتکلیفی و انتظار رنج می‌برند و معلوم نیست که کدام مرجع قانونی می‌بایست به وضع آن‌ها رسیدگی کند.
در گزارش دیگری که دفتر بین‌المللی حمایت از کودکان و و پزشکان بدون مرز منتشر کرده‌اند، گفته شده که در اقامتگاه‌های پناهجویان در یونان، بیماری‌های روحی نگران‌کننده‌ای مشاهده شده است. در میان کودکان پناهجو خودزنی و خودکشی و اعتیاد به مواد مخدر نیز یک امر شایع است.
پزشکان بدون مرز اعلام کرده‌اند که شیوع بیمارهای روحی و اعتیاد در میان پناهجویان در جزایر یونان یکی از پیامدهای توافق‌نامه اتحادیه اروپا با ترکیه درباره پناهجویی‌ست.
در حال حاضر بیش از ۱۴ هزار پناهجو در جزایر لسبوس، ساموس، کوس، خیوس و لروس زندگی می‌کنند.
آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات اظهار نگرانی کرده‌اند که اتحادیه اروپا با کشورهای دیگر نیز توافق‌نامه مشابهی مانند توافق‌نامه ترکیه درباره پناهجویی را به امضاء برساند.
در ژانویه سال جاری سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا در اجلاس مالت بر سر طرحی با ۱۰ سرفصل برای ممانعت از ورود پناهجویان آفریقایی به خاک اروپا با یکدیگر توافق کردند.
در این طرح همکاری نزدیک‌تری با لیبی پیش‌بینی شده است. لیبی که یک کشور جنگ‌زده و ناامن است، نخستین مقصد پناهجویان آفریقایی در راه اروپاست.
دو نهاد امدادگر بین‌المللی از اتحادیه اروپا خواسته‌اند به تعهداتش نسبت به رعایت حقوق بشر در ۶۰ سال گذشته عمل کند.
سازمان عفو بین‌الملل هم پیش از این بارها از توافق‌نامه اتحادیه اروپا با ترکیه درباره پناهجویی انتقاد کرده بود و اروپا را متهم کرده بود که با این توافق‌نامه پناهجویان را به حال خود رها کرده و از پذیرش مسئولیت نسبت به آن‌ها سر باز زده است.
آکسفام و کمیته بین‌المللی نجات در گزارش اخیرشان اعلام کرده‌اند که در اثر سیاست پناهجویی اتحادیه اروپا، جزایر یونان به محلی برای نگهداری پناهجویان و فرستادن آن‌ها به ترکیه تبدیل شده است. در همان حال دادگاه‌های یونان که به امور پناهجویان رسیدگی می‌کنند بارها اعلام کرده‌اند که ترکیه در مجموع کشور ناامنی برای پناهجویان است.
بیشتر بخوانید: