هیئت‌های نمایندگی دو جبهه متخاصم در سوریه چهارشنبه ۲۲ فوریه / ۴ اسفند وارد ژنو شدند تا با نظارت سازمان ملل برای چهارمین بار در یک سال گذشته مذاکره برای پایان دادن به جنگ شش ساله را آغاز کنند.
به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، ریاست هیئت نمایندگی دولت سوریه را بشار جعفری، سفیر این کشور در سازمان ملل برعهده دارد. ریاست هیئت نمایندگی کمیته عالی مذاکرات، متشکل از گروه‌های اصلی مخالفان حکومت بشار اسد را نیز ناصر حریری، پزشک متخصص قلب و محمد صبرا، وکیل دادگستری برعهده دارند.
ناظر اصلی این دور از مذاکرات که قرار است از فردا، پنج‌شنبه ۲۳ فوریه / ۵ اسفند آغاز شود، استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه است.
دی میستورا برخلاف سه دور مذاکرات قبلی در ماه‌های فوریه، مارس و آوریل ۲۰۱۶، این بار امیدوار است که دو طرف مذاکره مستقیم را پشت یک میز را بپذیرند.
وضعیت جاری در سوریه از آخرین باری که دو هیئت نمایندگی در ژنو گرد آمدند تفاوت کرده است. رژیم دمشق با حمایت متحدان روسی و ایرانی خود شهر حلب را تصرف کرد و بر اساس برآوردها، مخالفان در حال حاضر تنها ۱۳ درصد خاک سوریه را در اختیار خود دارند.
ترکیه که مدت‌ها از مخالفان باشد اسد حمایت می‌کرد اکنون به‌نظر می‌رسد مواضع ملایم‌تری گرفته و به روسیه نزدیک شده است.
آمریکا، حامی دیگر مخالفان نیز پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهوری این کشور ظاهراً نسبت به پیشبرد سیاست‌هایش در سوریه تردید دارد. روز چهارشنبه سازمان سیا اعلام کرد که دیگر کمک‌های نظامی‌اش به مخالفان سوریه را قطع می‌کند.
آمریکا همچنین خواهان ایجاد منطقه امن در شمال سوریه شده است. این موضوع را رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه جدید این کشور در دیدار اخیر با سرگئی لاوروف همتای روس خود مطرح کرده است. لاوروف اعلام کرده که درباره این موضوع باید با دمشق هماهنگ شد. وزیر خارجه روسیه گفته است که منتظر توضیحات آمریکا در این‌باره می‌ماند.
در دو ماه گذشته دو دور مذاکره نیز برای تثبیت آتش‌بس سراسری در سوریه، در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان بی‌نتیجه پایان یافت.
انتقال قدرت سیاسی
مخالفان هر چند که ضعیف شده‌اند اما همچنان خواهان توقف مؤثر درگیری‌ها و «گذار سیاسی»، به معنای خروج بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، از قدرت هستند.
یحیی عریدی، یکی از مشاوران کمیته عالی مذاکرات مخالفان در این‌باره گفت: «موانع روشن‌اند. از جمله این‌که هیچ پیشرفتی در تحکیم آتش‌بس وجود ندارد.»
روسیه، ترکیه و ایران موفق شدند در روزهای پایانی ماه دسامبر سال گذشته میلادی آتش‌بسی را به‌رغم نقض مکرر آن در سوریه به‌اجرا گذارند. این آتش‌بس شدت درگیری‌ها در این کشور را کاهش داد.
در همین حال، در چند روز گذشته نیروهای دولتی سوریه مواضع شورشیان در اطراف دمشق و استان حمص در مرکز این کشور را بمباران کردند. مخالفان حکومت این حملات را «پیام خونین» طراحی‌شده برای ایجاد اختلال در مذاکرات ژنو دانستند.
در روزهای اخیر همچنین چهار سرباز روسی در پی انفجار خودروی آن‌ها در حمص کشته و دو سرباز دیگر نیز زخمی شدند.
مسئله کنار رفتن بشار اسد از قدرت همچنان اصلی‌ترین مسئله در مذاکرات دو طرف گفت‌وگوها باقی مانده است. رژیم سوریه آماده است تا پس از برقراری صلح انتخابات را در کشور برگزار کند اما هرگونه بحثی درباره کنار رفتن اسد از قدرت را رد می‌کند. موضوعی که مخالفان بر آن اصرار دارند.
یحیی عریدی در این‌باره گفت برای دولت تنها اسد مهم است و نه شخص دیگری. او گفت: «قانون “همه یا هیچ” مانع از هر فرصتی برای دستیابی به راه حل سیاسی است.»
ترکیه که از مخالفان رژیم سوریه حمایت می‌کند ماه گذشته اعلام کرد که یافتن راه حلی بدون بشار اسد دیگر «واقعی» نیست.
مخالفان همچنین با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ در آمریکا موضع ایالات متحده را ناروشن می‌دانند. احمد رمضان، سخنگوی کمیته عالی مخالفان در مذاکرات صلح گفت: «موضع رئیس‌جمهور ترامپ درباره سوریه و خاورمیانه هنوز روشن نیست.»
یک منبع دیپلماتیک آمریکا که نخواست نامش منتشر شود روز چهارشنبه اعلام کرد که «ایالات متحده به یافتن راه حل سیاسی برای جنگ در سوریه متعهد می‌ماند.»
احمد رمضان همچنان امیدوار است که برکناری بشار اسد پیش از برگزاری انتخابات با نظارت سازمان ملل امکان‌پذیر باشد. او در ژنو به خبرنگاران گفت: «مذاکرات ژنو تنها بر روند سیاسی متمرکز است. اگر چنانچه تعامل بین سازمان ملل و کشورهای درگیر در این فرآیند وجود داشته باشد فرصتی برای پیشرفت وجود خواهد داشت.»
رمضان افزود: «حتی روس‌ها نیز در آخرین دیدارمان اطمینان دادند که نگران سرنوش بشار اسد نیستند بلکه نگران سرنوشت سوریه و آینده دولت سوریه هستند.»
بیشتر بخوانید:
مذاکرات صلح سوریه:
در آستانه (با شورشیان مسلح)
- نشست صلح سوریه در آستانه به تأخیر افتاد
- مذاکرات آستانه: نزاع نمایندگان بشار اسد، ایران و شورشیان سوریه
- اختلاف سوریه و ترکیه بر سر بیانیه مشترک اجلاس صلح در آستانه
- هدف‌های متفاوت شرکت‌کنندگان در اجلاس صلح سوریه
- قزاقستان، میزبان اجلاس صلح سوریه
- استقبال شورشیان سوریه از شرکت در مذاکرات «آستانه»
در ژنو (با اپوزیسیون سیاسی)