معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی میگوید که به ازای هر یک کودک در مراکز نگهداری بهزیستی که سرپرستی او قابل واگذاری است، هفت خانواده متقاضی وجود دارد. روند واگذاری سرپرستی کودکان کند است و همین موضوع به خرید و فروش غیرقانونی کودکان دامن میزند.
حبیب الله مسعودی فرید گغته که تعداد کودکان تحت پوشش این سازمان برای واگذاری سرپرستی کاهش یافته اما اغلب خانوادهها درخواست کودک خاص دارند درحالیکه شمار نوزادان در مراکز نگهداری کم است.از حدود ۱۰ هزار کودکی که در مراکز نگهداری بهزیستی هستند فقط دو هزار کودک زیر سه سال داریم اما اغلب خانواده ها، نوزاد کمتر از شش ماه می خواهند.
فرزندخواندگی روندی است که باید در ارتباط میان چندین نهاد و سازمان اتفاق بیفتد: سازمان بهزیستی، اداره سرپرستی قوه قضائیه، نیروی انتظامی، مراکز درمان ناباروری و سازمان پزشکی قانونی. به علاوه صفی بلند از متقاضیان وجود دارد که روند کار را کندتر میکند.
سازمان بهزیستی تقریبا سالانه بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کودک را به متقاضیان پذیرش فرزندخوانده میسپارد اما تعداد متقاضیان چند برابر است. با وجود آمار بالای متقاضیان، روند انتقال کودکان به خانوادههای متقاضی به کندی انجام میشود و در نتیجه همچنان خرید ر فروش نوزادان از طربق بیمارستانها یا واسطهها رواج دارد.
پرستار یکی از بیمارستانهای جنوب شهر تهران به ساست «روبهرو» گفته که تا اواخر سال گذشته، حتی بعضی از نیروهای بیمارستانی هم به عنوان دلال در این خرید و فروش پولی به جیب میزدند اما حالا سختگیریها زیاد شده، بخش نوزادان را جدا کردهاند و پرستاران آنها را کمتر میبینند و به طور دائم مددکار در بخش سر میزند.
به گفته این پرستار، وقتی کسی بچهاش را نمیخواهد پیش از زایمان به مددکاری میرود و اعلام میکند و بچه بعد از وضع حمل به بهزیستی میرود اما عدهای که میخواهند کاسبی کنند، بچه را میگیرند و سرِ خیابان به خانوادهها واگذار میکنند.
گرفتن شناسنامه در چنین وضعیتی بسیار دشوار شده چون برای گرفتن شناسنامه کودک باید سابقه درمانی مادر و تمامی آزمایشات موجود باشد.
به گفته این پرستار سهم دلالان در این خرید و فروش از یک میلیون تا سه میلیون تومان متغیر است. یک واسطه خرید و فروش بچه هم گفته: «حالا خانوادهها شاخکهایشان تیز شده. میدانند بچه باید آزمایش سلامت داشته باشد. بچه سالم هم باز قیمتش متغیر است. اول فروشنده میگوید مثلا ۲۰ میلیون اما خریدارها زرنگ شدهاند. گاهی این ۲۰ میلیون به دو میلیون هم میرسد اما واسطهها کمترین مبلغی که این وسط به جیب میزنند یک میلیون تومان است.»
انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی، در گفتوگو با «روبهرو» وجود تجارت کودکان را تایید کرده و گفته از برنامههای بهزیستی برای جلوگیری از این تجارت، تشویق مادران به گرفتن رحم اجارهای است: « مسئله هم باعث میشود که درآمدی برای زنان بیسرپرست ایجاد شود و هم جلوی سوءاستفادههای احتمالی گرفته شود. البته این کار باید با ضوابط کاملا علمی و قانونی انجام پذیرد.»
او گفته که بهزیستی تمیتواند به مسئله خرید و فروش کودکان وارد شود چون این مسئله کاملا در اختیار قوه قضائیه و نیروی انتظامی و دادستانی است: «ما صرفا اطلاعات خود را در این زمینه به ضابطان قضائی منتقل میکنیم. ما حتی اگر از چنین مسئلهای اطلاع هم پیدا کنیم باید برای ورود از قوه قضائیه مجوز بگیریم. از طرفی واگذاری کودکان به بهزیستی هم فقط با اجازه قوه قضائیه امکانپذیر است.»