سقوط بی‌سابقه لیر در برابر دلار ادامه دارد. رئیس جمهوری ترکیه می‌گوید به خاطر دسیسه خارجی‌ها و سوداگری دلالان ارز است. بانک مرکزی ترکیه از خواست اردوغان برای کاهش نرخ بهره تمکین نکرد. اکنون در آستانه برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی در ترکیه که اختیارات وسیعی برای رئیس جمهوری در نظر گرفته، دولت اسلام‌گرای ترکیه در پی چاره‌جویی برآمده است.
اقدامات مردم‌پسندانه یا تدابیر اقتصادی؟
بعد از ظهر پنجشنبه ۸ دسامبر بن‌علی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه پس از برگزاری شورای هماهنگی‌های اقتصادی در آنکارا رئوس برنامه‌ای را ابلاغ کرد که با کمک آن قرار است بحران فراگیر اقتصادی در ترکیه تخفیف پیدا کند و مانع از سقوط بیشتر ارزش لیر در برابر دلار آمریکا شود.
دولت ترکیه وام‌هایی به ارزش ۲۵۰ میلیارد لیر برای شرکت‌ها در نظر گرفته است. شرکت‌های ساختمانی هم از تسهیلات مالیاتی برخوردار می‌شوند. علاوه بر این، دولت به کارفرمایان اجازه داده که پرداخت حق بیمه شاغلان در سال جاری را تا پایان سال ۲۰۱۷ به تعویق بیندازند.
ییلدریم همچنین در پایان اجلاس شورای هماهنگی‌های اقتصادی اعلام کرد که دولت رجب طیب اردوغان قصد دارد برای ۶۰۰ هزار نفر ایجاد اشتغال کند.
این تدابیر فقط چند ماه پیش از برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی در ترکیه اتخاذ می‌شود. در همه‌پرسی قانون اساسی اختیارات بیشتری برای رئیس جمهوری ترکیه به رأی گذاشته می‌شود.
دلار یا لیر؟
هفته گذشته رجب طیب اردوغان سه بار پیاپی از شهروندان ترکیه‌ای خواست که اندوخته‌شان به یورو و دلار را به لیر تیدیل کنند.
رئیس جمهوری ترکیه پنج روز پیش در مراسم افتتاح یک نمایشگاه اتوموبیل در آنکارا گفته بود: «افرادی زیر بالش‌هایشان ارز مخفی کرده‌اند، باید آن را به لیر و طلا تبدیل کنند. این اقدامات به ضرر برخی تمام می‌شود اما نگران نباشید.»
او همچنین از بانک مرکزی ترکیه خواسته بود نرخ بهره را کاهش دهد، اما بانک مرکزی از خواسته اردوغان تمکین نکرد. وزارت دفاع ترکیه ارزی را که برای خرید سلاح در اختیار داشت از دلار به لیر تبدیل کرد. نهادها و مؤسساتی هم که معاملاتشان را با دلار انجام می‌دادند، ارزشان را به لیر تبدیل کردند. در اثر این تدابیر سرعت سقوط لیر در برابر دلار اندکی کاهش پیدا کرد. ابراهیم کالین، سخنگوی دولت رجب طیب اردوغان خاطرنشان کرده که حتی رئیس جمهوری هم اندوخته‌اش به دلار را به پول ملی ترکیه تبدیل کرده است.
دسیسه خارجی یا مشکلات داخلی؟
در اثر ناآرامی‌های سیاسی، انفجار بمب و کودتای نافرجام در ترکیه آمار گردشگری در این کشور به میزان ۴۱ درصد افت کرده است.
انفجار در فرودگاه آتاتورک استانبول که ۲۸ ژوئن اتفاق افتاد، یکی از مهیب‌ترین و پرتلفات‌ترین این انفجارها بود. در این حادثه ۴۱ نفر کشته و ۱۴۷ نفر زخمی شده بودند.
پس از آنکه در نوامبر ۲۰۱۵ ترکیه یک فروند هواپیمای «سوخو ۲۴» روسیه را ساقط کرد و روابط بین دو کشور به سردی گرائید، به تدریج تعداد گردشگران روس به ترکیه ۹۵ درصد کاهش پیدا کرد.
اردوغان در ۱۴ ژوئن پیام تبریکی به‌مناسبت جشن ملی روسیه به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ارسال کرد و پس از آن در ۲۷ ژوئن به خاطر ساقط کردن روسیه عذرخواهی کرد. در پی این عذرخواهی، ولادیمیر پوتین گام جدیدی برای بهبود روابط دو کشور برداشت و در ۲۹ ژوئن اعلام کرد که محدودیت سفر گردشگران روسی به ترکیه و تحریم صنعت مواد غذایی این کشور از سوی روسیه لغو شده است. با این‌حال اقتصاد ترکیه در پرتو این رویدادها بحران‌زده و فرسوده شده است.شهروندان ترکیه‌ای به لحاظ اقتصادی احساس ناامنی می‌کنند و دست و دلشان به خرید نمی‌رود.
درگیری‌های پیاپی ارتش ترکیه با پ ک ک در شمال عراق و در مناطق شرقی و جنوب شرقی ترکیه و همچنین دخالت نظامی در سوریه هم در بحران اقتصادی ترکیه بی‌تأثیر نبوده است.
من كه بر عكس عمل مىكردم،دلار يا يورو جمع ميكردم،لير كه در بازار جهانى بدون بشتوانه ارزهاى معتبر ارزشى ندارد،الان تومان در خارج جه ارزشى دارد ،و كجا ميشود با ان معامله كرد،اين به ملت خودش داره دروغ ميكه و از جيب انها براى دولت خودش ميخواهد ارزهاى معتبر را جمع كنه و كاغذ بهشان بده،
احمد / 09 December 2016