نه به «کابینه مردانه اعتدال» با یک انتصاب غیر کارشناسی

زهرا احمدی‌پور، مدیرکل پیشین تقسیمات کشوری در وزارت کشور در میان حیرت کارشناسان و دوستداران حوزه میراث‌فرهنگی با حکم حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی، روز گذشته به ریاست سازمان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رسید. با این انتصاب گمانه‌زنی برای ریاست این سازمان پایان یافت. دولت حسن روحانی که در چند ماه پایانی ریاست‌جمهوری‌اش دست به ترمیم کابینه زده و سه وزیر خود را تغییر داده بود، حالا گویا به خواست عمومی و کمپین #نه_به_کابینه_مردانه_اعتدال، توجه کرده و زنی را به عنوان معاون خود و رییس سازمان میراث‌فرهنگی برگزیده است. اولین پرسش این است که آیا این نهایت سهم زنان است؟ این است حد حضور نیمی از جمعیت در کابینه اعتدال؟ این است نقطه جنسیتی اعتدال؟

در هفته‌های گذشته دوستداران‌ میراث فرهنگی، روزنامه‌نگاران، جامعه معماران و باستان‌شناسان در نامه‌ها و بیانیه‌های متعددی اعلام کردند، وضعیت سازمان میراث فرهنگی چندان هم خوب نیست و به رغم تبلیغات بسیار برای موفق جلوه دادن مسعود سلطانی‌فر، طی سه سال گذشته او مدیر موفقی در سازمان میراث فرهنگی نبوده است و انتظار می‌رود در این برهه زمانی رییس جمهور به داد این حوزه پرچالش برسد و مدیری مدبر و آگاه به پیچیدگی‌های میراث‌فرهنگی و همچنین دارای اشراف به بحث گردشگری و وضع آشفته صنایع‌دستی انتخاب کند؛ اما انتخاب روحانی برای این سازمان فردی است که هیچ سابقه‌ای در زمینه‌های یاد شده نداشته و جزو هیچکدام از گمانه‌زنی‌های اولیه هم نبوده است.

زهرا احمدی‌پور کیست؟

زهرا احمدی‌پور، زنی که قرار است پا به ساختمان خیابان آزادی بگذارد، پیش از این و به مدت دو سال معاون ورزش بانوان سازمان تربیت بدنی بوده؛ یعنی در سال‌های ۸۲ تا ۸۴ در دولت اصلاحات و زمان ریاست محسن مهرعلیزاده. جالب اینجاست که در روزهای گذشته بارها نام محسن مهرعلیزاده به عنوان گزینه‌ای برای تصدی ریاست سازمان میراث فرهنگی مطرح شده بود. احمدی‌پور دانش‌آموخته جغرافیای سیاسی در مقطع دکتری و جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در مقطع کارشناسی ارشد است. او علاوه بر عضویت در هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، از سال ۱۳۷۶، مدیرکلی دفتر تقسیمات کشور وزارت کشور در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ را به عهده داشته است. پستی که از تیرماه ۹۴ در دولت یازدهم هم بر عهده دارد.

حالا زهرا احمدی پور در کنار چهره‌هایی همچون شهیندخت مولاوردی، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده، معصومه ابتکار، محیط زیست و الهام امین‌زاده، معاون حقوقی می‌بایست بار زنانگی دولت را بر دوش بکشد. او که ابتدا و در وهله اول می‌بایست با چالش‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آشنا شود و برای این کار به وقت نیاز دارد، معلوم نیست که در چند ماه باقی‌ مانده از عمر دولت چه تصمیماتی را می‌خواهد اتخاذ کند و اصلاً برنامه‌ای برای این سازمان دارد یا نه؟

در حالی که بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به این انتخاب واکنش نشان داده و حتی گفته‌اند که چشم سازمان میراث‌فرهنگی به مدیر زن هم روشن شد یا اینکه مصالحه در حوزه فرهنگ جبران‌ناپذیر است، بسیاری از انتقادات به این نکته اشاره دارد که مدیر تازه منصوب شده کمترین آشنایی با میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ندارد.

تعجب احمدی‌پور از تماس سر ظهری!

احمدی‌پور که خودش هم به نظر می‌رسد از این انتخاب متعجب است، به خبرگزاری مهر می‌گوید:« ظهر امروز در رابطه با ریاست سازمان میراث فرهنگی با من صحبت شد و من این مسئولیت را با کمال میل می‌پذیرم ولی هنوز حکم نهایی ابلاغ نشده است.»

او که بدون هیچ پیشینه‌ و رایزنی با یک تماس قرار است این سمت را بپذیرد، ادامه می‌دهد: «تاکنون مسئولیتی در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نداشته‌ ولی در این حوزه مطالعات زیادی انجام داده‌ام، همچنین معتقدم که باید اولویت‌های سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به موازات هم در نظر گرفته شود.»

در میان موج اعتراضات دوستداران میر‌اث فرهنگی اما کسانی هم بودند که از این انتخاب خوشنود بودند، از جمله جمعیت زنان مسلمان نواندیش. در کانال رسمی این گروه آمده است: «بیانیه جمعیت زنان مسلمان نواندیش به مناسبت انتصاب خانم دکتر احمدی‌پور به سمت ریاست سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری: انتصاب خواهر عزیزمان سرکار خانم دکتر احمدی‌پور به سمت معاونت رئیس جمهور و ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، گام مهمی از جانب دولت یازدهم در راستای توجه به حضور زنان در مقدرات اساسی کشور، عمل به توصیه و تأکید صریح بنیانگذار جمهوری اسلامی و نگاه مترقیانه دین مبین اسلام است. این اقدام دکتر حسن روحانی ظرفیت قابل توجهی را در یکی از بخش‌های زیرمجموعه دولت ایجاد می‌کند که به طور قطع در دستیابی به توسعه و پیشرفت کشور نقش بسزایی خواهد داشت. جمعیت زنان مسلمان نواندیش ضمن تبریک به سرکارخانم دکتر احمدی‌پور و نیز تشکر از این اقدام دولت تدبیر و امید، امیدوار است استمرار این رویکرد در دولت یازدهم ، زمینه رفع تبعیض‌های جنسیتی و پیشرفت و توسعه همه جانبه کشور را فراهم آورد.»

بازی‌ سیاسی و باخت فرهنگی

دوستداران میراث فرهنگی بارها درباره تخصصی بودن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هشدار داده و خواستار این شدند که اتفاقات ناگوار دوره محمود احمدی‌نژاد در این سازمان تکرار نشود. وقتی مدیران دولت روحانی سازمانی ویرانه را تحویل گرفتند، همه دل به مدیر خوش‌نامی بستند که بتواند بار دیگر طرحی نو دراندازد و این سازمان را از جایگاه حداقل به جایگاه اولیه خود بازگرداند.

محمدعلی نجفی، معاون آموزش و پرورش دولت اصلاحات که البته از مجلس برای این وزرات‌خانه در دولت روحانی رأی نیاورد را راهی این سازمان کردند. اتفاقی که نباید می‌افتاد، افتاد. این معاون نتوانست از پس پیچیدگی‌های سه حوزه تخصصی بربیاید. او بیماری قلبی را بهانه کرد و استعفا داد و جای خود را به مسعود سلطانی‌فر، استاندار سابق و عضو شورای شهر آن زمان سپرد. سلطانی‌فر اما با مسدود کردن اطلاع‌رسانی موفق شد که با تکیه بر گردشگران خارجی چهره‌ای نیک ایران از خود ارائه دهد، اما سازمان گردشگری در این امر کوچک‌ترین نقشی نداشت، جز اینکه بخت با او همراه بود و ترکیه که بالاترین گردشگر را در میان کشورهای همسایه داشت، دچار جنگ و آشفتگی سیاسی شد. گرچه در طول دوره سلطانی‌فر، ثبات نسبی در این سازمان برقرار شده اما این دستاورد نیز در معرض خطر قرار گرفته و به نظر می‌رسد که سازمان میراث ‌فرهنگی بار دیگر با چالش مواجه شود. قرار گرفتن رؤسای سیاسی و نه آشنا به حوزه میراث فرهنگی در رأس این سازمان در همه موارد به زیان سازمان و میراث فرهنگی کشور بوده. تخریب بناهای تاریخی و بافت‌های دیرینه، از بین رفتن حرمت و ارزش‌های میراثی، نبود تعامل مناسب با سازمان‌ها و نهادهای دیگر، وجود خلاءهای قانونی برای حفاظت از آثار میراث‌فرهنگی، نبود یگان حفاظت مناسب، فقر دستورالعمل‌های علمی برای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی و … همه و همه ناشی از اتخاذ همین رویکرد در برابر سازمانی است که قرار است حافظ ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ایران باشد.

در همین زمینه:

گردشگری یا میراث فرهنگی؟

زهرا احمدی‌پور رییس سازمان میراث فرهنگی شد

میراث فرهنگی در دولت روحانی:

استعفای محمد علی نجفی از سازمان میراث فرهنگی

واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی

تخریب بافت تاریخی میبد

افت و خیز گردشگری حلال

ثبت مثنوی در یونسکو