دیدبان حقوق بشر: بازداشت و شکنجه هزاران کودک به ظن ارتباط با پیکارجویان

سازمان دیدبان حقوق بشر در گزارشی درباره شکنجه و بازداشت هزاران کودک در کشورها و مناطقی که با جنگ و خشونت درگیرند هشدار داد. این کودکان به ظن ارتباط با گروه‌های افراطی بازداشت و شکنجه می‌شوند.

در این گزارش ۳۵ صفحه‌ای که روز پنج‌شنبه ۲۸ ژوییه/ هفتم مرداد منتشر شده است، از کشورهای عراق، افغانستان، سوریه، فلسطین و اسرائيل، نیجریه و کنگو به عنوان دولت‌هایی که کودکان را تنها به اتهام اقدام علیه امنیت ملی ماه‌ها و حتی سال‌ها در زندان نگه می‌دارند و شکنجه می‌دهند، نام برده شده است.

بسیاری از این کودکان در زندان کشته می‌شوند.

در شرحی که با نقشه تصویری معرفی این گزارش منتشر شده، زندانی شدن و شکنجه کودکان (پسران) در جریان حمله نظامی آمریکا به عراق و افغانستان هم مورد اشاره قرار گرفته است. دست‌کم ۱۵ کودک در زندان گوانتانامو زندانی شده‌اند.

دیدبان حقوق بشر از دولت‌ها خواسته است تا فورا زمینه توقف این روند را فراهم آورند و کسانی را که مرتکب این خشونت‌ها شده‌اند، مجازات کنند.

در این گزارش که با عنوان «ابعاد گسترده سوء‌استفاده از کودکان با توسل به اتهام تهدید علیه امنیت ملی» منتشر شده است، از قوانین مبهم مبارزه با تروریسم که برای مقابله با گروه‌های پیکارجویی مانند گروه دولت اسلامی (داعش) و بوکوحرام به کار گرفته می‌شوند، انتقاد شده است.

به گفته دیدبان حقوق بشر این قوانین امکان بازداشت کودکان را به منظور مبارزه با تهدیدات امنیتی فراهم کرده‌اند.

خانم جو بکر، مسئول بخش کودکان سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که دولت‌ها “در روند معکوس مبارزه با تروریسم”، حقوق کودکان را پایمال می‌کنند: «بازداشت نامحدود و شکنجه کودکان باید متوقف شود.»

گزارش دیدبان حقوق بشر از خلال گفت‌و‌گو با صدها زندانی سابق از جمله کودکان، در کشور‌های ذکر شده تنظیم شده است و منابع اطلاعاتی ثانوی هم به کار گرفته شده‌اند.

تحقیقات میدانی این سازمان نشان می‌دهد علاوه بر کودکانی که به دلیل ارتکاب جرایم جنایی بازداشت می‌شوند، شمار بسیاری از کودکان هم در حمله‌های گسترده و بر پایه دلایل سست و نه چندان معتبر و به ظن فعالیت‌های تروریستی اعضای خانواده‌های‌شان دستگیر می‌شوند.

برخی از این کودکان و از جمله نوزادان، هنگام بازداشت مادران‌شان به اتهام ارتکاب جرایم امنیتی به همراه آنان بازداشت و زندانی شده‌اند.

در موارد بسیاری، نیروهای امنیتی برای به دست آوردن اطلاعات یا گرفتن اعتراف این کودکان را شکنجه می‌کنند و با آن‌ها به شیوه‌هایی ظالمانه، غیر انسانی و تحقیر آمیز برخورد می‌کنند.

برخی از این کودکان که پیش از این زندانی بوده‌اند، ضمن گزارش ضرب و شتم به دیدبان حقوق بشر گفته‌اند که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، با شوک الکتریکی شکنجه شده‌اند یا این‌که مجبور بوده‌اند برای مدت‌های طولانی در موقعیت‌های استرس‌زا باشند.

برهنه بودن و تهدید شدن به اعدام از دیگر شکنجه‌هایی‌ست که به کودکان روا داشته می‌شود.

در کشورهایی همچون افغانستان، عراق، نیجریه، سومالی و سوریه، ممکن است صدها کودک به اتهام جرایم امنیتی در هر زمانی بازداشت شوند. بسیاری از این بازداشت‌شدگان امکان و فرصت دسترسی به وکیل یا بستگان‌شان را ندارند و حتی شانس تشکیل دادگاه صالح و دادرسی عادلانه را هم از دست می‌دهند.

آن‌ها اغلب در شرایطی دشوار و وخامت‌بار و در سلول‌های پر‌جمعیت همراه با بزرگسالان نگهداری می‌شوند. وعده‌های غذایی‌شان ناچیز است و از مراقبت‌های پزشکی هم محروم هستند.

در نیجریه و سوریه از شمار کودکان در بازداشت آمار و اطلاعاتی در دست نیست. آن‌ها که در زندانند اما از عدم مراقبت‌های پزشکی، گرسنگی و کم‌آبی بدن رنج می‌برند و به این طریق شکنجه می‌شوند.

در افغانستان هم نیروهای امنیتی کودکان را بیش‌تر از بزرگسالان در بازداشت شکنجه می‌کنند.

نیروهای امنیتی هم‌چنین ممکن است کودکان را برای فعالیت‌های تروریستی‌ای که به اعضای خانواده آن‌ها نسبت داده می‌شود (بدون این‌که هیچ‌گونه شواهدی از تخلف خود آن‌ها وجود داشته باشد) بازداشت کنند. نمونه این اتفاق عراق است که در آن نیروهای امنیتی پسران و دختران خانواده‌ها را بازداشت می‌کنند و با شکنجه کردن آن‌ها، مجبور‌شان می‌کنند درباره اعضای خانواده‌شان اطلاعات بدهند و اعتراف کنند که آن‌ها با گروه‌های تروریستی در ارتباط هستند.

به دنبال بالاگرفتن فعالیت‌های افراط‌گرایانه و تروریستی در دنیا، کشورهای بیش‌تری زمینه قانونی بازداشت آسان‌تر شهروندان از جمله کودکان را به اتهام اقدام علیه امنیت فراهم کرده‌اند. این قوانین امکان بازداشت طولانی‌مدت افراد از جمله کودکان را می‌دهند، بازداشت تبیهی و نامحدود را بدون حکم دادگاه ممکن می‌کنند و امکان تشکیل دادگاه‌های نظامی را آسان‌تر می‌کنند.

دیدبان حقوق بشر از اسرائیل به عنوان مثال این شرایط یاد کرده و گزارش داده که این کشور در تلاش است تا صدها کودک فلسطینی را به دلیل پرتاب سنگ به سمت سربازان اسرائیلی در دادگاه‌های نظامی محاکمه کند و به قوانین و میثاق‌نامه‌های بین‌المللی در مورد حقوق کودکان تن ندهد.

نیروهای امنیتی اسرائیل صدها کودکان فلسطینی را در هنگام بازداشت و در طول دوره بازداشت مورد خشونت قرار می‌دهند. از لگد زدن و دیگر برخوردهای فیزیکی به عنوان نمونه این خشونت‌ها نام برده شده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد بنا دارد تا جلسه هفته آینده (روز دوم ماه اوت) خود گزارش بان کی مون، دبیرکل این سازمان را در مورد خشونت با کودکان در مناطق درگیر جنگ و خشونت مورد بررسی قرار دهد.

در این گزارش از دولت‌ها خواسته شده است تا به جای بازداشت و حبس کودکان و نوجوانان به اتهام ارتباط با گروه‌های تروریستی، راه‌‌های دیگری را برای مقابله با پیکارجویان به کار بگیرند.

سازمان دیدبان حقوق بشر هم از دولت‌ها خواسته است تا هر چه سریع‌تر بازداشت بدون اعلام اتهام کودکان را متوقف کنند و به خشونت علیه کودکان پایان دهند.

این سازمان همچنین خواستار انتقال کودکان مرتبط با پیکارجویان به بازداشتگاه‌های خاص کودکان شده است: «در این موارد رفتار با کودکان باید مطابق با استانداردهای عادلانه و میثاق‌نامه‌های بین‌المللی باشد که بر گزینه‌های جایگزین حبس و بازپروری و توان‌بخشی برای بازگرداندن دوباره کودکان به اجتماع تاکید دارند.»

خانم بکر می‌گوید: «شکنجه و بدرفتاری با کودکانی که در گروه‌های پیکارجو به کار گرفته شده‌‌اند، تنها احساس از خود بیگانگی در آن‌ها را تشدید می‌کند. بازداشت کودکان برای جلوگیری کردن از دخالت آن‌ها در خشونت‌های آینده، یک استراتژی اشتباه و راه حلی غلط است.»