گروهی از نظامیان ترکیه که خود را «شورای صلح در کشور» میخوانند در ساعت ۱۰ شب ۱۵ ژوئیه اعلام کردندکه قدرت را در کشور به دست گرفتهاند. یک ساعت بعد رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه از طریق تلفن برای مردم پیام تصویری فرستاد که به خیابانها بیایند. اردوغان سپس به استانبول رفت و در نطقی در فرودگاه «آتاتورک»، محمد فتحالله گولن را رهبر کودتا خواند.
صبح شنبه ۱۶ ژوئیه تعداد کشتهشدگان دستکم ۹۰ نفر، مجروحان ۱۱۵۴ نفر و شمار نظامیان دستگیر شده ۱۵۰۰ نفر اعلام شد.
هنگام طلوع آفتاب روز ۱۶ ژوئیه نیروهای دولتی گفتند که کودتا را مهار کردهاند. این در حالی است که کنترل آنکارا هنوز به طور کامل دست دولت نیست و حملات هوایی در این شهر همچنان ادامه دارد. در استانبول کنترل نسبی در دست نیروهای دولت است، فرودگاهها باز شدهاند و پروازهای لغو شده در حال برنامه ریزی برای از سرگیری هستند.
کودتا توسط کادر ردهمیانی ارتش، نیروی هوایی و ژاندارمری برنامهریزی شده بوده و تعدادی از فرماندهان ارشد این نیروها را کودتاچیان دستگیر کرده بودند. با وجود درگیریها در آنکارا، نیروهای پلیس این شهر که به حزب «عدالت و توسعه» نزدیک هستند توانستند خلوصی آکار، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ترکیه را که گروگان گرفته شده بود آزاد کنند. در جریان آزادسازی او ۱۶ نفر از نیروهای کودتا کشته شدهاند.
خبرگزاری فرانسه (AFP) به نقل از بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه نوشته است که حداقل ۶۰ نفر کشته و ۳۳۶ نفر دستگیر شدهاند. پیش از آمار منتقل شده توسطییلدریم، رقم ۴۲ کشته در آنکارا، ۶ کشته در استانبول، ۲۵۰ زخمی، و ۱۲۰ دستگیری توسط مقامهای رسمی دولتی تأیید شده بود.
ساعت ۸ بامداد، روزنامه «صباح» ترکیه به نقل از یک مقام وزارت دادگستری خبر داد که ۲۹ سرهنگ و ۵ ژنرال به دلیل ایفای نقش در کودتا برکنار شدهاند.
درگیریها در آنکارا همچنان ادامه دارند و به گزارش رئیس پلیس این شهر ساختمان فرماندهی ژاندارمری به دست نظامیان همراه با کودتا افتاده است. اردوغان همچنان در استانبول مانده است و به آنکارا بازنگشته است.
تمامی احزاب اپوزیسیون مجلس ترکیه، این کودتا را محکوم کردهاند. محمد فتحالله گولن، که متهمشده که کودتا را رهبری کرده، رهبر جنبش «خدمت» است. این جنبش درگیری در این کودتا را تکذیب کرده است.
آزادی بالاترین مقام نظامی ترکیه از زندان نیروهای کودتا
خلوصی آکار، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ترکیه و بالاترین مقام نظامی این کشور که در طول شب ۱۶ ژوئیه توسط نیروهای کودتا گروگان گرفته شده بود، آزاد شده است. به گزارش «حریت» نیروهای کودتا او را در پایگاه هوایی در آنکارا نگه داشته بودند.
به گزارش «رویترز» به نقل از یک مقام ارشد ترکیه پس از آزادی این نظامی حامی دولت، ۱۶ نفر از نظامیان حامی کودتا در آنکارا کشته و ۲۵۰ نفر دستگیر شدهاند.
کودتا شکست خورده است؟
درگیریهای شدید نظامی به مدت ۷ ساعت ادامه داشتند. استانبول زودتر از آنکارا کنترل شهر را به دست گرفت. حملات هوایی در آنکارا هنوز ادامه دارد.
در ساعت ۵:۴۵ بامداد روزنامه «حریت» صحبتهای بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه را بازتاب داد که میگفت شرایط به حالت عادی برگشته است و کودتا شکست خورده است.
ساعت ۶ بامداد هم نوح ییلماز سخنگوی سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه (میت) به خبرنگاران گفت که کودتا سرکوب شده است. دبیر مطبوعاتی آژانس امنیتی «میت» به خبرنگاران گفت که وضعیت «به حالت عادی» برگشته و ساختمانهای کلیدی دولتی و نظامی در هر دو شهر استانبول و آنکارا در دست نیروهای حامی دولت است.
روزنامه «حریت» ساعت ۶ بامداد نوشت که درگیریها بین نیروهای مخالف دولت و حامیان دولت در پلهای استانبول همچنان ادامه دارد. ساعت ۷ بامداد اعلام شد که نیروهای کودتا که پلهای استانبول را مسدود کرده بودند، تسلیم شدهاند.
درگیریها در آنکارا جایی که بسیاری از ساختمانهای دولتی بمبباران هوایی شدهاند هم در طول شب ادامه داشتهاند. با نزدیکتر شدن به طلوع خورشید، درگیریها در بیشتر محلهها کمتر شد اما حملات هوایی همچنان ادامه دارد.
ویدئوی درگیریها را در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در آنکارا در صبح ۱۶ ژوئیه ببینید:
Alleged video of jets firing at Erdogan supporters in front of the Presidential Palace #TurkeyCoup pic.twitter.com/gpFel4d0Xz
— Mutlu Civiroglu (@mutludc) July 16, 2016
بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه ساعت ۵ بامداد گفت که دستور حمله به هواپیماها و بالگردهای نیروهای کودتا را صادر کرده است. قرار است که خلبانان نیروی هوایی مستقر در پایگاه «اسکی شهر» به نیروی هوایی کودتا حمله کنند. در تمام طول شب به ساختمانهای دولتی در آنکارا حمله هوایی شده است.
نخست وزیر ترکیه میگوید ۱۲۰ نفر از نیروهای ضد دولت را دستگیر کردهاند اما این رقم توسط مخالفان تأیید نشده است.
اردوغان: ارتش را پاکسازی میکنم
در ساعت ۴ بامداد هواپیمای اردوغان در استانبول به زمین نشست و سخنرانی او مستقیم از شبکه دولتی TRT ترکیه پخش شد. این شبکه چند ساعت در دست نیروهای مخالف اردوغان بود.
هواپیمای اردوغان پیش از اینکه در فرودگاه آتاتورک به زمین بشیند، یک ساعت در هوا چرخ زده بود. تعداد حامیان حزب «عدالت و توسعه» در استانبول بیشتر از آنکاراست و آنها برای استقبال از اردوغان به «آتاتورک» آمدهاند.
نزدیکان اردوغان، محمد فتحالله گولن را رهبر کودتا معرفی کردهاند. گولن رهبر معنوی جنبش «خدمت» و از همراهان سابق اردوغان است که به تبعید خودخواسته در آمریکا رفته است. خود جنبش «خدمت» درگیریاش در این کودتا را تکذیب کرده است.
اردوغان پس از فرود آمدن در استانبول گفت که کودتا مربوط به جریان حامی گولن در بین نیروهای مسلح است. او این جران را یک «اقلیت کوچک» خواند و گفت آنها چشم دیدن «وحدت و استقلال و تمامیت ارضی ما را ندارند».
اردوغان گفت: «آنها در ارتش در امنیت و در نهادهای مختلف دولتی نفوذ کرده بودند و تا امروز توانسته بودند خود را حفظ کنند.»
به گفته اردوغان هفته آینده قرار بود شورای عالی نظامی در کشور تشکیل شود و نگرانیها از نتیجه این جلسه موجب اقدام به کودتا شده است.
اردوغان گفته است که در آنکارا ساختمانهایی که احتمال حضور او در آنها بالا بوده توسط نیروهای ارتشی که کودتا کردهاند بمبباران شدهاند.
همچنین رئیس دفتر ریاست جمهوری گروگان گرفته شده است. اردوغان در خبرهای تکمیلی در ساعت ۵ بامداد گفت که از وضعیت رئیس دفترش خبر ندارد.
رئیسجمهوری ترکیه میگوید که او تا «دقیقه آخر» وظیفه خود به عنوان رئیس دولت را انجام خواهد داد و ارتش را پاکسازی خواهد کرد. او گفته است که ترکیه را ترک نخواهد کرد.
اردوغان در نطق خود کودتاگران را خائن به ترکیه خواند و نوید جزای سنگین برای «خیانت به وطن» داد.
با اینکه تا ساعت ۶ بامداد به وقت محلی، پلهای استانبول در کنترل نیروهای کودتا بود و امکان اتصال بخش اروپایی با بخش آسیایی نبود، حامیان حزب «عدالت و توسعه» به خیابانها آمدهاند و تظاهرات کردند. این صحنه حضور آنها در میدان تقسیم استانبول است:
People gather in Taksim Square to protest military coup in #Turkey https://t.co/B86WmvscrR pic.twitter.com/Zo3Bctyam5
— RT (@RT_com) July 15, 2016
عبدالله گل، رئیسجمهوری سابق ترکیه از اردوغان حمایت کرد. بارک اوباما و ولادیمیر پوتین هم از دولت اردوغان حمایت کردند. بارک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا گفته است که تحولات ترکیه را به دقت دنبال میکند و از تمام احزاب در ترکیه خواسته است که دولت منتخب مردم حمایت کنند و خویشتنداری نشان دهند.
حداقل ۴۲ کشته در آنکارا
دفتر دادستانی در آنکارا میگوید که حداقل ۴۲ نفر در حملات هوایی و زمینی به ساختمانهای دولتی در آنکارا کشته و ۱۵۰ نفر زخمی شدهاند. نخست وزیر ترکیه رقم ۶۰ کشته در کل کشور را اعلام کرده است. اما با توجه به این ییلدیرم در تمام طول شب خبرهای ضد و نقیض مخابره کرده است هنوز باید منتظر منابع دیگری برای تعداد تلفات بود.
گزارشهای اولیه از بیمارستانهای استانبول حاکی از این است که حداقل ۶ نفر کشته و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شدهاند. آمار تلفات استانبول اما دقیق نیست. درگیریهای تنبهتن بین غیرنظامیان و نیروهای ارتش در این شهر بیشتر بوده و انتظار میرود که رقم نهایی تلفات بالاتر از گزارشهای اولیه باشد.
درگیریهای بر روی پلهای استانبول تا لحظه طلوع خورشید روز ۱۶ ژوئیه ادامه داشتهاند. حداقل عکس پنج نفر کشته در استانبول در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
مجلس ترکیه در شهر آنکارا چندین بار در طول شب بمبباران شده و حداقل یک نماینده مجلس کشته شده است. همچنین ۱۷ افسر پلیس در میان کشتهشدگان آنکارا هستند.
حمله به ساختمان های دولتی در آنکارا
ارتش به ساختمانهای دولتی در آنکارا، از جمله پارلمان ترکیه، وزارت کشور و سازمان امنیت ملی (میت) حمله هوایی کرده است که منجر به کشته شدن حداقل یک نماینده مجلس شده است. به گزارش «الجزیره» تا کنون ۱۷ افسر پلیس ترکیه در آنکارا کشته شدهاند و حداقل یک غیرنظامی دردرگیری با نیروهای ارتش در میدان تقسیم استانبول به ضرب گلوله کشته شده است.
وضعیت آنکارا نسبت به استانبول متفاوت بود. در طول شب ۱۶ ژوئیه، در آنکارا نیروهای ضد دولت اردوغان کنترل شهر را بیشتر به دست داشتند. درگیریها پس از طلوع آفتاب در آنکارا کمتر شد.
مشخص نیست که نمایندگان دولت و نمایندگان مجلس کجا هستند اما یک نماینده مجلس ترکیه که از طریق تلفن با «رویترز» گفتوگو کرده است میگوید که نمایندگان در پناهگاهها هستند و به ساختمان مجلس مدام حمله هوایی میشده است.
«رویترز» به نقل از خبرگزاریهای محلی نوشته است که بمبی هم در محل پارلمان ترکیه منفجر شده است. این خبرگزاری همچنین نوشته است که چند انفجار در استانبول و آنکارا گزارش شده است. هنوز خبر دقیقتری از دلیل انفجارها در دست نیست.
ارتش به برخی ساختمانهای دولتی در آنکارا با بالگرد حمله کرده است. این حملات چندین بار به ساختمان سازمان امنیت و پارلمان ترکیه بوده است. وزارت کشور ترکیه نیز در آتش میسوزد.
ساختمانهای پارلمان ترکیه، وزارت کشور و سازمان امنیت این کشور در حملات هوایی بالگردهای ارتش به شدت آسیب دیدهاند و سوختهاند.
چه کسی کودتا کرده است؟
نخست وزیر ترکیه، بینالی ییلدیریم، و خود اردوغان میگویند که کودتا شورش نظامیان نزدیک به فتحالله گولن است.
محمد فتح الله گولن، واعظی مذهبی است که در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی میکند. گولن، رهبر جنبش خدمت و بنیانگذار اسلام میانهروی «آناتولیایی» است که شبکه گستردهای از مراکز آموزشی و تربیتی در ترکیه و حامیان زیادی در دستگاه دادگستری و پلیس دارد. او پیشتر از همراهان اردوغان بود.
جنبش خدمت درگیریاش در این کودتا را تکذیب کرده است. اما وزیر دادگستری ترکیه، بکیر بوزداغ نیز در پیامی گفت که نظامیان وابسته به فتحالله گولن پشت این کودتا هستند. بوزداغ اعلام کرد که هنوز اطلاعات کافی در مورد ابعاد کودتا در دست نیست.
بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه، ساعت ۵ بامداد گفت که دستور حمله به هواپیماها و بالگردهای نیروهای کودتا را صادر کرده است. اما مشخص نیست که نیروهای هوایی در کنترل دولت است یا نیروهای ضد دولت است. در تمام طول شب به ساختمانهای دولتی در آنکارا حمله هوایی شده است.
به گزارش ییلدریم ۱۲۰ نفر تاکنون را رابطه با شرکت در کودتا دستگیر شدهاند اما این خبر را نیروهای مخالف اردوغان تأیید نکردهاند.
خبرگزاریهای نزدیک به دولت ترکیه تصاویری از نیروهای ارتش را نشان میدهند که توسط غیرنظامیان دستگیر شدهاند اما تعداد دستگیرشدهها در هر تصویر انگشتشمارند.
تصرف رسانهها
در تمام طول ۷ ساعت درگیری نیروهای کودتا و نیروهای امنیتی دولت اردوغان، به رسانههای داخل ترکیه حمله میشد. معمولا ابتدا نیروهای ارتش رسانهها را تصرف میکردند و بعد نیروهای پلیس و نیروهای امنیتی نزدیک به دولت، مجدد رسانهها را آزاد میکردند.
در حوالی ساعت ۴ بامداد، سربازهای ارتش وارد مقر پخش «سیانان ترک» در آنکارا شدند. مجری برنامه اعلام کرد که «سربازان وارد شدند ما باید برویم». این شبکه در تمام طول درگیریها پیامهای اردوغان را که از طریق موبایل تصویری فرستاده میشدند، پخش میکرد. گزارش های تکمیلی حاکی از این است که همه روزنامهنگاران این شبکه توسط نیروهای مخالف اردوغان دستگیر شدهاند. پخش برنامههای این رسانه به مدت ۴۵ دقیقه قطع شد و سپس مجدد از سر گرفته شد. گزارش شد که نیروهای امنیتی نزدیک به اردوغان کنترل «سیانان ترک» را از دست نیروهای کودتا خارج کردند.
حمله به «سیانان ترک» را ببینید:
Soldiers taking part in the #TurkeyCoup attempted to take over the private @cnnturk pic.twitter.com/2nUTrbR0KL
— RT (@RT_com) July 16, 2016
در ساعت ۳ بامداد هم روزنامهنگاران روزنامه «حریت» ترکیه خبر دادند که عدهای سرباز وارد مقر این روزنامه شدهاند و آنها را گروگان گرفتهاند. مشخص نیست که اینها نیروهای ارتش بودند یا نیروهای نزدیک به دولت، اما پس از حدود یک ساعت سکوت، خبررسانیهای حریت مجدد آغاز شد.
میان رسانههای داخلی، وضعیت تلویزیون دولتی ترکیه «تیآرتی» متفاوت بود. اینجا ول از همه تصرف شد. نیروهای کودتا، مجری این شبکه را ناچار کردند که بیانیه آنها را بخواند.
تلویزیون دولتی ترکیه «تیآرتی» که در شب ۱۵ ژوئیه به تصرف ارتش در آمده بود، بس از درگیریها و حملات بالگردها به مقر این رسانه در آنکارا مجدد، پخش برنامههایش را در بامداد ۱۶ ژوئیه از سر گرفت. این خبرگزاری چند ساعت در تصرف نیروهایی که کودتا کردهاند بود. اما مجدد به دست نیروهای اردوغان افتاد و نطق اردوغان در استانبول از اینجا پخش شد.
آزادسازی این رسانه برای نیروهای نزدیک به دولت اهمیت داشت چراکه این تلویزیون نزدیکترین رسانه در ترکیه به رجب طیب اردوغان است.
حمله هوایی بالگردها را به رسانه «تیآرتی» ببینید:
Military helicopter opens fire at state broadcaster’s HQ in Ankara #TurkeyCoup https://t.co/ZJksuqdPfT pic.twitter.com/UdRY7PcAuB
— RT (@RT_com) July 15, 2016
در نیمه شب ۱۶ ژوئیه زمانی که تلویزیون دولتی و شبکه «تیآرتی» به تصرف نظامیان حامی کودتا در آمد، مجری این شبکه بیانیه نظامیان را خواند و به مردم گفت «ارتش پایبند لائیسیته و جمهوریت» در ترکیه است.
سپس در اولین دقایق بامداد ۱۶ ژوئیه پخش این تلویزیون قطع شد. گزارشها حاکی از درگیری نظامیان و نیروهای حامی دولت رجب طیب اردوغان در محل این خبرگزاری است. خبرنگاران میگویند یک هلیکوپتر نظامی به سوی ساختمان شبکه دولتی «تیآرتی» شلیک کرده است. صدای تیراندازی و انفجار از ساختمان شبکه در آنکارا شنیده شده است.
پخش برنامه های یورونیوز ترکی در ترکیه نیز در شب چندبار قطع شد. اینترنت هم در بسیاری مناطق آنکارا و استانبول قطع شد.
وضعیت خیابانها
در خیابانهای استانبول غیرنظامیان حامی حزب «عدالت و توسعه» با نیروهای ارتش درگیر شدند. صدای تیراندازی در بخشهای مرکزی شهر استانبول در تمام ساعتهای اولیه ۱۶ ژوئیه به گوش میرسید. همچنین مردم از هواپیماها و بالگردهایی گزارش میکردند که خیلی نزدیک به زمین پرواز میکنند.
«رویترز» نوشته است که چند انفجار در استانبول و آنکارا گزارش شده است. هنوز خبر دقیقتری در در مورد علت یا منبع این انفجارها در دست نیست.
هر دو پل بسفر، پلهای بغازیچی و فاتح سلطان محمد که بخش آسیایی را به بخش اروپایی استانبول وصل میکند توسط نیروهای نظامی مسدود شدند. تا ساعت ۶ بامداد روز ۱۶ ژوئیه درگیری در مجاورت این پلها ادامه داشته است.
مسدود شدن این پلها از این لحاظ اهمیت دارد که طرفداران حزب «عدالت و توسعه» بیشتر ساکن محله مذهبی «فاتح» در بخش اروپایی هستند که با پل به بقیه استانبول متصل است.
در محلههای مذهبی استانبول از جمله فاتح، غیرنظامیان به خیابان آمدند و شعار اللهاکبر دادند.
ساعت یک بامداد ۱۶ ژوئیه، در میدان تقسیم استانبول درگیری میان نیروهای ارتش و حامیان رجب طیب اردوغان آغاز شد.
طرفداران حزب عدالت و توسعه اللهاکبر گویان مقابل تانکها در تقسیم نشستند و نگذاشتند که تانکها حرکت کنند. در درگیریهای میدان تقسیم تا کنون یک نفر کشته شده است. هواداران اردوغان میگویند او به سمت یک تانک دوید و حین دویدن هدف گلوله قرار گرفت. عکس جنازه این فرد در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
در محله فاتح که مذهبیترین محله استانبول و در بخش اروپایی است، طرفداران حزب «عدالت و توسعه» اللهاکبرگویان به خیابانها ریختند. مساجد پیوسته اذان پخش کردند و امامهای مساجد از مردم خواستند که به خیابانها بیاید. در تمام طول شب، پلهای ارتباطی محله فاتح با دیگر محلههای استانبول توسط نیروهای ارتش مسدود شدند.
در طول این کودتا مردم استانبول خبررسان بودند. در شبکههای اجتماعی، توئیتر و پریسکوپ تصاویری از حضور نیروهای ارتش در خیابانهای استانبول و آنکارا منتشر شدند. خیابانهای منتهی به ساختمانهای دولتی در آنکارا در اشغال نظامیان بودند و غرش جتهای ارتش به گوش میخورند. هواپیماها و بالگردهای ارتش هم با فاصله کوتاه از زمین پرواز میکنند. همه این تصاویر به صورت زنده توسط شهروندان مخابره میشد.
بیانیه نیروهای کودتا
زمانی که تلویزیون دولتی در دست ارتش بود، ارتش بیانیه صادر کرد و گفت به دموکراسی احترام میگذارد. کنترل تلویزیون دولتی در اولین ساعت بامداد ۱۶ ژوئیه از دست ارتش خارج شد.
در بیانیه ارتش آمده است که ارتش برای برقراری دموکراسی، حقوق بشر و امنیت قدرت را به دست گرفته است.
ارتش ترکیه در ایمیلی به خبرنگاران ترک نوشته که کنترل دولت اکنون به عهده ارتش است: «همه توافقنامههای بینالمللی ترکیه هنوز هم معتبر است. ما امیدواریم روابط خوبی را با همه کشورها ادامه دهیم.»
خبرگزاری «آناتولی» گزارش داد ژنرال هولوسی، فرمانده کل ارتش ترکیه گروگان گرفته شده است. این خبرگزاری همچنین گزارش داد که شماری دیگر از مقامات دولتی نزدیک به حزب عدالت و توسعه توسط نیروهای کودتا دستگیر شدند. در خبرهای تکمیلی اما تنها نام رئیس دفتر اردوغان به عنوان گروگان آمد. هنوز از وضعیت دیگر دستگیرشدگان خبری در دسترس نیست.
به اردوغان در تمام شب چه رفته است؟
در ساعت ۳ بامداد ۱۶ ژوئیه گزارش شد که هواپیمای اردوغان در آسمان استانبول در حال چرخ زدن است. او سپس وارد شهر شد و در فرودگاه نطق کرد. تعداد حامیان حزب عدالت و توسعه در استانبول بیشتر از آنکاراست. جمعیت زیادی برای استقبال از اردوغان به فرودگاه «آتاترک» آمده بودند.
در ساعات اولیه اعلام کودتا گفته شده بود که رئیس جمهور در دفتر کارش در امنیت به سر میبرد. اردوغان پیش از ورود به استانبول از طریق اسکایپ با مردم صحبت کرد و از آنها خواست به خیابان و فرودگاه آتاتورک بیایند و مقاومت کنند. او به مردم گفت نگران نباشند: «من کاملا سلامت هستم. کودتاچیان بهای سنگینی خواهند پرداخت.»
رئیس جمهوری ترکیه بار دیگر پیش از فرود در استانبول در «سیانان ترک» ظاهر شد و گفت: «انتظار این کودتا را نداشتیم و متاسفانه امکان تماس با ارتش را هم نداریم.»
رئیس دفتر شخص اردوغان اما گروگان گرفته شده است. از اون خبری در دست نیست.
عبدالله گل، رئیس جمهوری سابق ترکیه با اعلام پشتیبانی از اردوغان در مصاحبه با شبکه NTV از نیروهای ارتش ترکیه خواست تا در اولین فرصت به پادگانهای خود بازگردند.
نخست وزیر ترکیه، بینالی ییلدیریم تنها مقام دولتی بود که در تمام طول شب مدام میگفت که کودتا شکست خورده است. او در اولین ساعتهای کودتا پیام فرستاد که نیروهای پلیس تا آخرین نفس در مقابل ارتش این کشور خواهند ایستاد و افزود که مسببین مجازات خواهند شد.
گزارشی از تصاویری که مردم در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند را ببینید:
LIVE: Military attempts a coup in Turkey- rolling updates and global reaction: https://t.co/3071Cvq9MR pic.twitter.com/lYRH8GKi5u
— Reuters Top News (@Reuters) July 16, 2016
وضعیت فرودگاهها
نیروهای ارتش کودتا را با تصرف پلهای استانبول، ساختمانهای دولتی آنکارا، رسانههای نزدیک به رجب طیب اردوغان و دو فرودگاه استانبول آغاز کردند.
اردوغان در پیام تصویریاش برای مردم از حامیان خود خواست که همگی به فرودگاههای استانبول بروند و به خیابانها بیایند.
در اولین ساعت بامداد روز ۱۶ ژوئیه، بخش ترکی «سیانان» گزارش داد که ارتش ترکیه فرودگاه را ترک کرده و تصاویر تصرف تانک ارتش توسط مردم را نیز پخش کرد.
در شبکههای اجتماعی تصاویری از فرودگاه آتاترک منتشر شده است که غیرنظامیان را بر روی تانکهای ارتش نشان میدهد. همچنین در خود باند فرودگاه مردم سرگردان میدوند اما نیروهای ارتش کمتر دیده میشوند.
در اولین ساعتهای کودتا اعلام شد که همه فرودگاههای ترکیه بسته شده و پروازها لغو شدهاند. در ساعت ۶ بامداد به وقت محلی اما خبر رسید که فرودگاهها مجدد باز خواهند شد.
گذرگاههای مرزی ایران به ترکیه تا اطلاع ثانوی مسدود است. مسافران استانبول -تهران در فرودگاههای این شهر گیر افتادهاند.
این چهارمین کودتا در تاریخ ترکیه است. نخستین مورد در سال ۱۹۶۰، دومین بار در ۱۹۷۱ و سومین مرتبه در سال ۱۹۸۰.
این خبر تکمیل میشود…
ویدئوی حضور تانکهای ارتش در خیابانهای استانبول را ببینید:
#Turkey, tanks are on the streets. pic.twitter.com/47BIBUsFAb
— Ruslan Trad (@ruslantrad) July 15, 2016
تصاویری از کاربران ساکن ترکیه:
اگه این خبر صحت داشته باشه جهان با فاجعه ای عظیم روبرو خواهد شد…
برزو / 15 July 2016
سه کودتای قبلی، اغلب در تلاش برای حفظ تمامیت ارضی و مقابله با اسلام گراهایی بودند که میخواستند نظام لائیک و سکولار ترکیه به نابودی بکشنند مانند همین اردوغان.
سیاست های اصلاحات اقتصاد بازار و مناسبات خوب با غرب، در زمان تورگوت اوزال در دهه 1980 در نهایت ترکیه اوایل قرن 21 به یک قدرت اقتصادی تبدیل کرد، که متاسفانه برخی همه این موفقیت را به حساب حزب و ریاست اردوغان مینوسند! در حالی اردوغان عملا دموکراسی پارلمانی این کشور نابود کرده و با اسلام گرایی افراطی و نقش بسیار منفی در باره حقوق بشر رد ترکیه و سوریه و عدم همکاری برای حل مناقشات، شرایط ترکیه بد کرده است. هر چند کودتا فی النفسه چیز خوبی نیست، ولی اگر دیگر یک حکومت اسلام گرای اقتدارگرا و مستبد تمام راههای مسالکت آمیز بندد و چنین یک کشور روبه توسعه را به سمت ویرانی سوق دهد، چه باسیست کرد؟
برخلاف ترکیه، ایران تمام و کمال در کنترل شیعی ولایی ها است و امیدی چندانی نیست چنین شبه معجزاتی برای مردم ایران به قوع بپوندد. مردم ایران – با پذیرفنم هزینه سنگین – باید متحدا . تحت رهبری یک شورای متعهد سکولار دموکراسی علیه استبداد مذهبی شیعی-ولایی قیام کنند.
راهجو / 15 July 2016
در خاورمیانه، دو گروه عمده شیعی و سنی قرنهاست/بویژه دوران عثمانی و صفویه/با هم درگیر بوده اند. روی کار امدن حکومت های مذهبی اسلام گراف که لاجرم به یکی از مذاهب سنی یا شیعه گرایش خواهند داشت، کار به درگیری و تضعیف ساختارهای اقتصادی و اجتماعی… کشورهای منطقه خواهد انجامید.
بهترین حالت عدم هیچ نوع حکومت مذهبی است. حالت بد، یک حکومت مذهبی در یکی کشورها شیعه یاسنی و بدترین حالت، دو یا چند حکومت مذهبی شیهی گرا و سنی گرا است. شرایط فعلی به سرعت بدتر شد می رود.
سیاست دو طرف، هم همان مثل معروف، هم به میخ زدن و هم نعل زدن است.
اسلام گراهای ترکیه با التقاطی از عثمانی گری و حتی ترک گرایی، به ظاهر به نفع مردم ترکیه عمل می کنند ولی اتش جنگ و اختلافات مثل سایر حکومت های مذهبی بر پا می کنند.
اقتصاد ترکیه شکننده است و متکی به ترانزیت، صادرات و گردشگری است که این وضعیت به سرعت به ورشکستگی خواهد رفت.
متاسفانه دمکراسی نوپای ترکیه، به کج راهه رفته و در دام هیولای افراطیسم مذهبی افتاده است. ترکیه بجای حسن همجواری و استفاده موقعیت برای صلح و توسعه، به دخالت و قلدر بازی در منطقه می پردازد! اگر هم رای حدود 50 درصد مردم به اردوغانی های ترکیه هم درست باشد، جز انحراف از سکولار دموکراسی ترکیه نیست. کودتا، چیزی خوبی نیست در یک کشور و معنی بن بست دمکراتیک یک جامعه است.
اردوغان با این جوگیری هایش نشان می دهد نمیخواهد سر عقل بیاید و ترکیه همچنان به سمت ویرانه شدن و حتی تجزیه پیش خواهد رفت!
راه نو / 16 July 2016
سر انجام اردوغان فاسد ترکیه را به سمت پرتگاه سقوط پیش می برد .
البته همین کودتای ناموفق هم نشان داد که در بدنه ارتش و نیروهای نظامی هم ، هنوز هستند افراد غیرتمندی که می خواهند ترکیه را از شر اسلام و احزاب اسلامگرایش نجات بخشند .
بهنام / 16 July 2016