حسین شریعتمداری: آمریکا را هلو کرده‌اند، ایران را لولو

وزارت خارجه ایران، روز ۲۶ فروردین و سه ماه پس از به جریان افتادن توافق جامع هسته‌ای، گزارشی تقدیم مجلس کرده که وضعیت برجام را با بر شمردن موانع داخلی و خارجی تشریح می‌کند. این گزارش، کارشکنی آمریکا به ویژه وزارت خزانه‌داری این کشور، مانع تراشی اسرائیل و برخی کشورهای دیگر را از عوامل خارجی عدم اجرای برجام بر شمرده است.

متن کامل این گزارش یکشنبه ۲۹ فروردین در رسانه‌های داخلی منتشر شده است. وزارت خارجه ایران در این بیلان می‌نویسد: «محافل قدرتمندی در درون دستگاه اجرایی آمریکا رغبت چندانی به اقدام فعالانه برای رفع نقاط ابهام نداشته و مانع تراشی کرده‌اند. رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه هم در همین جهت حرکت می‌کنند. چالش‌های ما با طرف آمریکایی و تا میزان کمتری با طرف اروپایی پس از اجرای برجام خاتمه نیافته است.»

در بخشی از این گزارش آمده که تحریم‌های غیرهسته‌ای به قوت خود باقی هستند و این از ابتدای مذاکرات روشن بوده و هیچگاه مکتوم نشده است: «تحریم‌های به بهانه برنامه موشکی، تروریسم و حقوق بشر و به طور کلی تحریم‌های اولیه آمریکا باقی مانده‌اند.»

بیشتر بخوانید: کاخ سفید: استفاده از سیستم مالی آمریکا جزء برجام نیست

گزارش بازگشت به وضعیت قبل از تحریم‌ها به لحاظ فنی و عملیاتی را نیازمند زمان می‌داند و به طور نمونه به سقف فروش نفت خام اشاره می‌کند که مستلزم بازاریابی، خریداران جدید و تنظیم قراردادهای تازه است: «مشکلات فنی و اجرایی زیادی بازگشت به نقطه قبل از تحریم‌ها را تطویل می‌کنند.»

در بخش پایانی این گزارش آمده که سرمایه‌گذاری در ایران مستلزم فضای اطمینان بخش برای شرکت‌های خارجی است اما عواملی چون فساد، عدم شفافیت، پولشویی و صعوبت قوانین مزید بر علت شده‌اند.

شریعتمداری: آمریکا را تبرئه کرده‌اند

در نخستین واکنش‌ها، حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان به خبرگزاری فارس گفت وزارت خارجه در گزارش برجام به مجلس، ایران را لولو و آمریکا را هلو معرفی کرده است.

شریعتمداری می‌گوید: «در حالی که شرکت‌های اروپایی با صراحت اعلام می‌کنند که از ترس مجازات‌های آمریکا حاضر به برقراری روابط تجاری با ایران نیستند و مقامات آمریکایی نیز بر این نکته تاکید می‌ورزند، وزارت خارجه در بند ۴ از بخش مربوط به چالش‌ها و موانع پیش رو، بی‌اعتمادی طرف‌های خارجی به ایران را بزرگترین مانع همکاری اقتصادی با ایران معرفی کرده و در یک کلمه، آمریکا را از بدعهدی و عدم پایبندی به تعهدات خود تبرئه و جمهوری اسلامی ایران را مقصر جلوه داده است.»

به گفته شریعتمداری، در زمان تدوین برجام به خاطر اعتماد بی‌علت به آمریکا، دقت لازم به کار گرفته نشده و به این وسیله دست حریف برای سوءاستفاده‌های بعدی باز مانده است.

اهدای «نشان صداقت» به سیف

حرف‌های رئیس کل بانک مرکزی ایران در آمریکا در باره دستاوردهای برجام نیز با حاشیه‌هایی چون زمزمه شکاف در دولت همراه شده است. ولی‌الله سیف در نشست شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن اعلام کرد که عایدی اقتصادی ایران از برجام، هیچ بوده است.

بیشتر بخوانید: دیدار پشت درهای بسته؛ ابهام در لغو تحریم‌های بانکی ایران

حیدر مستخدمین حسینی، معاون اسبق بانک مرکزی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم احتمال داده که حرف‌های سیف شاید به شایعه جابه‌جایی او مرتبط باشد: «این که یک عضو کابینه در قلب آمریکا از برجام انتقاد کند برخلاف صحبت‌هایی است که رئیس جمهور، وزرا و حتی خود سیف مطرح می‌کردند و این احتمال وجود دارد که بحث تعدیل برخی اعضای کابینه در میان باشد.»

به اعتقاد مستخدمین حسینی، بعید است سیف حرف‌هایش را با دولت هماهنگ کرده باشد زیرا انتقادات او به برجام امتیازی برای دولت به حساب نمی‌آید: «جز این که آقای سیف از قبل بداند که قرار است تغییر کند.»

هم‌زمان انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس تهران با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده که به پاس «سخنان شجاعانه و صادقانه دکتر سیف در خصوص این که برجام تا کنون هیچ دستاورد اقتصادی برای ایران نداشته»، نشان صادق‌ترین مدیر دولت تدبیر و امید به او اهدا می‌شود.

یکشنبه ۲۹ فروردین، خبرگزاری فارس فیلمی ویدئویی در مرور سخنان روحانی پیرامون برجام منتشر کرد و در مقدمه آن نوشت: «آقای روحانی علمای دولت هم‌نظرند؛ حرف شما فرق می‌کند.» این کنایه به آن باز می‌گردد که روحانی پس از اظهارات علی‌اکبر صالحی مبنی بر تاخیر غرب در اجرای تعهداتش در برجام گفته بود در باره این موضوعات باید از سیف و ظریف سوال شود نه صالحی.

دولت روحانی از  سوی رهبر ایران تلویحا، و از سوی محافل سپاهی- نظامی و اصولگرایان تندرو ، تصریحا به بازی خوردن از غرب در توافق اتمی متهم می‌شود.