«به نام زمان، شما را دستگیر می‌کنم!» مجموعه‌ای است از اشعار صلاح‌الدین حداد، شاعر تونسی همراه با ۸۰ عکس از انقلاب یاس که جملگی پس از ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ گرفته شده‌اند. ۱۷ دسامبر همان روزی است که محمد بوعزیزی، دستفروش تونسی خود را مقابل ساختمان شهرداری به آتش کشید؛ کالبد سوخته بوعزیزی جرقه‌ای شد برای انقلابی که به حکومت ۲۳ ساله زین‌العابدین بن علی پایان بخشید. در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱، پس از اعتراضات گسترده، دولت و مجلس در تونس منحل شد و بن علی از تونس گریخت.
در کشوری که خشک‌سالی همواره یکی از ثابت‌های آب و هوایی بوده است، سالیان سال تنها اشک‌های مردم بود که صحرا‌ها را سیراب می‌کرد؛ انقلاب ۱۴ ژانویه، اما به نقل از صلاح‌الدین حداد، باران را به اتاق‌ها و مزارع تونس آورده است؛ بارانی که حداد امیدوار است ادامه داشته باشد و تکرار شود.
«به نام زمان، شما را دستگیر می‌کنم!» تنها کتابی نیست که با موضوع انقلاب تونس در نمایشگاه «کتاب پاریس» (۲۰۱۶) عرضه شده است.
مقارن با بهار ۲۰۱۶، در غرفه انتشارات تونسی نیروانا، که به شکل مستقل در «کتاب پاریس» شرکت کرده است، حال و هوای بهار عربی، باران‌ها و سایه‌ها، نویدها و البته ناامیدی‌هایش، را به خوبی می‌توان حس کرد. مقارن با بهار ۲۰۱۶، در غرفه‌ی انتشارات تونسی نیروانا، که به شکل مستقل در «کتاب پاریس» شرکت کرده است، حال و هوای بهار عربی، باران‌ها و سایه‌ها نویدها و البته ناامیدی‌هایش، را به خوبی می‌توان حس کرد.
«نور در کتاب است/ کتاب را باز کنید/ بگذرید تا بتابد»؛ متصدی غرفه این جمله از ویکتور هوگو را می‌خواند و کتاب‌های غرفه را معرفی می‌کند.
تونس : از انقلاب تا دموکراسی
در کنار مجموعه‌ای از کتاب‌های نفیس فرهنگ و تمدن که در تمام غرفه‌های ملی تمام نمایشگاه‌ها می‌توان دید، انتشارات نیروانا سه کتاب از حاتم مراد، استاد علوم سیاسی دانشکده‌ی علوم اجتماعی، سیاسی و حقوقی تونس را نیز به نمایش گذارده است.
«فقدان دموکراتیک در دوران بورقیبه و بن علی» مجموعه مقالاتی است که پیش‌تر در مجلات تونسی منتشر شده‌اند و سویه‌های مختلف استبداد را پس از استقلال در دوران حبیب بورقیبه و بن علی بررسی می‌کنند. بورقیبه پدر جنبش استقلال‌طلبی، کمال آتاتورک تونس، بود که بن علی با کودتایی نرم و آرام جای او را در سلسله‌مراتب قدرت در تونس گرفت.
«تونس: از انقلاب تا نظام حقوقی» عمدتاً مقالاتی را در خود جای داده که به سیر حوداث سیاسی پس از انقلاب می‌پردازند. «گفتگوی ملی در تونس» سومین کتاب عرضه‌شده از حاتم مراد است که بازیابی انسجام ملی در تونس را در چهار مرحله (پس از انقلاب ۱۴ ژانویه، بعد از انتخابات اکتبر۲۰۱۱، پس از قتل شکری بلعید، و در نهایت پس از مرگ محمد براهمی) بررسی می‌کند.
کتاب بوجمعه الرمیلی تحت عنوان «وقتی مردم پیروز می‌شوند آنجا که تمام جامعه شکست خورده است»، اگرچه عمدتاً پیش از انقلاب تونس نوشته شده، اما می‌تواند چشم‌انداری پانارومیک از تونس در آستانه‌ی انقلاب به دست بدهد؛ الرمیلی درعین حال بر دشواری‌های استفاده از مفاهیمی همچون «مردم» در تحلیل سیاسی انگشت می‌گذارد.
از دیگر خواندنی‌های انتشارات نیروانا، می‌توان اشاره کرد به مصاحبه‌ای با مصطفی بن جعفر، رئیس مجلس مؤسسان تونس (۲۰۱۱-۲۰۱۴) تحت عنوان «راه طولانی تا دموکراسی»، همچنین کتاب «دین من آزادی است» نوشتهٔ محمد طلبی، اسلام‌پژوه و متخصص تاریخ قرون وسطی، ودست آخر، کتاب مصور «لیلا» که به ماجرای گروهی از دختران جوان روزنامه‌نگار در سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۱ می‌پردازد که می‌خواهند نخستین مجله زن را در تونس تأسیس کنند. (نگاه کنید به محمد طالبی: مدافع اسلام، مخالف اسلام‌گرایان )
حال و هوای غرفه ملی تونس، در مقایسه با غرفه‌ی نیروانا کمتر انقلابی است؛ بخش قابل توجهی از فضای غرفه به کتاب کودک اختصاص داده شده است. عرفه‌ای صمیمی، ساده و بی‌تکلف که آثاری از ابن خلدون، کتابهایی به زبان فرانسه درباره‌ی ادبیات، سینما و پژوهش‌هایی درباره‌ی شهر باستانی کارتاژ و… را درمعرض دید بازدیدکنندگان گذارده است؛ بنا بر برنامه‌ی اعلام‌شده، شنبه ۱۹ مارس، نجات عبدالقادر فخفاخ، نویسنده‌ی «میراثی به اسم آزادی» در غرفه‌ی تونس حاضر خواهد بود تا کتابش را برای علاقه‌مندان امضاء کند. نجات عبدالقادر تاریخ‌نگار و متخصص تئاتر قرن هفدهم است که به مدت یک سال مسئول فرهنگی شهرداری تونس بوده است؛ در «میراثی به اسم آزادی» او ماجرای مقاومت و مبارزه ی زنان تونسی در نبرد استقللال و در بهار عربی را تعریف می‌کند.
قسطنطنیه در پاریس!
شهر قسطنطنیه، شهر پل‌های افسانه‌ای، پل حیرت‌انگیز سیدی راشد، زادگاه مارکوس کرنلئوس و کاتب یاسین، شاعر «نجمه»، از مهمانان ویژه‌ی نمایشگاه است، و از این بابت غرفه‌ی الجزایر یکی از بزرگترین غرفه‌هاست.
پیش‌تر، سازمان علمی، فرهنگی، تربیتی وابسته به کنفراس اسلامی (آیسیسکو) با انتشار بیانیه‌ای قسطنطنیه را پایتخت فرهنگی جهان عرب در سال ۲۰۱۵ اعلام کرده بود، و حالا همین عنوان را بر سر غرفه‌ی قسطنطنیه می‌توان دید.
از یکی از مسئولان غرفه‌ی الجزابر، سراغ کتاب‌های انتشارات «برزخ» ناشر آثار کمال داوود را می‌گیرم، (نگاه کنید به «مرسو، بررسی مجدد»: یک بیگانه‌ی الجزایری) و او درمقابل چند رمان معرفی می‌کند: «اصلاً به عقب برنگرد» نوشته‌ی میساء بای، و «گل‌های درخت بادام» نوشته‌ی واسینی الأرج. پیش‌تر رمان‌های «خانه‌ی اندلسی» و «خاکسترهای شرق» الأرج به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۴ برنده‌ی جایزه‌ی بین‌المللی داستان عربی شده‌اند. «سیمرغ» و «همچون وزوز زنبورها» نوشته‌ی محمد دیب و «نابودی زبان فرانسه» نوشته‌ی آسیه جبار از دیگر کتابهایی اند که در غرفه‌ی الجزایر ارائه شده‌اند.
وزوز زنبورها در اینجا استعاره‌ای است برای زندگی درهم و برهم؛ کتاب مجموعه‌ای است از داستان‌های مستقل که درعین حال هر یک به نوعی به داستان نخست، «لبخند آیکون»، باز می‌گردند و درآن به هم پیوند می‌خورند.
«نابودی زبان فرانسه»، نوشته‌ی آسیه جبار، یک رمان کاملاً الجزایری است، با تمام مختصاتی که می‌توان برای آن قائل شد: داستان مهاجری الجزایری که آینده‌اش را در بازگشت به سرزمین مادری بازیابی می‌کند. رمانی درباره‌ی هویت، زبان، خاطره و تاریخ.
زبان فرانسه، برای الجزایری‌ها نه فقط زبان خشونت و تحقیر که درعین حال، به قول کاتب یاسین، «غنیمتی جنگی» است. خون بهاء رنج سالیان استعمار که نوشتن آن برای یک الجزایری جز همراه با نوعی بازاندیشی هویتی ممکن نیست.
در میان غرفه‌های ملی و خصوصی، کوچک و بزرگ در نمایشگاه کتاب پاریس، شبیه‌ترین به غرفه‌ی ایران بی‌شک متعلق به عربستان سعودی است؛ غرفه‌ای خشک و رسمی که در آن خبری از باران‌های بهاری تونسی نیست. در اینجا به جای قاب عکس عروسک‌های محجبه‌ی غرفه‌ی ایران پوسترهایی نصب شده از رقص شمشیر مردان عربی در صحرا. طرفه آن که خوشنویسی از برنامه‌های مشترک هر دو غرفه است؛ نوجوانان، سرخوش و پر سروصدا، در جلوی غرفه‌ی عربستان صف کشیده‌اند تا خوشنویسان نام آنها را با حروف عربی برایشان بنویسند؛ یک یادگاری از غرفه‌ای در «کتاب پاریس»، که تمام آن چیزهایی در آن به نمایش گذاشته شده، نفیس، هم‌شکل و شبیه به قرآن اند.