هر چه بر قدرت حزب اسلامگرای عدالت و توسعه و رهبر آن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه افزوده میشود، امنیت روزنامهنگار در ترکیه نیز به همان نسبت کاهش پیدا میکند.
فاتح پوُرتاکال، یکی از مشهورترین مجریان شبکه «فاکس» ترکیه در گفتوگویی با روزنامه آلمانی «دیولت» گفته است: «من دیگر در ترکیه احساس امنیت نمیکنم.»
او در این گفتوگو که ۲۱ ژانویه منتشر شد، درباره هدف دولت ترکیه از تحت فشار قرار دادن هرچه بیشتر روزنامهنگاران این کشور گفت دولت ترکیه تلاش میکند مانع از اطلاعرسانی درباره رویدادهایی شود که ممکن است تأثیر منفی در جامعه بگذارند. به گفته پورتوکال ممنوعیت گزارشگری در ترکیه به یک قاعده تبدیل شده است.
مجری سرشناس شبکه «فاکس» میگوید: «افکار عمومی نباید به درستی در جریان مسایل قرار گیرند، اما به عنوان روزنامهنگار این وظیفه ماست که پرسش کنیم. فشارهایی علیه رسانهها وجود دارد. از این نظر ما کشور چندان آزادی نیستیم.»
فاتح پورتوکال ادعا میکند در برنامههای خبری «فاکس» هم دولت و هم اپوزیسیون مورد انتقاد قرار میگیرند. او به بازداشت جان دوندار، سردبیر روزنامه سکولار «جمهوریت» و اردم گول، گزارشگر این روزنامه نیز اشاره کرد و گفت که آنها به خاطر گزارشهایشان درباره قاچاق اسلحه به سوریه در زنداناند. رئیس جمهور اردوغان، آشکارا اعلام کرد که این روزنامهنگاران را تا به مجازات نرسند، آسوده نخواهد گذاشت.
از ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵ تاکنون جان دوندار، سردبیر روزنامه «جمهوریت»، و اردم گول نماینده این روزنامه در آنکارا به دستور رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه و به اتهام عضویت در یک شبکه تروریستی و جاسوسی بازداشت و حبس شدهاند. وکیل این دو روزنامهنگار در این مدت از دسترسی به پرونده اتهامات آنها محروم بوده است.
مجری شبکه «فاکس» ترکیه به روزنامه «دی ولت» گفت این روزنامهنگاران به وظیفه خود که اطلاعرسانی بوده است عمل کردهاند. او سپس میپرسد: «آیا ترکیه کشوریست که به قانون احترام میگذارد یا خیر؟»
تیراندازی به گزارشگر کرد
سایت آلمانیزبان «اخبار کردستان» نیز ۲۱ ژانویه در گزارشی با عنوان «روزنامهنگاران در خطر»، با چاپ عکسی از یک فیلمبردار کرد روی تخت بیمارستان، خبر داده است که رفیق تکین، فیلمبردار شبکه تلویزیونی «آی ام سی تی وی» که چپگرا و طرفدار کردهاست از سوی نیروهای امنیتی ترکیه، هنگام گزارشگری از تشییع جنازه در شهر «سیزره» در جنوب شرقی ترکیه هدف گلوله قرار گرفته و افراد پلیس او را زیر ضربات لگد (به ویژه روی زخم گلوله) گرفتهاند. او اکنون در بیمارستانی در شهر ماردین بستریست و دادستانی ترکیه نیز حکم بازداشت او را صادر کرده است.
خبرگزاری فارس گزارش داده بود که رفیق تکین به ضرب گلوله پلیس ترکیه به قتل رسیده. اما این خبر صحت ندارد.
سختگیری نیروهای امنیتی ترکیه در مناطق کردنشین تنها شامل گزارشگران رسانههای محلی نمیشود. بر اساس گزارشی که اخبار کردستان منتشر کرده، «آلپ قایسری اوغلو، گزارشگر روزنامه آلمانی «نوُیز دویچلند» و «یونگه ولت» و سینان تارغای، عکاس – خبرنگار نیز در ماردین بازداشت شدهاند.
دادگاه حقوق بشر اروپا، ۲۰ ژانویه شکایت روزنامهنگاران هفتهنامه «نقطه» را وارد دانسته و بازرسی از دفتر تحریریه و ضبط اطلاعات رایانه آنها را نادرست خوانده و اعلام کرده که با اینکار «آزادی مطبوعات نقض شده است.»
محاکمه روزنامهنگاران به اتهام توهین به اردوغان
یکی از اتهامات پرهزینه برای روزنامهنگاران ترکیهای «توهین به رئیس جمهور» است.
به گزارش هفتهنامه آلمانیزبان «اشپیگل» ۱۸ ژانویه، روزنامهنگار ۲۷ سالهای به نام اوُنور ِارم به اتهام توهین به رجب طیب اردوغان محاکمه شده و امکان دارد به چهار سال زندان محکوم شود. او که با روزنامه «بیر گون» همکاری میکند، کلیدواژههای «دزد» و «قاتل» به زبان ترکی را در جستوجوگر گوگل وارد کرده، و گوگل هم بلافاصله لینکهای مربوط به حزب عدالت و توسعه و اردوغان را فهرست کرده است. سپس این روزنامهنگار بر این اساس گزارشی نوشته و در مه ۲۰۱۵ منتشر کرده. اکنون او را برای دومین بار به دادگاه کشاندهاند. پیش از ایم، دادستان ترکیه به دلیل آنکه اوُنور ِارم با طارق علی، نویسنده بریتانیایی مصاحبه کرده بود او را به اتهام توهین به رییس جمهور به دادگاه کشانده بود. طارق علی در آن مصاحبه گفته بود: «اردوغان دیکتاتوریست که در جیب جلیقه میگنجد اما خودش را بزرگتر از آنچه که هست میبیند.»
آزادی مطبوعات در قانون اساسی ترکیه
آزادی مطبوعات و نیز آزادی عقیده در قانون اساسی ترکیه تضمین شده است. در ماده ۲۸ بخش دهم قانون اساسی آمده است: «مطبوعات آزادند، سانسور اعمال نمیشود.»
جامعه مدنی ترکیه و چهرههای سرشناس این کشور از تهدید آزادی بیان از سوی دولت اسلامگرای رجب طیب اردوغان بارها انتقاد کردهاند. به گزارش روزنامه جمهوریت، اورهان پاموک، برنده نوبل ادبی ۱۸ ژانویه در مصاحبه با روزنامه ایتالیایی «لا رپوبلیکا» از سرکوب مطبوعات در ترکیه اظهار نگرانی کرده است. او گفته است: «تردیدی نیست که ما از دموکراسی انتخابات را داریم، اما آزادی عقیده، آزادی مطبوعات، استقلال دانشگاهها و دمکراسی بر پایه تفکیک قوا به تدریج رو به پایان است و من از این بابت نگرانم.»
در همین زمینه
اردوغان نمیخواهد “دیکتاتور پوشالی” باشد