بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در یادداشتی که در آستانه نشست تغییرات آب و هوایی پاریس نوشته است، از انتظارات خود از این نشست و از دغدغه‌های کلی‌اش درباره مسائل زیست محیطی می‌گوید. از لزوم تعهد و همبستگی میان رهبران جهان دم می‌زند و معضل تغییرات آب و هوایی را معضلی جهانشمول اعلام می‌کند. او در عین حال در این یادداشت به نشست پاریس خط و ربط می‌دهد و به ما می‌گوید که چشم آیندگان به پاریس دوخته است.
آنچه در پی می‌آید یادداشت دبیر کل سازمان ملل متحد خطاب به رهبران جهان درباره نشست تغییرات آب و هوایی در پاریس است.
«تغییرات آب و هوایی را در اولویت قرار داده‌ام»
قریب به ۹ سال است که دبیرکل سازمان ملل متحد هستم. در این مدت به نقاطی از جهان که خط مقدم تغییرات آب و هوایی سفر کردم و بارها و بارها درباره نیاز به پاسخ فوری جهانی به این مسئله با رهبران جهان، اهالی کسب و کار و شهروندان صحبت کرده‌ام.
در وهله نخست، مانند هر پدربزرگی خواستار بهره‌مندشدن نوه‌هایم از زیبایی و نعمات سیاره‌ای سالم هستم. من نیز مثل هر انسانی از بدتر شدن وضع سیل، خشکسالی، آتش‌سوزی جنگل‌ها، محو کشورهای جزیره‌ای و انقراض گونه‌هایی بی‌شمار غمگین می‌شوم.
همان‌گونه که پاپ فرانسیس و دیگر رهبران مذهبی به ما خاطر نشان کردند، همه ما در قبال همبستگی با فقرا و افراد مستحق مسئولیتی اخلاقی داریم؛ آنها که بسیار شدیدتر از سایرین از تأثیرات تغییرات آب و هوایی رنج می‌برند.
در وهله دوم، به عنوان رئیس سازمان ملل متحد، چالش تغییرات آب و هوایی را در اولویت مسائل قرار داده‌ام، چراکه هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند با این چالش مواجه شود. تغییرات آب و هوایی با خود هیچ گذرنامه‌ای حمل نمی‌کند، انتشار آلاینده‌های زیست محیطی و گازهای گلخانه‌ای در هر کجا که باشد به این مشکل می‌افزاید.
انتشار این قبیل گازها تهدیدی علیه زندگی و معیشت مردم در سراسر جهان به شمار می‌آید. ثبات اقتصادی و امنیت ملت‌ها در معرض تهدید است. تنها از طریق سازمان ملل متحد می‌توانیم پاسخی جمعی به این معضل جهانی بدهیم.
فرآیند مذاکرات، آهسته و طاقت‌فرسا پیش رفته است. با این حال شاهد نتایجی نیز بوده‌ایم. هم اکنون و در پاسخ به فراخوان سازمان ملل متحد، بیش از ۱۶۶ کشور که در مجموع بیشتر از ۹۰ درصد آلاینده‌ها در سطح جهان را تولید می‌کنند، برنامه‌های ملی خود که با اهداف مشخص طرح‌ریزی شده است را به این سازمان ارائه داده‌اند.
در صورت اجرای موفقیت آمیز برنامه‌های ملی کشورهای مختلف، منحنی انتشار گازهای گلخانه‌ای رو به افول می‌گذارد. با این حال پیش‌بینی می‌شود با اجرای این طرح‌ها دمای جهان تا پایان قرن حاضر چیزی در حدود سه درجه سانتیگراد افزایش یابد.
البته که این پیشرفتی قابل ملاحظه‌ای است، ولی هنوز کافی نیست. چالش فعلی و پیش روی ما حرکت سریع‌تر و با گام‌های روبه جلو به منظور کاهش بیشتر در انتشار سطح جهانی کاهش گازهای گلخانه‌ای است تا بدین وسیله بتوانیم افزایش دمای جهان را به پایین‌تر از دو درجه سانتیگراد برسانیم.
توأمان نیز باید از کشورها برای سازگاری و انطباق بیشتر با عواقب اجتناب‌ناپذیر تغییرات آب و هوایی پیش رو حمایت کنیم.
هرچه زودتر اقدام کنیم مزایای بیشتری نیز نصیب همگان می‌شود: ثبات و امنیتی افزون‌تر، رشد اقتصادی قوی و پایدارتر، انعطاف‌پذیری بیشتر در برابر شوک‌ها، آب و هوای پاک‌تر و ارتقای سلامت همگی از این جمله‌اند.
یک شبه به این خواسته‌ها نخواهیم رسید. کنفرانس تغییرات آب و هوایی پاریس نیز نقطه پایان نیست. این کنفرانس باید حداقل خواسته‌های ما را نشانه بگیرد و نه اوج جاه‌طلبی‌هایمان. این کنفرانس باید نقطه عطفی به سوی انتشار کمتر آلاینده‌های زیست محیطی و گازهای گلخانه‌ای و همچنین آینده‌ای انعطاف‌پذیرتر با شرایط اقلیمی و آب و هوایی باشد.
دور تا دور جهان، حرکت و جنبشی در حال شکل‌گیری است. شهرها، کسب و کارهای تجاری و سرمایه‌گذاران، رهبران مذهبی و شهروندان، همه در حال اقدام برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد انعطاف‌پذیری بیشتر هستند. اکنون اما مسئولیت بر دوش دولت‌ها است تا توافقی دقیق و الزام‌آور در پاریس منعقد کنند. توافقی که قواعد و قوانین روشن به منظور تقویت بلندپروازی‌های جهانی را فراهم آورد. بدین منظور، مذاکره‌کنندگان باید با راهنمایی روشن مقامات ارشد دولت‌های خویش هدایت شوند.
معتقدم این امر در شرف وقوع است. رهبران گروه ۲۰ پیش از این و در ماه جاری در آنتالیای ترکیه تعهدات راسخ خود نسبت به اقدامات آب و هوایی را در معرض نمایش گذاشتند. به رغم افزایش نگرانی‌های امنیتی در پی حملات تروریستی در پاریس، بیش از ۱۲۰ تن از سران دولت‌های جهان شرکت خود در کنفرانس پاریس را تایید کردند.
- بیشتر بخوانید: از نشست تغییرات آب و هوایی پاریس چه می‌دانیم؟
اینجانب چهار عامل برای موفقیت در نشست پاریس را ضروری می‌شمارم: پایداری، انعطاف‌پذیری، همبستگی و اعتبار.
عامل نخست پایداری است. پاریس باید چشم‌اندازی بلند مدت و مطابق با مسیری که به خواسته اساسی‌مان (جلوگیری از افزایش دمای زمین به بالاتر از دو درجه سانتیگراد) منجر شود را ارائه کند و به تمام بازارها این پیام روشن را ارسال کند که تحول اقتصاد جهانی به اقتصادی کم‌کربن اجتناب‌ناپذیر، پرمنفعت و پیشاپیش در دست اقدام است.
دوم، توافق پاریس باید انعطاف‌پذیری ارائه دهد تا دیگر پس از آن نیاز به از سرگیری مذاکرات مستمر نباشد. این توافق باید تغییرات اقتصاد جهانی را در خود بیان کند و میان نقش رهبری کشورهای توسعه‌یافته و مسئولیت در حال افزایش کشورهای در حال توسعه توازن برقرار نماید.
سوم، این توافق باید از طریق تأمین بودجه و انتقال تکنولوژی به کشورهای در حال توسعه همبستگی خود را به نمایش بگذارد. کشورهای توسعه‌یافته باید تعهد خود نسبت به ارائه ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و ایجاد شرایط انطباقی در کشورهای در حال توسعه را عملی کنند.
چهارم، توافق پاریس باید اعتبار در پاسخ (پاسخگویی معتبر) به اثرات فزاینده و در حال رشد تغییرات آب و هوایی را نشان دهد. این توافق باید به طور منظم شامل دوره‌های پنج ساله برای دولت‌ها جهت ارزیابی و تقویت برنامه‌های ملی آب و هوا در راستای مقتضیات علمی نیز باشد. همچنین توافق پاریس باید مکانیسم‌های شفاف و قوی برای پایش، گزارش و نظارت بر پیشرفت فرایند کاهش گازهای گلخانه‌ای را پیش‌بینی کند.
سازمان ملل متحد در حمایت از کشورها به منظور اجرای چنین توافقی تمام و کمال ایستاده است.
توافق دقیق و معنادار آب و هوایی در پاریس، امروز و فردای بهتری خواهد ساخت و در جهت خاتمه بخشیدن به فقر به ما کمک می‌کند. بیایید هوای‌مان را پاک و از اقیانوس‌هایمان حفاظت کنیم. سلامت عمومی را بهبود بخشیم. مشاغلی جدید ایجاد کنیم و ابتکارهای سبز را تسریع دهیم. این توافق پیشرفت به سوی اهداف توسعه پایدار را سرعت می‌بخشد.
به سبب همین دلایل است که اینجانب عمیقاً برای تغییرات آب و هوایی اهمیت قائل هستم.
پیام من به رهبران جهان روشن است. موفقیت در پاریس به شما بستگی دارد. اکنون زمان عقل سلیم، مصالحه و اجماع فرا رسیده است. زمان آن رسیده تا فراسوی افق‌های ملی خود بنگریم و به منافع مشترکمان اولویت دهیم. مردمان جهان و نسل‌های آینده بر دیدگاه و شجاعت شما برای غنیمت شمردن این لحظه تاریخی حساب می‌کنند.