بر اساس گزارشی از صندوق بین‌المللی پول، بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت تا سال ۲۰۲۰ دیگر از پس پرداخت هزینه‌های خود برنخواهند آمد. ادامه این وضعیت می‌تواند در عربستان و دیگر کشورهای صادرکننده نفت منجر به تغییرات سیاسی شود.
عربستان به دلیل سقوط بهای نفت مجبور به استفاده از ذخیره‌های ارزی خود شده و هم‌زمان دست به جمع‌آوری نقدینگی از بازار زده است. بدین ترتیب دست‌یابی به ترازنامه مالی مثبت امکان‌پذیر نخواهد بود.
بهای نازل نفت چشم‌انداز اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت در خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) و همچنین آسیای مرکزی و قفقاز (CCA) به طور قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر قرار داده است. در سال جاری بهای نفت خام «برنت» (مرجع قیمت‌گذاری) حدود ۵۳ دلار به ازای هر بشکه (۱۵۹ لیتر) در نوسان است.
سال ۲۰۱۴ بهای متوسط نفت خام حدود ۱۱۰ دلار بود. در حالی که درآمد اغلب صادرکنندگان نفت در سال‌های گذشته افزون بر هزینه‌ها بود، همان کشورها اکنون از ترازنامه شدیدا منفی رنج می‌برند. طی سقوط بهای نفت اخیر، درآمدهای صادرکنندگان مناطق «MENA» و «CCA» حدود ۳۶۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.
مهم‌ترین هدف سیاسی-اقتصادی صادرکنندگان نفت، دست‌یابی به یک ترازنامه مالی متوازن و در میان‌مدت ذخیره مالی است. بهای هر بشکه نفت برنت تا پایان این دهه به حدود ۶۶ دلار خواهد رسید. طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول به دلیل عدم مطابقت سیاست‌های تنظیم بودجه بر اساس واقعیات موجود و ناکافی‌بودن اقدامات انجام‌شده، ترازنامه‌ها هم‌چنان منفی خواهند ماند و بدهی دولت‌ها افزایش خواهند یافت. ذخایر ارزی کشورهای مربوط تا سال ۲۰۲۰ کاملا به پایان خواهند رسید و در حقیقت می‌توان از یک ورشکستگی نام برد.
میزان ذخایر ارزی در کویت، قطر و امارات نسبتا بالا و در بحرین، عمان و عربستان سعودی بسیار محدود است. عدم برخورداری از ذخایر ارزی بالا منجر به محدودیت واکنش در شرایط کسری بودجه می‌شود و این به احتمال بروز ناآرامی‌های سیاسی می‌انجامد. سرمایه‌گذاری‌ها در عربستان رو به کاهش است و حکومت این کشور در حال کاستن میزان نقدینگی در بازار است.
اما روبرت هالور، تحلیل‌گر ارشد بانک آلمانی «بادر» در مخالفت با پیش‌بینی یاد شده به وبسایت «اخبار اقتصادی آلمان» گفته است: «ذخایر دلاری جهان در کل روندی رو به کاهش دارند، زیرا دولت‌ها از ذخایر ارزی خود برای پرداخت بدهی‌ها استفاده می‌کنند. اما در مورد عربستان و کویت و یا دیگر کشورهای مهم نفتی، کاهش بسیار شدید ذخایر دلاری مشاهده نمی‌شود. اگر چنین بود، نتیجه جبری آن کاهش ارزش دلار بود که می‌توانست موجب خوشنودی صادرکنندگان آمریکایی شود.»
هالور می‌گوید میزان فعلی کاهش ذخایر دلاری، برای کاهش دائمی ارزش دلار کافی نیست. حدود دو سوم تا سه چهارم ذخایر ارزی کشورهای در حال توسعه از دلار تشکیل شده است.
در دو دهه گذشته کشورهای عضو اوپک، عاملی مهم در تامین بازارهای مالی جهان بودند. دلارهای نفتی در سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی مانند اوراق قرضه دولتی آمریکا، اوراق قرضه شرکت‌‌ها، سهام، املاک یا به عنوان سپرده به بانک‌ها سرازیر شدند. روند یاد شده از سال ۲۰۱۴ تغییر کرده است.
منبع: صندوق بین‌المللی پول، چشم‌انداز اقتصاد منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی
(پی‌دی‌اف، به زبان انگلیسی)