منقش کردن بدن به نقش و نگار، پدیده تازه‌ای در میان انسان‌ها نیست، اما در سال‌های گذشته، میل مردان و زنان به خالکوبی، به شکلی چشمگیر افزایش یافته است. مساله‌ای که در ایران از آن به عنوان یک قبح اجتماعی یاد می‌شود.
نیروی انتظامی در سال‌های اخیر با «مردانی» که اقدام به خالکوبی می‌کنند به شکلی جدی برخورد کرده است.
برخورد با مساله خالکوبی در میان ورزشکاران و از سوی وزارت ورزش و فدراسیون‌ها، در تمام سال‌های گذشته وجود داشته است، تا جایی که حامد حدادی و اوشین ساهاکیان، دو ملی پوش بسکتبال ایران، در تمامی مسابقاتی که وارد میدان می‌شوند، بازوی خود و محل خالکوبی را با برچسب سیاه می‌پوشانند.
این کار آن‌ها به دلیل حکم رسمی فدراسیون بسکتبال ایران در بهمن ماه سال ۸۹ است. فدراسیون بسکتبال ایران در همان سال به صورت رسمی اعلام کرد داور بازی در صورت مشاهده موارد خالکوبی بر بدن یا دست بازیکنان بسکتبال در لیگ، از ورود این بازیکنان به زمین مسابقه جلوگیری خواهد کرد؛ هرچند که چنین قانونی هرگز در قوانین فدراسیون بین‌المللی بسکتبال نیامده است.
در فوتبال ایران هم بعد از بازی هفته گذشته تیم ملی ایران مقابل تیم ملی گوام در ورزشگاه آزادی، بازیکنانی که روی بدن خود خالکوبی دارند مورد توجه قرار گرفته‌اند.
اشکان دژاگه و سردار آزمون، دو گلزن تیم ملی فوتبال ایران در این بازی به دلیل خالکوبی‌هایی که بر دست‌های خود دارند، به کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال احضار شده‌اند.
به‌گزارش روزنامه ۹۰، کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران از این دو بازیکن خواسته است تا درباره خالکوبی‌شان توضیح دهند.
علی‌اکبر محمدزاده، رییس کمیته اخلاق، در همین رابطه گفته است: «آدم با شخصیت خالکوبی نمی‌کند و خالکوبی مخصوص زندانیان و آدم‌های بی‌فرهنگ و بی‌شخصیت است.»
او روز یک‌شنبه ۱۵ شهریور، در گفتوگو با سایت کاپ، ضمن تأیید احضار دژاگه و آزمون به کمیته اخلاق گفت: «داشتن خالکوبی روی بدن بازیکنان ضد فرهنگ ایرانی است و موجبات تخریب فرهنگ را در جامعه به‌وجود می‌آورد.»
بیشتر بخوانید: احضار دو گلزن تیم ملی فوتبال ایران به‌دلیل خالکوبی
واکنش‌ها به این موضوع اما در رسانه‌های ایران چنان گسترده شده که علی کفاشیان، رییس فدراسیون فوتبال هم واکنش نشان داده است.
او در گفتوگو با سایت تابناک گفته است: «با دعوت این دو بازیکن به کمیته اخلاق موافق نیستم. این نفرات بازیکنان ملی هستند و درست نیست این مسائل رسانه‌ای شود. باید این موارد را با من در میان بگذارند و بعد رسانه‌ای کنند.»
این گفته‌ها شاید نشانه‌ای روشن باشد از دخالت‌های مراجع بالا‌تر در امور فدراسیونی که رییس آن از دعوت شدن بازیکنانش به کمیته اخلاق اظهار بی‌اطلاعی و ناراحتی می‌کند.
آن‌ها که احضار شده‌اند
اشکان دژاگه که تابعیت آلمانی داشته و در این کشور بازی و زندگی می‌کرده است، با تغییر تابعیت خود و اخذ پاسپورت ایرانی به تیم ملی ایران پیوست و از اولین بار که پیراهن تیم ملی ایران را بر تن کرد، با ساق بند سفید یا مشکی (برای پوشاندن تصاویر خالکوبی شده روی دو دست خود) وارد زمین شده بود.
سردار آزمون که در تیم روستوف روسیه بازی می‌کند اما به تازگی روی دست خود خالکوبی کرده که این مساله واکنش دبیر کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال یعنی حسین آبانگاه را به همراه داشته است. حسین آبانگاه، سرهنگ بازنشسته سپاه پاسداران و از مدیران اسبق باشگاه فجر تهران است. او در مورد دلایل احضار این دو ملی‌پوش به سایت خبر آنلاین گفته است: «اشکان دژاگه باید لباس آستین بلند می‌پوشید. آزمون هم که به تازگی خالکوبی کرده است. اصلا برای ما فرقی ندارد چه بازیکنی خالکوبی کرده. هیچ فرقی هم ندارد چه کسی باشد. این بازیکنان قرار است الگو باشند و حتی اگر لازم باشد آن‌ها را محروم خواهیم کرد.»
فدراسیون فوتبال ایران اما بر اساس قوانین بین‌المللی، امکان و اجازه محروم کردن بازیکنان به دلیل داشتن خالکوبی بر روی بدن‌شان را ندارد و معلوم نیست که قرار است موثر‌ترین بازیکنان تیم ملی با استناد به چه قانونی از حضور در این تیم محروم شوند.
اسلام چه می‌گوید؟
ربط داد مسائل این‌چنینی به اسلام در جمهوری اسلامی بی‌سابقه نیست. اما آیا در این مورد هم چنین امکانی وجود دارد؟
سایت تبیان به استفتایی ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید شیعه در مورد خالکوبی رجوع کرده و از قول این مرجع تقلید نوشته است: «هرگاه ضرر خاصى براى بدن نداشته باشد و عکس‌ها موجب فساد اخلاق در آن نباشد، جایز است و در هر حال براى وضو و غسل مشکلى ایجاد نمى‌کند.»
در این سایت از جانب علی خامنه‌ای، مرجع تقلید و رهبر ایران هم آمده است: «خالکوبی حرام نیست و اثری که در زیر پوست می‌گذارد مانع از رسیدن آب نیست و وضو و غسل با آن صحیح است.»
با وجود این فتواها، در ایران با خالکوبی برخوردهایی جدی و قضایی صورت می‌گیرد.
علی. ع، ساکن تهران که در شش سال گذشته روی بدن مردان ایرانی خالکوبی کرده است، به رادیو زمانه می‌گوید: «تابه‌حال دو بار مرا به جرم این‌که خالکوبی می‌زنم دستگیر کرده‌اند. بار اول با احضاریه و مرتبه دوم ماموران اطلاعات از دیوار حیاط بالا آمدند و بازداشتم کردند. هر دو بار با وثیقه و تعهد به این‌که دیگر حق خالکوبی زدن روی بدن کسی را ندارم آزاد شدم ام هنوز مخفیانه این کار را می‌کنم.»
علی به رادیو زمانه می‌گوید که نیروی انتظامی در بازجویی از یکی از مشتری‌هایش، درباره او کسب اطلاع کرده است.
سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ایران اما در گفتوگو با روزنامه تهران امروز در آذرماه سال ۹۲ مدعی شده بود که وزارت بهداشت و نیروی انتظامی به دنبال تعطیلی مراکز ارائه خدمات سولاریوم و خالکوبی هستند، چون در ایران هیچ مرکزی مجوز خالکوبی روی بدن را ندارد.
به نظر می‌رسد در طول دو سال گذشته نیز تغییری در این وضعیت ایجاد نشده است.
سایت تابناک هم در گزارشی اجتماعی در آذرماه همان سال مدعی شده بود که در ایران، اوباش و ازاذل اقدام به خالکوبی می‌کنند: «نیروی انتظامی در سال‌های اخیر در نمایش عمومی اراذل و اوباش از نمایش دادن بدن خالکوبی شده این افراد برای کوچک کردن آن‌ها و ارسال پیام برای تماشاگران استفاده کرده است. علی‌رغم این تلاش‌ها، به نظر می‌رسد بعضی افراد در شهرهای مختلف ایران، همچنان به خالکوبی و تتو می‌پردازند ولی آن را از خانواده خود پنهان می‌کنند.»
در این گزارش هم آمده است که خالکوبی کردن در ایران قانونی نیست: «یکی از مسائل مهم در این میان بیشتر بودن تعداد طراحان خالکوبی زن نسبت به مردان است و چون زن‌های تتوکار و خالکوب، مشتریان مرد نیز دارند، می‌تواند مسائلی غیراخلاقی در کشور شایع شود.»
خالکوبی و بازتاب‌هایش
مبارزه با خالکوبی که حالا در ورزش هم شکلی جدی‌تر پیدا کرده است، به تلاشی همه جانبه برای مقابله با بازیکنان و ورزشکارانی منجر شده که بدن خود را خالکوبی کرده‌اند. موضوعی که مورد توجه رسانه‌های خارجی و بین‌المللی هم قرار گرفته است.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هفدهم شهریور ماه در گزارشی خبر از بازتاب احضار ملی‌پوشان ایران به فدراسیون فوتبال داده و نوشته است: «مساله خالکوبی دو بازیکن تیم ملی فوتبال ایران و واکنش کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال به این موضوع در رسانه‌ها و مطبوعات جهان بازتاب داشته است.»
ایسنا گزارش داده است که چندین پایگاه خبری در جهان (از جمله پایگاه خبری اشپورت)، با بازتاب این اخبار نوشته‌اند: «فدراسیون فوتبال ایران از وضعیت خالکوبی در بین بازیکنان فوتبال در این کشور ناراحت است و بنا بر تصمیمی که گرفته شده است، سردار آزمون و اشکان دژاگه باید در کمیته اخلاف فدراسیون فوتبال ایران حاضر باشند و درباره خالکوبی خود توضیح دهند. این بازیکنان احتمالا با جریمه مالی یا محرومیت از تیم ملی روبه‌رو خواهند شد، چرا که خالکوبی مغایر با قوانین اخلاقی فوتبال ایران است. کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران خالکوبی و مدل‌های عجیب مو را مغایر با فرهنگ جامعه ایران می‌داند و آن را از تاثیرات فرهنگ غرب می‌خواند. بازیکنان فوتبال در تیم ملی ایران الگویی برای جوانان هستند و آن‌ها باید این خالکوبی را پنهان کنند».
در روزهایی که فوتبال ایران خود را درگیر با مسائلی مانند مشکلات مالی در فدراسیون، تخلفات مالی باشگاه‌ها و مدیران برنامه بازیکنان، پدیده “مچ فیکسینگ” و همین‌طور معضل دلالی و داوری می‌بیند، فدراسیون فوتبال و کمیته اخلاق، دو ملی پوش لژیونر ایران را برای ارائه توضیحات درباره خالکوبی فراخوانده است.
آیا این کمیته خواهد توانست برای اشکان دژاگه و سردار آزمون جریمه نقدی یا محرومیت از همراهی تیم ملی در نظر بگیرد؟