گروهی از اصلاح‌طلبان ایران که در «حزب اتحاد ملت ایران اسلامی» گرد آمده‌اند نخستین کنگره آن را برگزار کردند. در این کنگره علی شکوری راد به دبیرکلی این حزب انتخاب شد.
نخستین کنگره حزب اتحاد ملت ایران اسلامی روز پنج‌شنبه ۲۹ مردادماه برگزار شد و در آن چهره‌های اصلاح‌طلبی چون محمدرضا خاتمی، غلامحسین کرباسچی، حسین کروبی، ابراهیم یزدی، موسوی لاری، عبدالله نوری، ابراهیم اصغرزاده، مصطفی معین، فیض‌الله عرب سرخی، شهیندخت مولاوردی، آذر منصوری، غلامرضا انصاری، عمادالدین باقی، محمد قوچانی، حبیب‌الله پیمان، محمدجواد مظفر، علیرضا علوی تبار، لطف‌الله میثمی، زهرا اشراقی، محمد کیانوش راد، حمیدرضا جلایی‌پور، مینو مرتاضی، سعید شریعتی، محمدرضا عارف، فاطمه راکعی، علی تاجرنیا و … حضور داشتند.
در این کنگره ۳۰ نفر به‌عنوان عضو شورای مرکزی حزب انتخاب شدند و علی شکوری راد نیز به عنوان دبیرکل آن تعیین شد. آذر منصوری نیز کاندیدای دبیرکلی این حزب بود اما به نفع علی شکوری راد کنار کشید. منصوری جانشین دبیرکل شد.
۳۰ عضو انتخاب شده شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران از این قرارند: علی شکوری راد، آذر منصوری، علی تاجرنیا، هادی خانیکی، محمد کیانوش راد، حمیدرضا جلایی‌پور، حسین کاشفی، ولی‌الله شجاع پوریان، فاطمه راکعی، غلامرضا انصاری، جلال جلالی‌زاده، مرتضی مبلغ، عمادالدین خاتمی، اشرف بروجردی، حجت الاسلام مصطفی درایتی، محمود حسینی، شمس وهابی، علی صوفی، رضا باوفا، حسین عبادی، حسین نقاشی، علی‌محمد حاضری، زهره آقاجری، حسن موسوی‌نژاد، نسیم چالاکی، محمدعلی فاضلی‌کیا، امیر آریازند، مهدی فراهانی، علی‌محمد مظفری و حجت شریفی.
در نخستین کنگره حزب اتحاد ملت ایران تعدادی از زندانیان سیاسی آزاد شده چون عماد بهاور، مهدی اقبال و ساجده عرب سرخی، نیز به‌عنوان میهمان شرکت کرده بودند.
کنگره با پیام تصویری محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران آغاز شد. او در پیام خود ابراز امیدواری کرد که این حزب بتواند در انجام اهداف خود موفق باشد. خاتمی «رسالت احزاب» را «آگاه کردن مردم به حقوق و وظایف خویش … دفاع از مصالح و منافع ملی… و انتقاد سازنده و صحیح از خود، جامعه، قدرت و حکومت» دانست و گفت: «اگر انتقاد باشد طبعاً فساد و ناروایی یا نخواهد بود و یا به حداقل خود خواهد رسید.»
علی شکوری راد نیز در سخنرانی گشایش کنگره گفت کسانی که در این کنگره حضور دارند نمایندگان کسانی هستند که آمال و اهداف اصلاحات مانند «جامعه مدنی، آزادی بیان و دفاع از حقوق ملت و …» را دنبال می‌کنند.
شکوری راد ضمن انتقاد از دولت‌های نهم و دهم، رویدادهای سال ۸۸ را اوج عملکرد منفی دو دولت پیشین دانست و گفت در این سال «یاران و دلسوزان انقلاب و نخبگان» حذف و انسجام و اتحاد ملت به انشقاق سوق داده شد و کشور به انزوای بی‌سابقه‌ای کشانده شد.
شکوری راد انتخابات ریاست جمهوری در سال ۹۲ را «حماسه» خواند و گفت دولت جدید «توانسته به عهد خود باقی بماند و هرچند نتوانسته همه شعارهای انتخاباتی را اجرایی کند، از حمایت اصلاح‌طلبان برخوردار است.»
شکوری راد بر «منافع ملی» تأکید کرد و گفت: «حتی اگر امکان حذف یک جریان سیاسی وجود داشته باشد، برای جبران عقب‌ماندگی ملی چاره‌ای جز استفاده از همه ظرفیت‌های ملی وجود ندارد.»
او در بخش دیگری از سخنان خود به مسأله ملی و قومی نیز اشاره کرد و گفت «باید در اقوام مختلف وابستگی به آب و خاک ایران تقویت شود و این مسأله جز با به‌رسمیت شناختن حقوق شهروندی آن‌ها امکان‌پذیر نیست و توجه به حقوق شهروندی، اصلاح‌طلبان را از سایر گروه‌های سیاسی متمایز کرده است.»
حزب اتحاد ملت ایران اسلامی در ۳۱ فروردین ۱۳۹۴ با موافقت کمیسیون ماده ۱۰ احزاب از وزارت کشور مجوز فعالیت گرفت.
نیروهای اصولگرا این حزب را بدل جبهه مشارکت ایران اسلامی می‌دانند که از احزاب اصلی اصلاح‌طلبان ایران به‌شمار می‌رفت و در رویدادهای سال ۸۸ از سوی نهادهای قضائی منحل اعلام شد.