وزارت امور خارجه آمریکا در روز یکشنبه ۱۹ ژوئیه / ۲۸ تیرماه، متن توافق نهایی گروه ۱+۵ با ایران بر سر برنامه هستهای این کشور را برای بررسی به کنگره ایالات متحده آمریکا تقدیم کرد.
نمایندگان مردم آمریکا در کنگره از روز دوشنبه ۲۰ ژوئیه به مدت ۶۰ روز فرصت دارند که متن توافق همراه با تمام سندهای الحاقی و اطلاعات تکمیلی را بررسی کنند.
نمایندگان مخالف توافق هستهای در کنگره آمریکا نگران هستند که رایگیری برای تصویب قطعنامهای جدید در شورای امنیت برای تعلیق تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران، نقش آنها را برای بررسی توافق کمرنگ کند. به مناسبت تحویل متن قرارداد توافق به کنگره، سیاستمداران آمریکایی و نخستوزیر اسرائیل، روز یکشنبه در رسانههای مختلف آمریکایی حاضر شدند و در دفاع یا رد توافق با ایران صحبت کردند.
«شورای امنیت پیش از کنگره رأی نگیرد»
شورای امنیت متن توافقنامه هستهای با ایران را دوشنبه ۲۰ ژوئیه به رای میگذارد. با توجه حضور هر پنج عضو دائم شورای امنیت در مذاکرات با ایران، تصویب متن توافقنامه تقریبا قطعی است. پس از این رای گیری بنا به قرار ۱+۵ با ایران، نوشتن پیشنویس قطعنامهای برای به تعلیق در آوردن تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران آغاز میشود و پیشنویس این قطعنامه جدید مجدد به رای گذاشته خواهد شد.
نمایندگان جمهوریخواه کنگره که با توافق هستهای مخالفند این را مطرح کردهاند که شورای امنیت سازمان ملل متحد باید پیش از رأیگیری برای لغو تحریمهای علیه ایران، منتظر نتیجه بررسی کنگره باشد. حداقل دو نماینده دمکرات کنگره نیز با جمهوریخواهان همراه شدهاند و میگویند اگر شورای امنیت پیش از کنگره رأیگیری کند، این پیام به جامعه جهانی داده خواهد شد که نتیجه بررسی توافق با ایران در کنگره آمریکا بی رجحان است و تاثیری بر لغو نهایی تحریمهای شورای امنیت نخواهد داشت.
مادهای که از سوی تیم مذاکرهکننده آمریکایی به متن نهایی توافق ایران و ۱+۵ اضافه شده است، تصریح میکند که اگر شورای امنیت قطعنامه جدیدی را برای لغو قطعنامههای پیشین تأیید کند، باید ۹۰ روز برای اجرای قطعنامه جدید صبر کند. این مهلت ۹۰ روزه زمانی است که تیم مذاکرهکننده آمریکا برای بررسیهای کنگره در نظر گرفتهاند.
به گزارش «نیویورک تایمز» در طول مذاکرات در وین و پیش از امضای توافقنامه ایران و ۱+۵، وزیر امور خارجه آمریکا درخواست کرده بود که شورای امنیت برای رأیگیری در مورد تصویب قطعنامه جدید در مورد ایران ۶۰ روز صبر کند تا کنگره آمریکا فرصتی برای بررسی متن توافقنامه داشته باشد. این پیشنهاد کری با واکنش مخالف ایران، روسیه و حتی نزدیکترین متحدان اروپایی ایالات متحده آمریکا، روبهرو شد. آنها نهایت قبول کردند که رایگیری انجام شود اما برای اجرای قطعنامه ۹۰ روز فرصت داده شود.
با وجود این که جان کری برای به کرسی نشاندن درخواستهای قانونگذاران جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا در وین تلاش کرد، خودش با همپیمانان آمریکا در مذاکرات هستهای ایران موافق است. او در گفتوگو با شبکه تلوزیونی «ایبیسی»، نمایندگان جمهوریخواه کنگره را سرزنش کرد: «این خودمحوری برخی را نشان میدهد که گمان میکنند فرانسه، روسیه، چین، آلمان و بریتانیا باید برای انجام هر کاری از کنگره آمریکا اجازه بگیرند».
رقابت کری و نتانیاهو در رسانههای آمریکایی
جان کری در کنار ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، روز یکشنبه ۱۹ ژوئیه در مصاحبه با «سیانان» استدلال کردند که «ترس واقعی منطقه باید بی سرانجام ماندن معامله با ایران باشد.»
در مقابل، بنیامین نتانیاهو این را مطرح کرد که توافق فعلی ممکن است «مسیر ایران به یک یا دو بمب را برای چند سال آینده مسدود کند یا زمان دستیابی به بمب را به تأخیر بیندازد، اما پس از حدود یک دهه راه ایران را برای رسیدن به بمبهای هستهای فراوان هموار میکند.»
نخستوزیر اسرائیل روز یکشنبه فعالترین سیاستمدار در خبرگزاریهای مختلف آمریکایی بود و کارزار رسانهای خود در مخالفت با توافق هستهای با ایران را ادامه داد. او در گفتوگو با «سیبیاس» متن توافقنامه را «آرزوی» ایران و «بزرگترین مشکل امنیتی جهان» خواند.
نتانیاهو گفت در نظر دارد مخالفت جدی خود با توافق هستهای را به قانونگذاران مجلس نمایندگان ایالات متحده انتقال دهد. او بار دیگر تأکید کرد که این توافقنامه بقای اسرائیل را به خطر میاندازد و خطری جهانی است.
در پاسخ به پرسش «سیبیاس» که آیا اسرائیل به نحوی در مقابل توافق هستهای با ایران از قدرتهای غربی امتیاز میخواهد، نتانیاهو پاسخ داد: «چگونه میتوان خسارت کشورم، علیه یک رژیم تروریستی که به نابودی ما سوگند خورده و در مسیر به دست آوردن بمب اتم و میلیاردها دلار است، جبران کرد؟»
کری در «سیبیاس» به صحبتهای نتانیاهو در مورد مضحک بودن مهلت ۲۴روزه برای بازرسی از سایتهای مشکوک پاسخ داد. نخستوزیر اسرائیل پیشتر گفته بود که مهلت ۲۴روزه ایران برای آمادهسازی پایگاههای مشکوک برای بازرسان آژانس بینالمللی انرژی هستهای به این میماند که به یک قاچاقچی مواد مخدر مهلت ۲۴روزه برای بازرسی ناگهانی پلیس بدهند تا در این زمان فرصت نابودی همه مواد مخدرها را داشته باشد. وزیر امور خارجه آمریکا توضیح داد که متخصصان امنیتی ایالات متحده و کارشناسان هستهای آمریکا بر این باورند که ایران قادر نخواهد بود در این مهلت ۲۴روزه مواد هستهای را پنهان کند یا به نحوی از بین ببرد.
در مصاحبه دیگری با «فاکس نیوز» وزیر امور خارجه آمریکا، توافق با ایران را پیشنیاز امنیت در منطقه دانست و گفت ایالات متحده اعمال تحریمها علیه ایران به خاطر دخالت جمهوری اسلامی در فعالیتهای تروریستی در منطقه را ادامه خواهد داد و متن توافق تنها بر اساس لغو تحریمهای مرتبط با پرونده هستهای نوشته شده است.
او در پایان در دفاع از معامله هستهای ایران گفت که اسرائیل و منطقه با این توافق در امنیت بیشتری خواهند بود. جان کری هشدار داد که اگر کنگره مانع اجرای این توافق شود «هیچ محدودیتی [بر فعالیت هستهای ایران] نخواهد بود، هیچ تحریمی مؤثر باقی نخواهد ماند، دوستان ما در این تلاش ما را ترک خواهند کرد و از ما بهعنوان کشوری که فرصت متوقف کردن ایران را کشت، یاد خواهد شد». او در ادامه گفت اگر این توافق با مخالفت کنگره مواجه شود، ایران مجدد غنیسازی را آغاز خواهد کرد و احتمال جنگ با ایران بیشتر میشود.