جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفيد گفته که تأسيسات هستهای ايران مورد بازرسیهای سرزده قرار خواهد گرفت.
اين مقام آمريکايی میگويد اين بازرسیها، «سرزدهترين بازرسیهايی» خواهد بود که تاکنون در مورد برنامه هستهای هيچ کشوری اعمال نشده و آمريکا و شرکای ۱+۵ بر آن تأکيد دارند.
بهگفته سخنگوی کاخ سفيد، ايران اگر به اين بازرسیهای سرزده تن دهد و اقدامات اساسی و مهم را در خصوص اجرای تعهدات خود انجام دهد، سپس روند لغو تحريمها آغاز خواهد شد.
جان ارنست همچنین گفت که ساختار تحريمها عليه ايران حفظ خواهد شد تا اگر تهران به توافق عمل نکرد، تحريمها فوراً برقرار شود.
ايران خواهان لغو يکجا و کامل همه تحريمهای مالی و اقتصادی از روز اجرای توافق نهايی است اما سخنگوی کاخ سفيد میگويد تحريمها به صورت مرحلهای لغو خواهد شد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز از اینکه آمریکا از «لغو مرحله به مرحله» تحریمها سخن میگوید، انتقاد کرده: «اگر به بیانیه مشترک مراجعه کنید، حتی واژه “تعلیق” را نمیبینید و کلمه “مرحلهای” را هم نخواهید دید و روشن است که تمام تحریمها، تمام تحریمهای اقتصادی و مالی پایان خواهد یافت.»
شورای امنيت سازمان ملل از سال ۲۰۰۶ تحريمهايی عليه ايران برقرار کرده است. آمريکا و اتحاديه اروپا نيز تحريمهايی افزون بر تحريمهای شورای امنيت عليه ايران اعمال کردهاند. اين تحريمها با هدف وادار کردن ايران به دست کشيدن از تلاش برای ساخت سلاح اتمی است، هر چند که تهران میگويد در برنامه اتمی، اهداف صلحآميز را دنبال میکند.
جاش ارنست چند هفته پيش نيز گفته بود که ايران بايد با بازرسیهای سرزده درباره برنامه اتمیاش موافقت کند و اگر چنين نکند، «هيچ توافقی وجود نخواهد داشت.»
کشورهای عضو گروه ۱+۵ میگويند میخواهند همه راههای دسترسی ايران را برای رسيدن به سلاح اتمی مسدود کنند.
بر پايه پروتکل الحاقی آژانس بينالملی انرژی اتمی که ايران در مذاکرات لوزان پذيرفته آن را اجرا کند، بازرسان آژانس اجازه پيدا میکنند از همه مراکزی که لازم میدانند، بازديد کنند.
با اين حال ايران میگويد که اجازه نمیدهد مراکز نظامیاش مورد بازرسی قرار گيرد.
بهتازگی حسين سلامی، جانشين فرمانده سپاه پاسداران ايران، گفته که هر کس حرف از بازديد از مراکز نظامی ايران بزند، «جواباش را با سرب داغ خواهيم داد.»
بر اساس تفاهم صورت گرفته در مذاکرات لوزان بازرسیهای گسترده آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید تضمین کنند که استفاده ایران از انرژی هستهای برای دستیابی به سلاح هستهای نیست. بر همین اساس لغو تحریمها نیز گام به گام خواهد بود، موضوعی که ایران آن را چنین قلمداد نکرده و لغو تحریمها را فوری میداند.
ايران و کشورهای گروه ۵+۱ شامل آمريکا، بريتانيا، فرانسه، روسيه، چين به همراه آلمان بر پايه ضربالاجل از پيش تعيين شده تا ۱۰ تير ۱۳۹۴ فرصت دارند که به اين توافق دست پيدا کنند.