٩ نوزاد در دو ماه آخر سال گذشته، در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام خمینی تهران، جان خود را از دست داده‌اند.

1

روزنامه «اعتماد» چاپ تهران، روز پنج‌شنبه ۲۷ فروردین ماه در گزارشی به این موضوع پرداخته است و به دنبال آن، روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران این خبر را تکذیب کرده‌اند.

اعتماد به نقل از یکی از کارمندان مجتمع بیمارستانی امام خمینی نوشته است که تعداد نوزادان فوت شده بیشتر از ٩ نفر بوده و حتی یکی از این نوزاد‌ها پس از سال‌ها چشم انتظاری پدر و مادرش به دنیا آمده و محصول لقاح مصنوعی بوده است.

این کارمند بیمارستان امام خمینی که خواسته است نامش محفوظ بماند، گفته است که مسئولان بیمارستان تمایلی به رسانه‌ای شدن این موضوع نداشته‌اند اما نتوانسته‌اند مانع انتشار خبر فوت ٩ نوزاد شوند.

گفته شده که عفونت آسینتوباکتر، از عفونت‌های بیمارستانی، به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان وارد شده و پس از این ماجراها این بخش را بیش از ١٠ روز تعطیل کرده‌اند.

صدف علی‌پور، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تأیید این خبر به اعتماد گفته است که از ٩ نوزاد فوت شده در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان امام خمینی، در فاصله دی تا اسفند ٩٣، تنها سه نوزاد به عفونت بیمارستانی آسینتوباکتر مبتلا شده‌اند و علت فوت دیگر نوزادان، بیماری‌های زمینه‌ای بوده است.

عفونت بیمارستانی، اجتناب ناپذیر!

مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران اما امروز جمعه ۲۸ فروردین، به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفته که عفونت بیمارستانی امری اجتناب‌ناپذیر است اما خبر مرگ نوزادان نارس به دلیل عفونت واقعیت ندارد.

بهنام شباب با تکذیب گزارش روزنامه اعتماد گفته است: «بخش ان‌آی‌سی‌یو در بیمارستان امام خمینی، ویژه نگهداری نوزادان نارس و نیازمند مراقبت‌های ویژه است و اغلب نوزادانی که در آن بستری می‌شوند، با مشکلات فراوانی مواجه بوده و از این رو حتی افراد از سایر شهرها برای مراقبت‌های بیشتر به این بخش از بیمارستان امام خمینی ارجاع داده می‌شوند.»

این مقام دانشگاه علوم پزشکی، آمار مرگ و میر بالا در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را نسبت به سایر بخش‌ها و بیمارستان‌ها طبیعی دانسته و دلیل آن را مشکلات ارگانیک نوزادان بستری شده در این بخش عنوان کرده است.

شباب گفته است: «در این بخش امکان عفونت بیمارستانی بسیار بالاست و از این رو کنترل‌های مداومی صورت می‌گیرد و به منظور پیشگیری از وقوع عفونت، برای مدتی بخش تعطیل و با گندزدایی، تعویض تشک و استریل و ضدعفونی کردن، بخش دوباره راه‌اندازی می‌شود که این امر هم به تشخیص یک کمیته‌ صورت می‌گیرد.»

محمد حاجی‌ آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت هم پاسخی شبیه به پاسخ شباب به روزنامه اعتماد داده است. او این خبر را تکذیب نکرده اما وقوع مرگ در بخش مراقبت‌های ویژه و شیوع عفونت را اتفاقی طبیعی دانسته و تأکید کرده است که مرگ این ٩ نوزاد، مربوط به یک روز نبوده و در طول مدتی طولانی رخ داده است.

محمد‌حسین میر دهقان، مدیرکل نظارت و اعتبار‌بخشی امور درمان وزارت بهداشت هم به اعتماد گفته است که بررسی کمیته مرگ بیمارستان نشان داده علت فوت ٩ نوزاد صرفاً بر اثر عفونت بیمارستانی نبوده است.

او گفته که خانواده‌های ٩ نوزاد فوت شده در صورت قصور مسئولان بیمارستان مشمول دریافت دیه و خسارت می‌شوند: «خانواده‌ها این حق را دارند که برای بررسی بیشتر علت فوت فرزندشان درخواست رسیدگی کنند و در صورت قصور هر یک از مسئولان بیمارستان، ضمن آن‌که پرونده و درخواست خانواده‌ها در اختیار پزشکی قانونی قرار می‌گیرد، متخلفان هم به دادسرای انتظامی نظام پزشکی و دادگاه جرائم پزشکی معرفی می‌شوند.»

میر دهقان اما تأکید کرده که در گزارش‌های دریافتی او قصوری از جانب هیچ مقام مسئولی دیده نمی‌شود. با این حال مشخص نیست که عفونت چگونه به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان رسیده است؟

2

مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران در این‌باره گفته است: «در بخش‌هایی که در آن‌ها بیماران با ریسک بالا هستند و حتی در بیمارستان امام که به نوعی آخرین محل برای مراجعه و انتقال مادران و نوزادان با شرایط خاص و پر ریسک است، طبیعی است که عفونت بیمارستانی هم ممکن است اتفاق بیفتد و موارد فوتی هم گزارش شود که در پیشرفته‌ترین مراکز درمانی هم این اتفاق امری غیرعادی نیست.»

نسرین کاظمیان، جانشین مسئول بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان امام خمینی اما از چگونگی ورود آسینتو‌باکتر به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته است: «علت مرگ تمام نوزادان در پرونده پزشکی آن‌ها درج می‌شود و البته نوزادان بخش مراقبت‌های ویژه معمولا به یک علت فوت نمی‌کنند زیرا اغلب نارس به دنیا می‌آیند و مشکلات متعددی مثل نارسایی قلبی یا نارسایی ریوی دارند. هر ماه هم ممکن است در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، چندین فوت اتفاق بیفتد.»

او گفته است: «کِشت خون سه نوزاد از ٩ نوزادی که پیش از عید در اینجا فوت کردند نشان دهنده عفونت بیمارستانی آسینتوباکتر بوده است و در پرونده پزشکی این سه نوزاد درج شده و جلسه‌ای هم برای بررسی علت فوت آن‌ها تشکیل دادیم.»

به طور معمول کمتر از دو ساعت پس از تولد نوزادانی که باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شوند، کشت خون از آن‌ها انجام می‌شود تا میزان سدیم و پتاسیم و سایر اطلاعات اندازه‌گیری شود.

نسرین کاظمیان گفته است که به محض این‌که اولین کشت خون نوزاد از آلودگی به آسینتوباکتر مثبت شد، برای ضد‌عفونی کردن بخش اقدام شده و منتظر موارد بعدی نمانده‌اند، اما بخش هم فعال بوده و به کار خود ادامه می‌داده است.

با دریافت نتیجه کشت سوم اما پذیرش بخش محدود شده و نوزادان مبتلا به عفونت از سایر نوزادان ان‌آی‌سی‌یو جدا شده‌اند.

مرگ نوزادان، طبیعی!

روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم امروز جمعه ۲۷ فروردین ماه در واکنش به خبر فوت ٩ نوزاد توضیحی ارائه کرده است.

خبرگزاری کارگران ایران (ایلنا)، با انتشار این توضیح آورده است: «بخش ان‌آی‌سی‌یو بیمارستان ولی‌عصر مجتمع بیمارستانی امام خمینی، از جمله بخش‌های ان‌آی‌سی‌یو مجهز و جدید در کشور است. این بیمارستان پذیرای بسیاری از مادران باردار است که به علت شرایط نامناسب، از سایر بیمارستان‌های تخصصی به این مرکز ارجاع می‌شوند. بیش از ۶۰ درصد از زایمان‌های انجام شده در این بیمارستان، زایمان‌های پرخطر هستند و این‌گونه زایمان‌ها معمولاً با درصد بالایی از مرگ و میر نوزادان همراه‌ هستند. علل عمده مرگ این نوزادان به ترتیب عبارتند از نارس بودن نوزاد، عفونت و ناهنجاری‌های مادرزادی.»

در این اطلاعیه آمده است: «بررسی نوزادان مذکور نشان دهنده پایین بودن قابل توجه وزن زمان تولد یا بیماری‌های جدی زمینه‌ای در تمامی آنان است. این امر نشان می‌دهد که فوت نوزادان مذکور، الزاماً به علت عفونت نیست.»

به گفته روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی، عفونت بیمارستانی یکی از عوارض شایع در بیماران بستری به خصوص در بیماران بخش‌های ویژه است و عفونت نوزادان در ان‌آی‌سی‌یو هم با توجه به وزن پایین، نارس بودن و بیماری‌های زمینه‌ای نوزادان، امری اجتناب‌ناپذیر است.

به نوشته اعتماد هیچ‌یک از مسئولان فوت ٩ نوزاد را تکذیب نکرده‌اند اما هیچ‌کس هم حاضر نیست درباره قصور احتمالی افراد در گسترش عفونت بیمارستانی اظهار نظر کند.

به نظر می‌رسد کنترل و نظارت بر وجود عفونت در بخش‌ ان‌آی‌سی‌یو که باید به طور مستمر از نظر شیوع آلاینده‌ها کنترل شود، دچار ضعف بوده است.