در پی تفاهم هسته‌ای لوزان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه اجازه فروش سامانه موشکی اس – ۳۰۰ به ایران را که شش سال ممنوع شده بود صادر کرد. فروش این پدافند هوایی به دلیل تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران ممنوع شده بود.
به‌گزارش اسپوتنیک‌نیوز روسیه، دفتر مطبوعاتی کرملین روز دوشنبه ۱۳ آوريل/ ۲۴ فروردين این خبر را اعلام کرد و بدین ترتیب به انتقال این سامانه موشکی به خاک ایران از طریق هوایی یا به وسیله کشتی در خارج از روسیه چراغ سبز نشان داده شد.
طبق توافق‌نامه‌ای که اواخر سال ۲۰۰۷ میلادی میان تهران و مسکو به امضا رسید، قرار بود روسیه پنج سامانه دفاع ضدموشکی اس – ۳۰۰ را به قیمت حدود ۸۰۰ میلیون دلار به جمهوری اسلامی بفروشد. این توافق با وجود پیش پرداخت ۱۶۷ میلیون دلاری ایران به روسیه، به دلیل قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت و تعهدات الزام‌آور آن بر هم خورد.
در قطعنامه شماره ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد که ۱۹ خرداد ۱۳۸۹ علیه برنامه اتمی ایران تصویب شد، فروش ادوات سنگین نظامی از جمله سیستم‌های ضد هوایی موشکی مندرج در فهرست سلاح‌های متعارف سازمان ملل، به ایران ممنوع اعلام شده است.
به همین دلیل نیکلای ماکاروف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه در شهریور ۱۳۸۹ اعلام کرد که روسیه سامانه‌های دفاع موشکی اس – ۳۰۰ را به ایران عرضه نخواهد کرد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه گفت که این تصمیم به دستور دمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه در سال ۲۰۰۹ انجام شده است.
فسخ قرارداد در حالی بود که شماری از کادرهای نظامی ایران برای دوره‌های آموزشی به روسیه اعزام شده بودند. ایران، روسیه را به شکایت تهدید کرد و هم‌زمان از ساخت سامانه مشابه در داخل کشور خبر داد.
پس از خودداری روسیه از تحویل این سامانه موشکی، وزیر دفاع وقت و فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا در پاییز سال ۲۰۱۱ از تولید مدل‌های بومی سامانه اس – ۳۰۰ به نام «باور ۳۷۳» در داخل کشور خبر دادند. کارایی «باور ۳۷۳» و سامانه‌های مشابه چون پدافند «مصباح یک» هیچگاه روشن نشد.
بیشتر بخوانید: سامانه موشکی «اس – ۳۰۰» و استفاده روسیه از کارت ایران
در ۳۰ دی‌ماه سال گذشته و در سفر سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و هیأت همراه او به تهران، توافق‌نامه‌ای نظامی میان دو کشور به امضا رسید. در بیانیه‌ای که پس از مذاکرات طرفین انتشار یافت، تأکید شده بود که مشکلات مربوط به تحویل سامانه دفاع موشکی اس – ۳۰۰ به ایران نیز بررسی می‌شود.
خبرگزاری «تاس» نیز اسفندماه سال ۱۳۹۳ از پیشنهاد روسیه مبنی بر فروش سامانه موشکی «آنتی ۲۵۰۰» به ایران نوشته بود.
پدافند موشکی اس – ۳۰۰ یکی از قوی‌ترین سیستم‌های پدافند هوایی جهان است.
سیستم‌های اس – ۳۰۰ ویژه دفاع از مؤسسه‌های صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه‌های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر حمله‌های هوایی و فضایی هستند.
این سیستم قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت حمله به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه‌ترین مدل سیستم اس – ۳۰۰ می‌تواند هواپیماهای مهاجم را در فاصله ۱۵۰ کیلومتری و ارتفاع ۲۷ کیلومتری نابود کند.
دسترسی ایران به سامانه پیشرفته موشکی اهمیت استراتژیک دارد و می‌تواند افزون بر تقویت قدرت دفاعی این کشور، قدرت مانور ایران در تهدیدها و تبلیغات متقابل منطقه‌ای را بالا ببرد.