چند ساعت بیشتر تا تحویل سال نوی خورشیدی نمانده و روزهای تعطیل نوروز در پیش‌اند؛ روزهایی که بخش قابل توجهی از سفرهای ایرانیان در آن انجام می‌شود. خیلی‌ها هم البته مطابق معمول هیچ فکری برای سفر نکرده‌اند؛ چون می‌گویند سفر سخت و گران است و از عهده‌اش بر نمی‌آیند. می‌خواهیم در این نوشته کوتاه از فایده‌های سفر بگوییم و چند توصیه برای ساد‌ه و عملی شدن سفر برای آنهایی که کم تجربه‌ترند داشته باشیم؛ شاید سال آینده سال پرسفرتری برای همه ما باشد!
اما سفر کردن و خاصیت‌هایش مال امروز و دیروز نیست. سده‌ها پیش، شیخ اجل سعدی برایمان برشمرده بود که «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی». از تاثیر سفر بر پخته شدن و کسب تجربه که بگذریم، در سال‌های پر آشوب فعلی هم، برخی بر نقش سفر و مسافران در استقرار صلح در جهان تاکید می‌کنند. بعضی دیگر حتی از تاثیر مثبت سفر بر بهبود روابط جنسی میان زوج‌ها سخن می‌گویند.
اما یافته‌های مطالعات علمی اخیر، نقش سفر کردن را در حیطه دیگری برجسته می‌کنند: بنا به نتایج به دست آمده از این مطالعات، سفر، نقشی غیر قابل انکار در جوان نگه داشتن ذهن و جان و تامین سلامت بیشتر دارد. مثلا این نکته‌های جالب را درباره سفر بخوانید تا بیشتر تشویق شوید:
- مطالعات نشان می‌دهند که سفر کردن خطرات ناشی از حمله قلبی و افسردگی را کاهش می‌دهد. سفر حتی به ارتقا سلامت روان می‌انجامد.
- خطر حمله قلبی یا ابتلا به بیماری شریان‌های کرونری نزد زنانی که هر شش سال یک‌بار به تعطیلات می‌روند، به شکل معنی‌داری بیشتر از زنانی است که دو بار در سال به تعطیلات می‌روند.
- احتمال مرگ در اثر حمله قلبی در مردانی که از مرخصی سالیانه استفاده نمی‌کنند، ۳۰ درصد بیشتر است.
از مزایای فوری سفر کردن می‌توان به مشاهدات ۸۹ درصد از شرکت‌کنندگان در یکی از این مطالعات استناد کرد که تنها پس از گذراندن یک یا دو روز در سفر، از کاهش قابل توجه استرس خبر داده‌اند.
در اولویت قرار دادن سفر
حتما شما هم اعتراف می‌کنید که این مزایا به سادگی قابل چشم‌پوشی نیستند. ولی این اعتراف به تنهایی کافی نیست. سفر، هزینه‌بر است و روزگار، روزگار دشواری است. پس برای گنجاندن سفر در بطن زندگی‌هامان، باید برایش اولویت قائل شویم.
اولویت قائل شدن می‌تواند می‌تواند به این معنا باشد که مثلا پول جواهر، گل، رستوران‌های چنین و چنان که صرف گرامی‌داشت مناسبت‌های گوناگون تولد، سالگرد ازدواج و … می‌شوند، مانیکور و آرایش‌های جور به جور مو و عوض کردن مدل به مدل تلفن‌های همراه و … را برای سفر کردن هزینه کنیم. یا به سادگی یک قلک سفر تعبیه کنیم که تک‌تک اعضای خانواده بتوانند با پس‌انداز روزمره در آن، حتی شده با پول خردهاشان، در فراهم کردن هزینه سفر بعدی مشارکت کنند.
سوی دیگر اولویت قائل شدن برای سفرهای بیشتر در سال، تن دادن به واقعیت‌ها و به فراموشی سپردن «سفرهای رویایی» است! هتل‌های چند ستاره پر زرق و برق و پرواز با گران‌ترین شرکت‌های هواپیمایی به دورترین نقاط کره خاکی که حکم گرفتن ویزا هم برشان جاری است، حتما با این خواسته جور در نمی‌آیند.
پس باید در جست‌وجوی راه‌‌حل‌های عملی باشیم که سفرهای بیشتر را با هزینه‌های کمتر ممکن کنند.
برنامه‌ریزی در اسرع وقت
اولین کار برای تحقق این هدف، شاید تهیه تقویمی باشد تا در آن هر چه زودتر زمان‌های آزاد برای سفر کردن را معین کنید. من خودم چنین تقویمی دارم و به لطف داشتنش هرچند وقت یک بار به جاهایی که دوست دارم سفر میکنم. با تهیه این تقویم از تن دادن به هزینه‌های بی‌مورد سفرهای تصمیم گرفته شده در «دقیقه نود» خلاص می‌شوم و از پولی که می‌دهم، به بهترین وجه استفاده میکنم.
یادتان باشد که مثلا (و به‌ویژه در سفرهای خارج از ایران)، هر چه فاصله با زمان سفرتان بیشتر باشد، بلیت ارزان‌تری می‌خرید. من یک بار توانستم بلیتی را به کمتر از نصف قیمت عادی بخرم چون شش ماه زودتر برنامه‌ریزی کرده بودم!
نکته دیگر اینکه پیشاپیش همسفران‌تان را انتخاب کنید: آیا با همسرتان به سفری دو نفره خواهید رفت؟ با جمعی از دوستان عازم کویر یا کوهستان می‌شوید؟ با بستگان به سفری زیارتی دست می‌زنید؟
در نظر گرفتن هر کدام از این موارد در برنامه‌ریزی سفر، با خود ویژگی‌های متفاوتی را به همراه می‌آورد که توجه به آن‌ها در مقرون به صرفه بودن سفر موثر خواهد بود. اینکه یک زوج دو نفره چند وعده در رستوران غذا صرف کنند، با اینکه ۱۵ نفر چندین روز دست‌کم دوبار در روز به رستوران سر بزنند، یک نتیجه نخواهد داشت.
ترجیح مقصدهای نزدیک
به جای صرف وقت و پول برای سفر به مناطق دوردست، جاهای دم‌دست‌تر را در نظر بگیرید. فراموش نکنید که هدف در درجه نخست، زدودن روزمرگی و کاهش فشارها و جلوگیری انباشته شدن خستگی‌هاست. برای من، گاهی حتی گذراندن یک شب، زیر سقفی غیر از سقف همیشگی می‌تواند این منظور را برآورده کند.
مبادله خانه به جای رفتن به هتل
این شیوه در ایران زیاد معمول نیست ولی شاید به امتحانش بیرزد. اگر نزدیکان، اقوام یا دوستانی دارید که در شهری ساکنند که مایلید چند روزی را به سیاحت در آن بگذرانید، بد نیست به مبادله منزل‌تان در آن مدت فکر کنید. در این‌صورت هر دو گروه، از پرداخت هزینه اقامت در هتل معاف خواهید بود.
اگر این روش خیلی راه دست‌تان نیست و از طرف دیگر با خانواده سفر می‌کنید یا با جمعی از دوستان و به عبارت دیگر پر تعداد هستید، می‌شود در فکر اجاره منزلی باشید که امکان آشپزی کردن در آن فراهم باشد. با این کار، هزینه صرف غذا در رستوران را دور خواهید زد و سفری، به مراتب مقرون به صرفه‌تر را تجربه خواهید کرد.
برای کم کردن هزینه سفر، «کمپینگ» به‌خصوص در میان جوان‌ها طرفداران خود را دارد و خالی از جاذبه نیست. چادرها برای سفرهای کوتاه مدت و تعطیلات آخر هفته، می‌توانند بسیار به کار آیند. من و دوستانم هرچندوقت یک‌بار این طور سفر می‌کنیم و خیلی هم بهمان خوش می‌گذرد.
علاوه بر این، اگر بودجه محدودی دارید، به جای رفتن به هتل‌های مجلل یا «خوب»، بهتر است بیشتر به فکر یافتن مکانی غیر معمول و خاص باشید. هتل‌ها واقعا در ذات بسیار به هم شبیه هستند و آدم را زود خسته می‌کنند. در حالی‌که خاطره گذراندن یکـی‌‌دو شب در اتاقی در روستایی بکر با چشم‌اندازی چشم‌نواز را تا مدت‌ها با لذت در ذهن می‌ماند.
برای من حتی یک کوه‌پیمایی یک روزه، یا یک پیک‌نیک خانوادگی در یکی از پارک‌های شهر هم می‌تواند در تغییر حال و هوا تاثیر خوبی داشته باشد. هیچ‌وقت آن را از خود و نزدیکانم دریغ نمی‌کنم.
حالا، با این تفاصیل، آیا حاضرید در سال ۱۳۹۴، برای سفر کردن بخشی ویژه در زندگی‌تان باز کنید؟