نوروزستان به کشورهایی گفته میشود که نوروز را جشن میگیرند؛ نوروزی که جشن بهار و بیداری طبیعت است و بزرگداشت آن فارغ از برداشت سیاسی و مذهبی کاملا مردمی و آمیخته با رسم و آیینهای محلی است. اما نوروز برای شهروندان جهانیشده که امروز از طریق اینترنت به هم پیوستهاند، چگونه است؟
کارزار «هشتگ نوروزگان» و تجربه همزیستی کشورهای نوروزستان
نوروز در عصر دیجیتال با نوروز هزارانساله فرق دارد. مردمان سرزمینهای نوروزی با رسم و آیینهای مختلف از نوروز تجلیل میکنند و حالا با کمک شبکههای اجتماعی گفتوگوهای نوروزی نیز در جهان مجازی راه افتاده تا رنگارنگی این مردمان بهتر دیده شود.
دو هفته قبل از فرارسیدن نوروز یکی از کاربران ایرانی کارزار پیغامهای نوروزی را با هشتگ نوروزگان (Nowruzgan#) به راه انداخت که تا امروز بعد از دو هفته هنوز ورد زبانهاست و پیغامهای نوروزی از سرتاسر جهان در این صفحه گردآوری میشوند.
از بدخشان، تاجیکستان، افغانستان، کردستان، ایران و دیگر شهروندان جهان که در کشورهای خارج از میهن اصلی خود به سر میبرند در این تلاش اینترنتی برای جشن گرفتن نوروز شرکت کردهاند. اما این کارزار تنها بین فارسیزبانان معروف نیست بلکه در آن پیامگذارانی هم از آلمان و دیگر کشورهای اروپایی میبینیم که با لهجه شیرین خود به زبان فارسی نوروز را به مردمان نوروزستان تبریک میگویند.
اما مثل همه کارزارها کارزار نوروزگان نیز با پیچیدگیها و سوءتفاهمهایی رو به رو شده است. از جمله اینکه کسانی فکر میکنند دفاع از نوروز به معنای حمایت از نظام سیاسی در ایران است. مژگان أزگلنار، یکی از افرادیست که از تاجیکستان در این کارزار پیغامهای نوروزی تصویری ارسال کرده است. او که دانشجوی تاجیک در شهر برلن آلمان است میگوید ما تاجیکان از تبار ایرانی هستیم ولی این به آن معنا نیست که از جمهوری اسلامی ایران پشتیبانی میکنیم.
به گفتوگوی رادیو زمانه با مژگان أزگلنار میتوانید در پیوند زیر گوش بدهید:
نوروزستان
نوروز شاید از مردمیترین جشنهاییست که توانسته در طول تاریخ طولانی خود با شیوههای مختلف و رنگ و نگار و موسیقیهای محلی برگزار شود و اصل را در همزیستی و شادی و بخشایش و نوششدن و نیروگرفتن بگذارد.
البته نههمه کشورهای نوروزستان سفره هفتسین میچینند، برخی هفت شین دارند، برخی هفتمیوه و برخی هر چه دارند که از زمین رسته را روی سفره خود میچینند.
نقشه کشورهای نوروزستان را در نقشه گوگل تهیه کردهایم که میتوانید تصویر آنرا در پیوند زیر ببینید و در تکمیل کردن آن به ما کمک کنید:
نوروزستان اصطلاحیست که برای اولین بار باقر معین، یکی از روزنامهنگاران فارسیزبان مطرح کرد.
باقر معین در مقام مدیر بخش فارسی بیبیسی سالها در حوزه کشورهای هم فرهنگ ایران، افغانستان، آسیای میانه، ترکیه و آذربایجان سفر کرده است و برای این مناطق برنامه پخش کرده است. او به روزگار بازنشستگی در مقالهای که برای جدید آنلاین نوشت این اصطلاح را با اشاره به همکاریهای اقتصادی این کشورها در سازمان اکو چنین توضیح داد: «برای این کشورها، گویی هدف از تمرکز بر همکاری اقتصادی، دور ماندن از گزندهای ایدئولوژیکی است. از آن جا که نوروز هم از طبیعت بر می خیزد و با هستی انسان سروکار دارد، مرام و ایدئولوژی سیاسی نیست که دچار دگرگونی شود. از همین رو، چنین سازمانی، اگر کسی به فکرش باشد و با ظرافت و درک حساسیتها عمل کند، میتواند نقش بسیار سازندهای در آگاه کردن مردم این منطقه از فرهنگ و سنتهای هم بازی کند.»
نوروز از دامنهدارترین جشنهای باستانی است که به خاطر مردمیبودن و ارتباط عمیقش با طبیعت توانسته پیروز بماند.
در باره جشن نوروز در کشورهای نوروزستان تحقیقهای زیادی انجام شده، فیلمهای مستند و رسالههای علمی زیادی نوشته شده که همه نشان از گوناگونی شیوه برگزاری آن در دیارهای مختلف دارد. این جشن دیگر نه ایرانیست، نه کردی، نه ترکی و نه مذهبی. یا شاید هم ایرانی است، هم کردی و هم ترکی و هم متعلق به هر کس با هر عقیده و مذهبی که آن را جشن میگیرد. این جشن مردمانیست که در کنار هم و با ارتباط نزدیک با زمین و طبیعت به سر میبرند و سفرهشان برای مهمان چه خوانده و چه ناخوانده همیشه باز و گسترده است.