از مهر سال گذشته تا مهرماه سال جاری، ۲۳۶ مورد مسمومیت ناشی از مصرف قرص برنج در بیمارستان‌های استان مازندران گزارش شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد آزادبخت معاون غذا و داروی علوم پزشکی مازندران، صبح روز یکشنبه یازدهم مهرماه، در گفت‌وگو با خبرنگاران ضمن ارائه آمار مربوط به مسمومیت ناشی از قرص برنج در استان مازندران و تاکید بر اینکه مصرف دوز پایین، استنشاق و حتی چشیدن این ترکیب نیز کشنده است، گفت: «تاکنون روش درمانی موثری برای درمان این نوع مسمومیت ارایه نشده است.»
علائم مسمومیت با قرص برنج خیلی سریع در مدت ۱۵-۱۰ دقیقه ظاهر می‌شود. این قرص در ایران یک فراورده غیرمجاز و قاچاق محسوب می‌شود، اما با این حال دسترسی به آن آسان است. آمارهای موجود حاکی از افزایش میزان مرگ ناشی از مصرف قرص برنج در سراسر کشور است.
به گفته آزادبخت، «در بازرسی‌های انجام شده مشخص شده است که قرص برنج در داروخانه‌ها و نیز عطاری‌ها در دسترس قرار ندارد، ولی وجود این قرص در مراکز عرضه سم نیاز به بررسی بیشتر دارد».
در سال‌های اخیر اقداماتی برای کاهش تولید، ممنوعیت و محدودیت در فروش قرص برنج انجام شده که تا به امروز در کاهش مصرف آن موثر نبوده است.
معاون غذا و داروی علوم پزشکی مازندران، با تاکید بر اینکه این قرص در ایران به سرعت تبدیل به یک ماده برای انجام خودکشی شده، گفته که آمارهای مسمومیت ناشی از این ترکیب به ویژه در استان‌های شمالی کشور، نشانگر لزوم برخورد جدی‌تر با این معضل است.
قرص برنج به شکل قرص‌های سه گرمی همچنین پلت‌های شش دهم گرمی به رنگ سبز، قهوه ای و خاکستری است.
مرگ با قرص برنج در چهارماهه نخست سال
افزایش مسمومیت ناشی از قرص برنج در استان مازندران در حالی است که بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در چهار ماهه نخست سال جاری، ۲۳۹ نفر در سراسر ایران بر اثر مسمومیت ناشی از قرص برنج جان خود را از دست داده‌اند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۶.۷ درصد افزایش یافته است.
کسانی که به واسطه خوردن قرص برنج در چهارماهه نخست سال جاری مرده‌اند، ۱۴۰ نفر مرد و ۹۹ زن بوده‌اند. این در حالی است كه شمار مردان فوت شده بر اثر مسمومیت قرص برنج در مدت مشابه سال قبل ۱۲۹نفر و شمار زنان ۹۵ نفر بوده است.
در چهار ماهه نخست سال جاری بیشترین تلفات ناشی از مسمومیت با قرص برنج به ترتیب با ۹۹ نفر در استان تهران، ۳۳ نفر در استان مازندران، ۲۹ نفر در استان گیلان و ۱۳ نفر در استان لرستان گزارش شده است.
برخی از قربانیان قرص برنج قصد خودکشی داشته‌اند. برخی دیگر به دلیل استفاده نادرست مانند نگهداری از برنج خانگی از آن استفاده کرده‌اند و به مرگ‌شان انجامیده است.
مسمومیت با این قرص بیشتر در رده سنی ۴۰-۲۰ سال بوده است.
فروش قرص برنج به جای قرص نشاط آور
در این میان گروه سومی هم هستند که بر اثر مصرف قرص برنج به جای قرص نشاط آور جان خود را از دست میدهند. آنها کسانی هستند که آن را به جای قرص فسفید آلومینیوم به‌عنوان اکستاسی می‌خورند. به گفته یک پزشک آگاه، در جواز دفن این افراد، تنها از «اعتیاد» به عنوان علت مرگ آنان یاد می‌شود. در نتیجه نام‌شان اغلب در فهرست مرگ ومیرهای ناشی از مصرف قرص برنج ثبت نمی‌شود. به این ترتیب به نظر می‌رسد شمار مرگ و میر ناشی از قرص برنج بیش از اینها باشد.
قرص برنج با ویژگی‌های کشنده، مدت‌هاست به جای قرص‌های اکستاسی با علامت‌های مختلف و مربوط به این قرص در بازار غیر قانونی مواد مخدر در ایران به فروش می‌رسد.
بر اساس نوشته یزدان نیاز، پزشک مشاور ساکن ایران در زمینه ترک اعتیاد مواد مخدر، پیرامون چرایی مصرف قرص برنج به جای قرص نشاط آور در وبلاگ شخصی وی، «کسانی که معتاد به مواد مخدر هستند با خوردن یک قرص برنج (فسفید آلومینیوم) علاوه بر اینکه نمی‌میرند نشئه هم می‌شوند. حالا این معتاد‌ها فکر کردند چون خودشان با این قرص نشئه می‌شوند حتما بقیه هم با این قرص برنج نشئه می‌شوند؟»
این کارشناس مدتی پیش با تائید مصرف گاز قرص برنج از سوی معتادان در ایران به رادیو زمانه گفته بود: «نسبت به قرص برنج و تاثیراتی که دارد تنها معتادان باسابقه آگاهی لازم را دارند. بدن آنها با توجه به عادتی که به مواد مخدر دارند، کمتر واکنشی نشان می‌دهد که به مرگ ختم می‌شود. جوان‌ها اما از چند و چون این موضوع آگاه نیستند. فرد به قصد خوردن و گرفتن تاثیراتی چون تاثیرات قرص نشاط‌آور، قرص برنج را می‌خورد و می‌میرد.»
این مشاور ترک اعتیاد با تاکید براینکه بر اساس آمارهای موجود و رسمی، در طول دو سال گذشته هیچ فردی که آلوده به مواد مخدر باشد، بر اثر خوردن قرص برنج جان خود را از دست نداده است، توضیح داده بود: «اگر این دسته از معتادان به علت مسمومیت با قرص برنج فوت کنند، چون در جواز دفن‌شان از اعتیاد به عنوان علت مرگ یاد می‌شود، جزو آمار مرگ و میر وزارت بهداشت به علت مرگ با قرص برنج ثبت نمی‌شوند. به همین دلیل عنوان کردن این مسئله بدون تائید آماری گاه مورد تردید همه قرار می‌گیرد. این واقعیت اما هست.»
قرص برنج و گاز فسفید
یک قرص برنج که به نام فسفید آلومینیوم نیز شناخته می‌شود، ن قادر است هزاران شته را از بین ببرد.
از این قرص، گاز فسفید تولید می‌شود که در جلوگیری از آفت‌زدگی برنج در انبار مفید است. به همین دلیل مسمومیت با این قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستی و هم به صورت خوراکی اتفاق می‌افتد.
مصرف خوراکی آن اما بر اساس این گزارش، موجب حالت تهوع، درد معده، اسهال، تنگی نفس، لرز، عطش، سر درد، تشنج و کما می‌شود.
وقتی انسان این قرص را می‌خورد در محیط گرم و مرطوب معده، گاز فسفید آزاد می‌شود كه از طریق سلول‌ها جذب می‌شود و به سلول‌های قلبی، ریوی و انتهای عروق سرخرگی (سرخرگ‌های ریز) آسیب وارد می‌كند و به سرعت انسان را دچار اختلالات كبدی، كلیوی، تنفسی، شوك، نارسایی قلبی و افت شدید فشار و كما می‌كند.